Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Όταν ο Α/ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης μίλησε την Τετάρτη για την ισοπέδωση βραχονησίδας σε περίπτωση τουρκικής απόπειρας καταλήψεως, δεν βρισκόταν σε κάποιο επίσημο βήμα, ενώπιον ακροατηρίου, ώστε να μπορεί να υποστηριχθεί ότι απηύθυνε κάποιου είδους “απειλή” ή προειδοποίηση. Βρισκόταν και μιλούσε με τους διαπιστευμένους στο ΥΠΕΘΑ δημοσιογράφους, σε μια τυπική συνάντηση για ανταλλαγή ευχών ενόψει των εορτών. Επρόκειτο για μια άτυπη συζήτηση – ενημέρωση, στην οποία ο Α/ΓΕΕΘΑ δεν είπε κάτι άλλο, πέραν του αυτονόητου. Γιατί έπρεπε αυτό να λάβει τέτοια έκταση στα ΜΜΕ;
Μία ημέρα μετά, ορισμένοι δημοσιογράφοι θυμήθηκαν ότι την κρίσιμη νύκτα των Ιμίων, ο βομβαρδισμός της Δυτικής Ίμιας στην οποία είχαν αποβιβασθεί Τούρκοι το 1996, ήταν μία από τις επιλογές που είχε παρουσιάσει στην κυβέρνηση ο τότε Α/ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης. Επιλογή την οποία απέρριψε ο πρωθυπουργός ενώ, όπως αφήνεται να εννοηθεί από τα ΜΜΕ, αυτό δεν ισχύει σήμερα.
Το έντονο “flash-back” στην κρίση των Ιμίων, δίνει αφορμή για κάποιες επισημάνσεις.
Κατ’ αρχάς, επιβεβαιώθηκε προχθές ότι ο ρόλος των ΜΜΕ μπορεί να είναι αντιπαραγωγικός. Σε μια ομαλή περίοδο, επειδή έτυχε και ο ΥΕΘΑ Π. Καμμένος να κάνει ορισμένες τυπικές δηλώσεις ευρισκόμενος στην Μεγίστη, στο εσωτερικό κάποιοι οδηγήθηκαν ακόμη και στην σκέψη ότι η κυβέρνηση επιδιώκει δήθεν την ένταση, ώστε να καλυφθούν άλλες αποτυχίες και υποχωρήσεις της! Σεναριολογία, στα καλύτερά της… Στο εξωτερικό, οι γείτονες αντέδρασαν με ένα ασυνήθιστο αμόκ παραβατικότητος στο FIR Αθηνών. Φανταστείτε να βρισκόμασταν σε περίοδο εντάσεως – κρίσεως με την Τουρκία, την επιδείνωση – κλιμάκωση που θα είχε επιφέρει μια ανάλογης φύσεως “παρέμβαση” των ΜΜΕ.
Μια δεύτερη επισήμανση, θα μπορούσε να γίνει στο τακτικό σκέλος της διαχειρίσεως μιας κρίσεως, όταν αυτή βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και από τους πολιτικούς περνά σε στρατιωτικούς χειρισμούς. Οι επιλογές δράσεως που παρουσίασε ο Ναύαρχος Λυμπέρης το 1996, δεν έγιναν αποδεκτές, επειδή προφανώς η κυβέρνηση θεώρησε ότι αυτές θα έθεταν οριστικό τέρμα στους διπλωματικούς χειρισμούς. Αλλά και η ερώτηση του πρωθυπουργού προς τον Α/ΓΕΕΘΑ, εάν ήταν εφικτή η αποβίβαση ελληνικού τμήματος εντός χρόνου 45 λεπτών, ακόμη και αν μπορούσε να υλοποιηθεί σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, έπασχε αρκετά ως προς το ρεαλιστικό της απαιτήσεως. Μεγαλύτερη ευχέρεια χειρισμών και ευχερέστερη σε υλοποίηση, θα ήταν η αποβίβαση ελληνικού τμήματος σε αφύλακτη τουρκική νησίδα, ώστε να μπορεί να απαιτηθεί η αμοιβαία αποχώρηση και να μην μπορούν να θεωρηθούν “γκρίζα ζώνη” τα Ίμια. Αυτή η πιο “ευέλικτη” εναλλακτική, δεν φαίνεται να παρουσιάσθηκε από τον Ναύαρχο Λυμπέρη.
Τα ανωτέρω, επισημαίνουν ότι ο εχθρός αντιμετωπίζει διαφορετικά από εμάς την διαχείριση κρίσεων. Μπορεί να αποδέχεται μια διπλωματική μεσολαβητική διαδικασία, αλλά δεν αισθάνεται δεσμευμένος στην αποφυγή στρατιωτικής δράσεως. Εάν διαβλέπει βάσιμη ελπίδα ότι δι’ αυτής θα αποκτήσει το πλεονέκτημα, δεν διστάζει να ενεργήσει στρατιωτικώς. Απεναντίας, η δική μας αντίληψη φαίνεται να θεωρεί ότι από την στιγμή που διεξάγεται μέσω τρίτων μια “διαπραγμάτευση”, αμφότερες οι πλευρές έχουν δεσμευθεί σε κάποιες άγραφες “αρχές – κανόνες”. Όταν λοιπόν ο εχθρός επιδείξει κακοπιστία και τις παραβιάσει, αναπτύσσοντας παραλλήλως και στρατιωτική δράση, χάνουμε την ισορροπία μας και κλονιζόμαστε σε βαθμό αποδοχής της υποταγής.
Και τα δύο ζητήματα, αυτό της διαχειρίσεως των ΜΜΕ και των στρατιωτικών χειρισμών, αποτελούν ενδιαφέροντα πεδία εξασκήσεως. Το πρώτο για τους στρατιωτικούς και το δεύτερο για τους πολιτικούς. Ενώ όμως σε επίπεδο ΓΕΕΘΑ, μετά τα Ίμια έγιναν κάποιες ενέργειες για τον θετικό “χειρισμό” των ΜΜΕ, το πολιτικό προσωπικό της χώρας, παραμένει εντελώς ανεκπαίδευτο στους στρατιωτικούς χειρισμούς μιας κρίσεως, αγνοώντας ακόμη και βασικά πράγματα, όπως οι “κανόνες εμπλοκής”. Προς αυτή την κατεύθυνση, το ΓΕΕΘΑ πρέπει να ενεργήσει, εισηγούμενο κι επιβάλλοντας την καθιέρωση “παίγνιων κρίσεως” με συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας. Είναι προτιμότερο να περνά ο ΥΕΘΑ τουλάχιστον, 48 ώρες κλεισμένος στο ΕΘΚΕΠΙΧ “παίζοντας” ένα σενάριο κρίσεως δίπλα στην στρατιωτική ηγεσία, παρά να φωτογραφίζεται με τα κυάλια σε ένα παρατηρητήριο ή μια φρεγάτα, παρακολουθώντας τον ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΑ.
