Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε πρόσφατη ανάρτησή μας αναφορικώς με την επαναφορά σε ενέργεια των ελικοπτέρων AS365N3 του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ και τα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν διαχρονικώς στην διαθεσιμότητά τους, προσωπικό του Εργοστασίου Αεροσκαφών της ΕΑΒ με γνώση του αντικειμένου, επεσήμανε ότι από την αναφορά μας, απουσιάζει η θετική συμβολή της κρατικής εταιρείας κατά το παρελθόν. Τα ίδια πρόσωπα, με αφορμή την συγκεκριμένη περίπτωση των ελικοπτέρων, που όμως την χαρακτηρίζουν απολύτως ενδεικτική, έδωσαν την δική τους εξήγηση για την διαχρονικώς εσκεμμένη υποβάθμιση του ρόλου της ΕΑΒ, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων.
Για τα 6 ελικόπτερα AS365 N3 συγκεκριμένα, όπως είχαμε γράψει, αυτά αγοράστηκαν το 2003, εντάχθηκαν σε υπηρεσία στις 27 Ιουλίου 2004 και υποστηρίχθηκαν ομαλά όσο διήρκεσε η αρχική 3ετής συμφωνία υποστηρίξεως. Αν και στο διάστημα αυτό το ΛΣ-ΕΛΑΚΤ δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί το σύνολο των ελικοπτέρων, από το 2006 μέχρι και το 2009 δεν υπήρξε υποστήριξη και συντήρηση. Η επιχειρησιακή εκμετάλλευση του τύπου ελαχιστοποιήθηκε, αφού τα ελικόπτερα έκαναν απλώς σύντομες πτήσεις με εκτέλεση κύκλων γύρω από την βάση τους, για συντήρηση μόνο της πτητικής ικανότητος των πληρωμάτων.
To 2009 ανατέθηκε από το Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ) στην ΕΑΒ η σύμβαση Τ16 για την εφοδιαστική και τεχνική υποστήριξη του συνόλου των ιπταμένων μέσων του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ (7 αεροπλάνα και 6 ελικόπτερα). Ως προς τα ελικόπτερα, προσωπικό της εταιρείας αποκατέστησε 4 από αυτά που επιχειρούσαν από το Κοτρώνι ενώ 2 που είχαν καθηλωθεί, μεταφέρθηκαν στην ΕΑΒ. Εξ αυτών, το ένα κατέστη εφικτό να επανέλθει σε ενέργεια ενώ το “HC-33” παρέμεινε στην ΕΑΒ, σε μη μακρά αποθήκευση (bad storage) λόγω μακράς ακινησίας και εκτεταμένης δανειοληψίας υλικών. Τα ελικόπτερα αυτά είχαν συμπληρώσει μόλις 250 ώρες πτήσεων περίπου…
Η σύμβαση Τ16 έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2014. Στις 8 Νοεμβρίου 2016 υπεγράφη η Τροποποίηση Νο4 στην σύμβαση, με την οποία αυτή ανανεώθηκε μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018. Έκτοτε, δεν ανανεώθηκε το έργο στην ΕΑΒ, με μεθόδευση διαδικασιών, σύμφωνα με ανθρώπους της εταιρείας.
Αυτό που επισημαίνεται από τους τεχνικούς της ΕΑΒ, είναι ότι η συμβολή της εταιρείας στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν έγινε ευρύτερα γνωστή κι αποφεύχθηκε επιμελώς η όποια προβολή της προς τα μέσα. Αντιθέτως, γινόταν προβολή των καθυστερήσεων αποδόσεως συντηρημένων AS365 N3, με αναφορές μάλιστα στα “νεύρα” που είχαν οι συναρμόδιοι υπουργοί με την ΕΑΒ… Την πρόοδο των εργασιών, υπονόμευαν πρόσωπα σε θέσεις ευθύνης, που ανεξαρτήτως κυβερνητικών αλλαγών και μεταβολών στην κορυφή του διοικητικού σχήματος, διαδραματίζουν αρνητικό ρόλο, υπό την επιρροή του αμερικανικού παράγοντα στην χώρα. Ενδεικτικώς, οι καθυστερήσεις στις εργασίες των ελικοπτέρων αλλά και των αεροπλάνων, επισήμως απεδίδοντο από την εταιρεία γενικώς στην «οικονομική δυσχέρεια και την συνακόλουθη αδυναμία του εφοδιαστικού της συστήματος» ή από υπουργούς, «σε ζητήματα λειτουργίας της ΕΑΒ ΑΕ, αλλά και σε ελλείψεις υλικών».
Στην πραγματικότητα, άτομα με γνώση των πραγμάτων, αναφέρουν “δάκτυλο” στις παραγγελίες των ανταλλακτικών, ώστε αυτές να διαιρούνται και τα κρίσιμα ανταλλακτικά να καθυστερούν, μέχρι να παραγγελθούν σε πολύ μεταγενέστερο χρόνο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι το προσωπικό της ΕΑΒ αδυνατούσε να ολοκληρώσει τις εργασίες εμπροθέσμως, λόγω διακοπών στην ροή των κρίσιμων ανταλλακτικών και την διαρκή ανατροπή των χρονοδιαγραμμάτων.
Η διαχρονική πρακτική της υπονομεύσεως της ΕΑΒ, ενίσχυε τα αμερικανικά συμφέροντα και μακροπροθέσμως, ιδιωτικούς οικονομικούς φορείς. Η διατήρηση της ΕΑΒ σε περιορισμένο φάσμα δραστηριοτήτων, οδήγησε σε σταδιακό περιορισμό κύκλου εργασιών και ενίσχυση της εξαρτήσεώς της από περιορισμένο αριθμό εργοδοτών, πλην Ελληνικού Δημοσίου.
Η “αδυναμία” της ΕΑΒ να αναλάβει έργο συντηρήσεως ελικοπτέρων, ιδίως ευρωπαϊκής προελεύσεως, ή ευρυτέρων συνεργασιών με ευρωπαϊκούς οίκους, θεωρείται ενδεικτική της αμερικανικής επιρροής γενικότερα. Η ανάθεση συμβάσεως από την ιταλική Agusta στην δεκαετία του 1980, για 77 ατράκτους ελικοπτέρων A-109, είχε άδοξο τέλος χωρίς συνέχεια. Από την δεκαετία του 1990, οι κρατικές υπηρεσίες και οι Ένοπλες Δυνάμεις αγόραζαν ελικόπτερα ευρωπαϊκής προελεύσεως αλλά δεν κατάφεραν να προχωρήσουν οι σχεδιασμοί της ΕΑΒ για ανάπτυξη ικανότητος συντηρήσεως αυτών.
Το 2013, η εταιρεία ανέλαβε την συντήρηση των Super Puma, με καθορισμένο στόχο την ανάπτυξη ικανότητος εργοστασιακής συντηρήσεως του τύπου. Τον Σεπτέμβριο του 2015 παρέδωσε το πρώτο συντηρημένο με μηδενικές παρατηρήσεις και έπρεπε να ακολουθήσουν 3 ακόμη. Επιπλέον, το 2015 άρχισε η ανάπτυξη δυνατότητος συντηρήσεως ελικοπτέρων A-109E του ΕΚΑΒ. Καθώς η εταιρεία μπορούσε να υποστηρίζει πολλούς τύπους ελικοπτέρων, διέθετε συγκριτικό πλεονέκτημα αποφασιστικής εισόδου σε μία συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά και τελικός στόχος τέθηκε η δημιουργία Κέντρου Συντηρήσεως Ελικοπτέρων AS365 N3, AS332, CH-47 και NH90. Από το 2020, ο στόχος αυτός έπαυσε να περιγράφεται από την εταιρεία, που περιόρισε το ενδιαφέρον της στα Super Puma.
Το 2019 έγινε το πρώτο βήμα να “λησμονηθεί” ο στόχος, όταν το Ελληνικό Δημόσιο δεν ανανέωσε με την ΕΑΒ την σύμβαση Τ16 για τα εναέρια μέσα του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ. Το έτος αυτό μπορεί να θεωρηθεί έτος αποφασιστικής σημασίας για την “υποχώρηση” της ΕΑΒ από τον στόχο του Κέντρου Συντηρήσεως Ελικοπτέρων και την πλήρη παράδοση των πραγμάτων έκτοτε στον ιδιωτικό τομέα, με αποφάσεις βεβαίως των αρμοδίων υπουργείων. Είναι η εποχή που η ΕΑΒ επικρίνεται διαρκώς για “ανικανότητα” από τα διάφορα μέσα ενώ εξυμνείται ο ιδιωτικός τομέας. Το ειρωνικό είναι ότι πέρα από φήμες περί διαταγών Γενικών Επιτελείων προς υφιστάμενες υπηρεσίες τους για άμεση παράδοση σχετικής βιβλιογραφίας σε ιδιωτικούς φορείς, η ΕΑΒ έχει δυνατότητες που δεν έχουν άλλοι, όπως επί παραδείγματι στην περίπτωση κρίσιμων υλικών αμερικανικών ελικοπτέρων, η συντήρηση των οποίων διαπιστώθηκε ότι δεν μπορούσε να γίνει παρά μόνο στην κρατική εταιρεία.
Το ενδιαφέρον… “φαινόμενο”, ως προς την συντήρηση ελικοπτέρων ευρωπαϊκής ιδίως προελεύσεως, φαίνεται να συνεχίζεται. Στις 13 Ιουλίου 2021, υπεγράφη πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ ΕΑΒ και AIRBUS Helicopters, με το δελτίο Τύπου να αναλύει: «…θέτοντας τις βάσεις για μελλοντική συνεργασία στη συντήρηση του στόλου ελικοπτέρων σε υπηρεσία με τους τρεις Κλάδους των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Η συμφωνία προβλέπει τη συντήρηση των ελικοπτέρων Super Puma, NH-90 και Dauphin, όλα προελεύσεως και υποστηρίξεως Airbus Helicopters. H EAB προσβλέπει στην ανάδειξή της σε εξουσιοδοτημένο κέντρο συντήρησης της Airbus Helicopters εμπλουτίζοντας σημαντικά την τεχνογνωσία της. Τα οφέλη και για τις δύο εταιρείες είναι μεγάλα καθώς αυτή η συνεργασία θα επεκτείνει τη δυνατότητα διείσδυσής τους στην εγχώρια αλλά και τη διεθνή αγορά».
Συμπληρώνονται δύο έτη, χωρίς να έχει “ακουστεί” κάτι σχετικό με αυτή την συνεννόηση με την AIRBUS, ενώ τα ελικόπτερα όλων των τύπων προωθούνται στον ιδιωτικό τομέα για συντήρηση, με εκδηλωμένα σχέδια ήδη και για τα Chinook του Ελληνικού Στρατού. Πρόοδος στην συνεργασία με την AIRBUS, θα σήμαινε ευρωπαϊκή “διείσδυση” στην ΕΑΒ, ενισχύοντας πιθανώς την θέση της ως υποψηφίου στρατηγικού επενδυτή στην σχετική κυβερνητική διαδικασία που προωθήθηκε από το 2022.
Γνώστες της αγοράς, αναφέρουν ότι από την περίοδο εκδηλώσεως της πανδημίας, η AIRBUS αντιμετωπίζει πρόβλημα εξυπηρετήσεως πελατών στην συντήρηση ελικοπτέρων, λόγω απολύσεων, περιορισμών συνεργατών και άλλων μεταβολών. Για τον λόγο αυτόν διέβλεπε στην ΕΑΒ έναν συνεργάτη που θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες συντηρήσεως των πελατών στην περιοχή της Βορείου Αφρικής και Μέσης Ανατολής. Λόγω των παραδοσιακώς πολύ καλών σχέσεων της Ελλάδος με τον Αραβικό κόσμο, η προοπτική αναδείξεως της ΕΑΒ σε περιφερειακό εξουσιοδοτημένο κέντρο συντηρήσεως της AIRBUS, όπως ακριβώς σημείωνε η διοίκηση της ΕΑΒ, ήταν πολλά υποσχόμενη. Πρακτικώς, το Κέντρο Συντηρήσεως Ελικοπτέρων που από ετών ήθελε να αναπτύξει η ΕΑΒ, δεν θα στηριζόταν σε έργο αποκλειστικώς συμβάσεων του ελληνικού Δημοσίου.
O πρωθυπουργός στην ΕΑΒ – «Ζωντανεύει η αμυντική βιομηχανία»
