Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η πρόσφατη τοποθέτηση του ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλου στην Βουλή, ότι προτιμά να τον “ταλαιπωρήσουν” στο μέλλον για το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των F-16 αντί να βρεθεί ενώπιον πολύ μεγαλύτερων ευθυνών που πιθανώς θα προκύψουν επειδή δεν το προχώρησε, έδωσε ασφαλώς έναν κάπως δραματικό τόνο στην πολιτική που ασκείται επί σειρά ετών στην Εθνική Άμυνα. Επί της ουσίας, ο ΥΕΘΑ έψεξε προκατόχους του για αναβλητικότητα (μη ανάληψη ευθυνών) εκ του φόβου να “μπλέξουν”, αναθέτοντας συμβάσεις προμήθειας οπλικών συστημάτων, την στιγμή η χώρα βρίσκεται ενώπιον σοβαρών προκλήσεων και η ύπαρξη ισχυρών Ενόπλων Δυνάμεων αναδεικνύεται σε σταθερή αναγκαία προϋπόθεση.
Ας συνοψίσουμε όμως τι έγινε τα προηγούμενα έτη, στην “εποχή των Μνημονίων”, από τους προηγουμένους. Με αρχή την περίοδο Βενιζέλου στο ΥΠΕΘΑ και τον περίφημο “νόμο” περί προμηθειών, ουσιαστικώς έπαυσαν οι εξοπλιστικές προμήθειες αφού το πλαίσιο κατέστη εντελώς αντιπαραγωγικό. Η κυβερνητική αλλαγή το 2012, οδήγησε στην άτυχη επιλογή του Πάνου Παναγιωτόπουλου για την θέση του ΥΕΘΑ, ο οποίος αντικαταστάθηκε ακριβώς έναν χρόνο μετά, όταν ο Αντώνης Σαμαράς διαπίστωσε ότι ο υπουργός του δεν υπέγραφε τίποτα. Ο Δ. Αβραμόπουλος που ανέλαβε το 2013, βρέθηκε ενώπιον ενός όγκου 833 φακέλων που του… κληρονόμησε ο προκάτοχός του.
Από τον Δ. Αβραμόπουλο, εκδηλώνεται μια προσπάθεια “να γίνουν πράγματα”. Θα δρομολογηθεί λοιπόν η λύση στο πρόβλημα των υποβρυχίων που παρέμεναν σε εκκρεμότητα, με αποτέλεσμα σήμερα, 6 έτη μετά, να διαθέτει το Πολεμικό Ναυτικό τον πιο ικανό στόλο υποβρυχίων στην περιοχή. Σειρά προγραμμάτων αρχίζει να λαμβάνει την άγουσα προς υλοποίηση, με διαδοχικές εγκρίσεις συνολικώς 76 “υποπρογραμμάτων” από την Βουλή την περίοδο 2013-2014. Ωστόσο, η συνέχεια χάθηκε όταν η κυβερνητική αλλαγή στις αρχές του 2015, έφερε στην εξουσία τους ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Ο ΥΕΘΑ Π. Καμμένος, απεδείχθη υποχείριο στις διαθέσεις του Υπουργού Οικονομικών, που δεν επέτρεψε καμμία αύξηση των αμυντικών δαπανών. Οι τελευταίες, καταδικάστηκαν σε στασιμότητα για την επομένη τετραετία, εξαιτίας της καταστροφικής διαπραγματεύσεως Τσίπρα – Βαρουφάκη με την ΕΕ, που είχε ως αποτέλεσμα ένα νέο Μνημόνιο και επιπλέον ζημιά της τάξεως των 100 δισ. ευρώ.
Ο Π. Καμμένος ως ΥΕΘΑ, υπέγραψε ταχέως την σύμβαση αναβαθμίσεως των ΑΦΝΣ Ρ-3Β για να επιδοθεί εν συνεχεία σε ακροβασίες, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει μερικώς το πρόγραμμα των υποβρυχίων και να παγώσει εντελώς το πρόγραμμα των ελικοπτέρων ΝΗ-90 (δύο προγράμματα που είχαν ξεπαγώσει την προηγουμένη τριετία). Επιπλέον, πάγωσαν όλα τα υποπρογράμματα που είχε εγκρίνει η Βουλή το 2013-2014. Μόλις το 2018 θα ξεκινήσουν κάποιες διαδικασίες, αφού πρώτα χάθηκε πολύτιμος χρόνος και ανατέθηκε η δεύτερη μείζονα σύμβαση που αφορούσε την αναβάθμιση 84 μαχητικών F-16.
Την περίοδο 2015-2019, επί ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, το Πολεμικό Ναυτικό ολοκλήρωσε το έργο των υποβρυχίων, αντικατέστησε τους πυραύλους επιφανείας – επιφανείας περιορισμένων επιδόσεων στις ΤΠΚ και “είδε” τις φρεγάτες του να απαξιώνονται διαρκώς.
Ο Ελληνικός Στρατός εκμεταλλεύθηκε κάποιες ευκαιρίες παραχωρήσεως πλεονάζοντος υλικού από τις ΗΠΑ, παραλαμβάνοντας μερικές εκατοντάδες τεθωρακισμένα, 10 ελικόπτερα CH-47D και 70 OH-58D. Ωστόσο, τα τεθωρακισμένα δεν προσέφεραν κάποια σοβαρή αναβάθμιση της ισχύος, τα Chinook ενίσχυσαν τις ικανότητες ταχείας αντιδράσεως και τα Kiowa Warrior, αν και σημαντική ενίσχυση, παραλήφθηκαν με μόνο 6 σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Το σοβαρό πρόβλημα της χαμηλής επανδρώσεως των μονάδων, διατηρήθηκε.
Στην Πολεμική Αεροπορία, το μόνο που κατέστη εφικτό, ήταν η ανάθεση συμβάσεων FOS για τα F-16, με αποτέλεσμα να έχει αρχίσει η σταδιακή επαναφορά της “ομαλότητος” στον δείκτη διαθεσιμότητος. Κατά τα άλλα, τα Mirage 2000 “εξαφανίσθηκαν” από υπολογίσιμη δύναμη και η υποστήριξη όλων των μέσων υποβαθμίσθηκε, ακόμη και των ελαχίστων “ατού”, όπως τα ολιγάριθμα ΑΣΕΠΕ ΕΜΒ-145Η Erieye.
Συνοψίζοντας, δεν υλοποιήθηκε κανείς εκ των κυριοτέρων στόχων που έχουν θέσει οι τρεις Κλάδοι από το 2013:
- το Πολεμικό Ναυτικό δεν ανέθεσε το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200, ούτε καν το πρόγραμμα σύγχρονων τορπιλών που θα μεγιστοποιήσουν την επιχειρησιακή αξία των 5 υποβρυχίων αναεροβίου προώσεως (ΑΙΡ).
- ο Ελληνικός Στρατός δεν ενίσχυσε ούτε αναβάθμισε τους ΠΕΠ τύπων MLRS και RM-70, δεν προμηθεύτηκε νέες ρουκέτες αυξημένου βεληνεκούς, ούτε τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους ATACMS, μετά βίας δε διατηρεί την αντιαεροπορική του ομπρέλα.
- η Πολεμική Αεροπορία δεν ανέθεσε σύμβαση FOS για τα Mirage 2000 και ο υπόλοιπος στόλος εκπαιδευτικών, μεταφορικών και ελικοπτέρων, έπεσε από πλευράς διαθεσιμότητος, σε επίπεδα “αερολέσχης”.
Η παραπάνω εικόνα, ισοδυναμεί με πολύ μέτρια επίδοση. Δεν αναλογεί σε χώρα που υποτίθεται ότι βρίσκεται σε εγρήγορση, λόγω απειλών και προκλήσεων Εθνικής Ασφαλείας. Η χώρα μετέδωσε την εικόνα μπατιρισμένων “γλεντζέδων”, που με πρόσχημα την οικονομική κρίση αναλώθηκε σε σκόρπισμα επιδομάτων και χιλιάδες προσλήψεις συμβασιούχων. Καμμία μέριμνα για την εξασφάλιση του μέλλοντος, την στιγμή που υποτίθεται ότι αποτελεί κορυφαίο εθνικό στόχο η εκμετάλλευση του υποθαλασσίου ενεργειακού πλούτου και η διαφύλαξή του έναντι της τουρκικής αρπακτικότητος.
Ούτε η νέα κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη που ανέλαβε στα μέσα του 2019, έδειξε ότι σκοπεύει να ανατρέψει αυτή την κατάσταση. Ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος, όπως και ο προκάτοχός του, μεριμνά για προγράμματα που θα αποδώσουν έπειτα από 10ετία, αγνοώντας τις υφιστάμενες πιεστικές ανάγκες. Εάν και το 2020 σπαταληθεί χωρίς αναθέσεις συμβάσεων για τα σοβαρά εκκρεμή “υποπρογράμματα” που αναφέρθηκαν πιο πάνω, τότε δεν θα μπορέσουν οι Ένοπλες Δυνάμεις να “επιβιώσουν”, εξερχόμενες αλώβητες από την κρίση στην οποία καταδικάστηκαν με γενική ανευθυνότητα.
