Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Όσοι παρακολουθούν τα δρώμενα στους αμυντικούς εξοπλισμούς της χώρας, έχουν παρατηρήσει ότι για κάποια προγράμματα λίγα “ακούγονται” από πλευράς δημοσιευμάτων σε μέσα ευρείας ενημέρωσης, σε αντίθεση με άλλα προγράμματα που τυγχάνουν υψηλής προβολής. Σε κάποιες από τις τελευταίες περιπτώσεις μάλιστα, προβάλλονται από την πρώτη στιγμή συγκεκριμένες επιλογές οπλικών συστημάτων ως δεδομένες, που φανερώνουν μάλλον κάποιου είδους “ευλογία”. Μήπως η σιγή από την μία και οι διθυραμβικές τυμπανοκρουσίες από την άλλη, έχουν σχέση με “στημένα” εξοπλιστικά προγράμματα και διαμόρφωση “προτεραιοτήτων”;
Μια αυθόρμητη πρώτη απάντηση, είναι ότι προς αυτό συνηγορεί η σταθερή αποφυγή διάφανων διαγωνιστικών διαδικασιών και η προτίμηση απευθείας αναθέσεων. Η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρθηκε να αλλάξει τον νόμο περί προμηθειών, ο οποίος διαπιστωμένα έχει σοβαρές αδυναμίες. Προφανώς αυτό, εξυπηρετεί.
Ας δούμε κάποιες περιπτώσεις.
Λίγα έχουν “ακουστεί” από την ανάθεση του προγράμματος προμήθειας των πυραυλικών συστημάτων SPIKE NLOS για τον στρατό και το ναυτικό. Οι σχετικές (διακρατικές) συμφωνίες υπεγράφησαν προ ενός έτους, στις 10 Απριλίου 2023 και το μόνο που “απασχολεί” είναι πότε θα παραληφθούν.
Πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν ζυμώσεις ως προς το όχημα – φορέα του συστήματος. Ενώ είναι συγκεκριμένης εταιρείας η οποία συμμετέχει ήδη στο σχήμα εξαγορασμένης ελληνικής, αναμένεται νέος επενδυτής. Και γιατί, αν αυτό συνδέεται ενδεχομένως με κάποια ανάθεση έργου, δεν έγινε μέχρι τώρα με το υφιστάμενο σχήμα; Λέγεται ότι είναι συνήθης πρακτική η συμμετοχή ενός φαινομενικά άσχετου τρίτου, σε ντηλ που κρύβουν και διακίνηση μαύρου χρήματος. Η αναζήτηση κάποιου τρίτου, ασχέτου μέχρι τώρα, μπορεί να έχει άραγε κάποια σύνδεση και με την πληροφορία ότι ενώ το όχημα είχε προσφερθεί σε συγκεκριμένη τιμή, στην σύμβαση η τιμή του είναι αυξημένη κατά 30%;
Έχει ακούσει τίποτα το Μαξίμου;
Άλλο πρόγραμμα που υπεγράφη, αυτό των τορπιλών για τα υποβρύχια, παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον. Η σύμβαση ανατέθηκε στις 31 Μαρτίου 2022 σε γερμανική εταιρεία για την προμήθεια 44 τορπιλών. Η όλη ιστορία αφορούσε την πώληση των ειδών με παράλληλη “συμφωνία συμβιβαστικής διευθέτησης διαφοράς” για εκκρεμότητες του παρελθόντος. Αυτή η “ειδική” περίπτωση πέρασε διά της Βουλής στην μορφή του ψηφισθέντος Νόμου 4891/2022 αλλά στις 24 Νοεμβρίου 2022 η κατασκευάστρια ζήτησε την παράταση της ενάρξεως παραδόσεων. Ο χρόνος μετατέθηκε για τον Ιούλιο του 2024 και τώρα για τον Οκτώβριο.
Καλά ενημερωμένες πηγές, αναφέρουν ότι στην πραγματικότητα οι αρχικές καθυστερήσεις ήταν περίπου κάτι σε γνώση της ελληνικής πλευράς. Το ενδιαφέρον ήταν ότι οι πρώτες αντιδράσεις σε μέσα, εμφανίστηκαν με δημοσιεύματα που αντί να ψέγουν την εταιρεία για την στάση της, εκτόξευαν βέλη εναντίον της κυβερνήσεως επειδή δεν τηρεί την “συμφωνία κυρίων” στο σκέλος της συμβιβαστικής διευθέτησης διαφοράς. Μάλιστα επί τούτου, υποβλήθηκε και σχετική ερώτηση στην Βουλή.
Γιατί άραγε η κυβέρνηση δεν έφερε προς κύρωση στην Βουλή την “συμφωνία συμβιβαστικής διευθέτησης διαφοράς”; Μια απάντηση που δίνεται, είναι ότι αυτό νομικώς δεν μπορεί να γίνει για υποθέσεις οι οποίες υπάρχει ακομη και πιθανότητα να ενέχουν ποινικές ευθύνες. Τότε λοιπόν ποιος και πως, δέχθηκε να προβεί σε αυτού του είδους την “συμφωνία κυρίων”, με την γερμανική εταιρεία; Ποιος έδωσε το “πράσινο φως” στον ΥΕΘΑ; Ποιο στοιχείο ήταν αυτό που λειτούργησε ως καταλύτης; Ξαφνικά “συγκινήθηκαν” κάποιοι που τα σύγχρονα υποβρύχια είναι επί 20ετία χωρίς σύγχρονες τορπίλες ή ή μήπως με κάποιον “μαγικό” τρόπο κατάφεραν κάποιοι να προωθήσουν τα συμφέροντά τους (παραγραφή διά νόμου) και τώρα που βλέπουν να μην προχωράει η υπόθεση, με διαρροές στα μέσα φωνάζουν; Και για να το καλύψουν, ερεθίζουν το πατριωτικό αίσθημα της κοινής γνώμης για τα “άοπλα” υποβρύχια;
Τί κάνει η κυβέρνηση;
Απαντώντας στις 24 Νοεμβρίου 2023 σε σχετική ερώτηση στην Βουλή, ο ΥΕΘΑ είπε ότι έχει υποβληθεί ερώτημα προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για το κατά πόσο είναι αναγκαία ή όχι (!!!) η σύναψη “συμφωνίας συμβιβαστικής διευθέτησης διαφοράς”! Κάτι δηλαδή που έχει προβλεφθεί σε ψηφισμένο νόμο του κράτους, τώρα η ίδια κυβέρνηση που τον έφερε προς ψήφιση, ψάχνει να δει αν ήταν σωστό όπως έγινε και αν πρέπει να το εφαρμόσει… Και γιατί δεν είχε ερωτηθεί το ΝΣΚ πριν γίνει ο νόμος;
Έχει ακούσει τίποτα το Μαξίμου;
Τρίτη ενδιαφέρουσα περίπτωση, είναι αυτή των στοχευμένων επιθέσεων εναντίον της διαπραγματεύσεως που δέχθηκε η κυβέρνηση προ διετίας με γερμανική εταιρεία, προς εξεύρεση αμοιβαίως επωφελούς εξωδικαστικού συμβιβασμού για εκκρεμότητες του παρελθόντος. Το όλο πλαίσιο διαπραγματεύσεως που δημιούργησε δυναμική για νέα σελίδα συνεργασίας με δύο μεγάλους γερμανικούς οίκους οι οποίοι παραλλήλως επέδειξαν ενδιαφέρον και για σοβαρή επένδυση στην χώρα, προφανώς δεν άρεσε στην παλαιά αμαρτωλή κατάσταση που έχει αποκηρυχθεί αλλά όπως απεδείχθη διατηρεί ισχυρές προσβάσεις και επιρροή σε παραμάγαζα του ΥΠΕΘΑ.
Ενώ στην περίπτωση των τορπιλών τα δημοσιεύματα ήλεγχαν την κυβέρνηση επειδή δεν προβαίνει σε συμφωνία συμβιβασμού, στην περίπτωση των αρμάτων την ήλεγχαν επειδή ακριβώς επιζητούσε συμβιβασμό… Το παρασκήνιο βοούσε για εκβιασμούς προς την εταιρεία με ζητούμενο να καταφύγει και πάλι η άλλη πλευρά στις πρακτικές του παρελθόντος αλλά αυτά δεν έφτασαν στα διάφορα μέσα, που “έβλεπαν” μόνο δήθεν εκβιασμό από την εταιρεία…
Η κατάληξη γνωστή: επικράτησε η γραμμή των κυκλωμάτων και η κυβέρνηση συνέπλευσε αποφασίζοντας να μην παρουσιάσει καμμία πρόταση συμβιβασμού αποδεχόμενη να οδηγηθεί το Ελληνικό Δημόσιο στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο (ICC). Έκτοτε, συνεχίζονται δημοσιεύματα που ζητούν νομικές ενέργειες από τον ΥΕΘΑ. Οι οποίες δεν έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, επειδή έτσι ήθελαν τα κυκλώματα καθώς δι’ αυτού του τρόπου διαιώνιζαν τις εκκρεμότητες κι εκβίαζαν τις εταιρείες για να αποκομίζουν οφέλη. Ενέργειες που τώρα, αφού οι Γερμανοί δεν “τσίμπησαν” για να υποκύψουν και πήγαν στο δικαστήριο, σταδιακώς υλοποιούνται, νομίζοντας ορισμένοι ότι παρουσιάζοντας αξιώσεις μεγαλύτερες από το ποσό που θα επιδικάσει το ICC υπέρ της γερμανικής εταιρείας, αυτή ίσως να αλλάξει στάση και να ζητήσει (πάλι) συμβιβασμό. Αποδεχόμενη φυσικά την επιστροφή στις “παλιές καλές” συνήθειες του παρελθόντος, όπως επιζητεί το κύκλωμα.
Καθώς όπως έχουμε ξαναπεί, στα κυκλώματα αυτά ανεξαρτήτως ιδιότητος, δεν μετράνε εθνόσημα ή σημαίες, ποιο ήταν άραγε το “βραβείο”; Απάντηση ίσως δίνει η φράση που ακούστησε από πρόσωπο με καλή γνώση του χώρου: «Πολύ μ…. τελικά οι Γερμανοί. Χάσαν τις δουλειές, για να μην δώσουν 25 εκατομμύρια μίζα»…
Θα πληρώσει το Ελληνικό Δημόσιο και οι φορολογούμενοι τα εκατομμύρια που θα επιδικάσει το ICC, επειδή κάποιοι δεν πήραν μίζα;
Έχει ακούσει τίποτα το Μαξίμου;
Μάλλον έχουμε κι άλλα επεισόδια να δούμε στο σήριαλ των εξοπλισμών. Απολαμβάνουμε ήδη πανομοιότυπα “πανηγυρικά” δημοσιεύματα για προεξοφλημένες αναβαθμίσεις M113 από το Ισραήλ, όπως βλέπουμε κι άλλα προγράμματα με ισχυρή πολιτική υποστήριξη να “προχωράνε τραίνο”, πάντα με απευθείας αναθέσεις και μέσω διακρατικών συμφωνιών (που δήθεν αποκλείουν μίζες) αλλά μακριά από συγκεκριμένους προμηθευτές που πλέον παρουσιάζονται ως “κακοί” έναντι “αγγέλων”.
Κι ο ΥΕΘΑ εξακολουθεί να απουσιάζει από τις ενημερώσεις στην Βουλή για εξοπλιστικά προγράμματα ενώ μόλις προχθές παρουσίασε τον εαυτό του ως αμέτοχο στα μέχρι τώρα, αφού δεν υπογράφει τίποτα… Στάση η οποία προφανώς και δείχνει κάτι. `
Για κάθε “ανεξήγητο” που βλέπουμε στον χώρο των εξοπλισμών και της αμυντικής βιομηχανίας, όλα δείχνουν στον τελικό λήπτη αποφάσεων, που είναι το Μαξίμου και τα απώτερα κριτήριά του. Όλες οι απαντήσεις για την προτεραιότητα στο real estate εις βάρος της κρατικής Αμυντικής Βιομηχανίας, τις δευτεράτζες που πάνε και βρίσκουν για “επενδυτές” κλείνοντας συμφωνίες με χαριστικούς όρους διώχνοντας σοβαρές εταιρείες, από τις οποίες εκ των πραγμάτων μπορούν να αναμένονται και σοβαρές προτάσεις, τις απευθείας αναθέσεις χωρίς καμμία σοβαρή ελληνική βιομηχανική συμμετοχή, βρίσκονται εκεί.
Το τοπίο των εξοπλισμών, παραπέμπει σε Γκόθαμ Σίτυ. Με συγκεκριμένους Τζόκερ αλλά χωρίς Μπάτμαν.
Κάποιοι “αγωνιούν” για συμφωνία διευθετήσεως διαφορών για τις τορπίλες αλλά όχι για τα άρματα;
