Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η επίθεση των Ουκρανών στην Χερσώνα που εκδηλώθηκε στις 29 Αυγούστου, συμπλήρωσε μία εβδομάδα και η προσπάθεια συνεχίζεται. Παρά την σιγή ενημέρωσης από το ουκρανικό επιτελείο για λόγους επιχειρησιακής ασφαλείας, η εικόνα είναι ότι ο αγώνας εξελίσσεται με αργό ρυθμό και με τους Ουκρανούς να διατηρούν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Οι Ρώσοι υποστηρίζουν ότι έχουν προκαλέσει βαρύτατες απώλειες στον αντίπαλο και από την πρώτη στιγμή μίλησαν για αποτυχία.
Επειδή η επίθεση των Ουκρανών ήταν κάτι που αναμενόταν εδώ και καιρό, ουσιαστικά όλοι μιλούσαν γι’ αυτήν και το μέτωπο εκδηλώσεως είχε εκτιμηθεί σωστά, πολλοί είναι αυτοί που ανέμεναν πιο θεαματική εξέλιξη των επιχειρήσεων. Ρεαλιστικά όμως, δεν υπάρχει λόγος να αναμένεται κάτι τέτοιο από τους Ουκρανούς, όταν με τους ίδιους αργούς ρυθμούς παρουσιάζουν πρόοδο και οι πολύ ανώτεροι σε αριθμούς και ισχύ πυρός Ρώσοι. Οι δύο αντίπαλοι πολεμούν κατά βάση με τον ίδιο τρόπο.
Πράγματι, είναι εντυπωσιακό πως Ρώσοι και Ουκρανοί, με την πλούσια ιστορία πολέμου ελιγμών του Ερυθρού Στρατού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσιάζουν τόσο πτωχή απόδοση στις επιχειρήσεις συνδυασμένων όπλων και ιδίως στους επιθετικούς ελιγμούς των Τεθωρακισμένων, καθώς το έδαφος είναι κατ’ εξοχήν αρματικό. Όπως έχουμε αναλύσει από νωρίς, οι δύο στρατοί υστερούν σε “επιχειρησιακή και τακτική ικανότητα, δεξιοτεχνία και αυτοπεποίθηση, για την σχεδίαση και εκτέλεση επιχειρήσεων ευρείας κλίμακας με την τυπική έννοια“. Επί της ουσίας, πρόκειται για τεχνολικώς σύγχρονους αλλά επιχειρησιακώς υπανάπτυκτους στρατούς! Ιδίως στην περίπτωση του Ρωσικού Στρατού, τα μεγάλα ετήσια γυμνάσια VOSTOK, που πραγματοποιούνται μάλιστα αυτές τις ημέρες εκ παραλλήλου με τις πολεμικές επιχειρήσεις, αποδεικνύεται ότι ελάχιστα έχουν επιδράσει θετικώς στην κατεύθυνση αυτή.
Επομένως, ανεξαρτήτως του σε πόσο ρεαλιστικό χρονικό πλαίσιο στηρίχθηκε ο σχεδιασμός, η προσπάθεια των Ουκρανών στην Χερσώνα δεν πρέπει να αναμένεται ότι θα αποδώσει κάτι θεαματικό σύντομα. Κρίσιμο στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν για την όποια εκτίμηση, είναι τα αποθέματα πυρομαχικών πυροβολικού που έχουν εξασφαλίσει οι Ουκρανοί από την Δύση, για την υποστήριξη της επιθετικής προσπαθείας. Τα συστήματα HIMARS μπορεί όλο το προηγούμενο διάστημα να έκαναν καλή προπαρασκευαστική δουλειά, απομονώντας και το πεδίο επιχειρήσεων, αλλά η τακτική υποστήριξη πυροβολικού στηρίζεται στους σωλήνες πυροβολικού και τους Πολλαπλούς Εκτοξευτές Πυραύλων 122 mm. Η διαρκής ροή πυρομαχικών από την Δύση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι σε θέση να εξασφαλίσει ασφαλές απόθεμα για έντονες επιχειρήσεις πρωτοβουλίας πέραν του 20ημέρου κατ’ εκτίμηση.
Στο στοιχείο αυτό, πρέπει να συναξιολογηθεί η αξιοσημείωτη επιθετική πρωτοβουλία που αναπτύσσουν οι Ουκρανοί και στα άλλα μέτωπα. Κάποιες τοπικές επιτυχίες που αναφέρονται μέχρι στιγμής, μπορούν να αποδοθούν σε έναν βαθμό στην απόσπαση ρωσικών δυνάμεων από εκεί για την ενίσχυση της Χερσώνας όλο το προηγούμενο διάστημα. Πιθανώς επίσης, η καταστροφή αποθηκών πυρομαχικών τις προηγούμενες εβδομάδες από τα HIMARS, επηρέασε την ένταση της υποστηρίξεως πυροβολικού που απολάμβαναν οι ρωσικές δυνάμεις σε Ντονμπάς και αλλού.
Συνολικώς, η πλευρά των Ουκρανών έχει αναπτύξει πρωτοβουλία κινήσεων σε όλη σχεδόν την έκταση της γραμμής αντιπαραθέσεως, με το μείζον βάρος να αποδίδεται στην Χερσώνα. Επομένως, μένει να διαπιστωθεί τις επόμενες ημέρες εάν το σχέδιο των Ουκρανών έχει επικεντρωθεί πράγματι στην Χερσώνα ή απλώς η επίθεση εκεί προορίζεται να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός για την εκδήλωση της Κυρίας Προσπαθείας σε άλλο μέτωπο. Εάν ισχύει το δεύτερο, τότε η πιο αργή πρόοδος στην Χερσώνα οφείλεται και στην λελογισμένη υποστήριξη πυροβολικού, καθώς το απαραίτητο απόθεμα πυρομαχικών φυλάσσεται αλλού, εκεί που θα εκδηλωθεί η Κυρία Προσπάθεια.
Ανεξαρτήτως όλων αυτών, η κατάσταση στην δυτική πλευρά του Δνειπέρου ποταμού στην περιοχή Χερσώνας, με κατεστραμμένες τις κύριες οδούς ανεφοδιασμού των ρωσικών δυνάμεων, δεν μπορεί να εμπνέει αισιοδοξία για την Μόσχα. Όσο ισχυρές αριθμητικώς κι αν είναι οι ρωσικές δυνάμεις εκεί, δεν θα αργήσουν να αποκοπούν εντελώς και σε βάθος χρόνου να υποστούν τις συνέπειες.
Οι εικόνες από τις επιτυχίες των Ουκρανών με συλληφθέντες Ρώσους αιχμαλώτους, μαρτυρούν την φύση του αγώνα. Πάντα μικρός αριθμός αιχμαλώτων, κάτι που μαρτυρά ότι ο αγώνας διεξάγεται από οικισμό σε οικισμό κι από χωριό σε χωριό. Ωστόσο, η προοπτική είναι αρνητική για την ρωσική πλευρά στην Χερσώνα, χωρίς καν οι Ουκρανοί να έχουν επιτύχει κάποιο αποφασιστικό αποτέλεσμα ακόμη. Προφανώς έτσι εξηγείται η προχθεσινή εκ νέου εκπομπή μηνύματος ετοιμότητος για διαπραγματεύσεις από την Μόσχα, η ανακοίνωση διακοπής της ροής φυσικού αερίου στην Ευρώπη αλλά και η ματαίωση του σχεδιαζόμενου ψευδοδημοψηφίσματος για την ένωση της Χερσώνας με την Ρωσία. Όλα αυτά, είναι σαφώς αποτελέσματα της επιθέσεως των Ουκρανών στην Χερσώνα.
Καταδρομική επιχείρηση στο πυρηνικό εργοστάσιο
Στις 1 Σεπτεμβρίου εκδηλώθηκε αιφνιδιαστική καταδρομική επιχείρηση των Ουκρανών στον Πυρηνικό Σταθμό Ενεργείας της Ζαπορίζια, η οποία απέτυχε. Η επιχείρηση ανέδειξε τις σοβαρές τακτικές αδυναμίες των ουκρανικών δυνάμεων λόγω ελλείψεως εμπειρίας και αυτοπεποιθήσεως, που δεν μπορούν να καλυφθούν παρά την εκπαίδευση και επιμελή σχεδίαση.
Επρόκειτο στην ουσία για αμφίβια καταδρομική επιχείρηση, λόγω παρεμβολής του υδάτινου κωλύματος που επέβαλε την χρησιμοποίηση λέμβων εφόδου για την αποβίβαση του πρώτου κύματος. Αεροκίνητος ελιγμός αποκλείσθηκε, λόγω υψηλού βαθμού κινδύνου.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, το σχέδιο προέβλεπε την αποβίβαση τμήματος του 10ου Συντάγματος Ειδικού Σκοπού της Κύριας Διευθύνσεως Πληροφοριών (GUR) με σκοπό την εξασφάλιση προγεφυρώματος. Το τμήμα αποβιβάσθηκε περί τις 04.00 με 10 λέμβους εφόδου, διαιρεμένο σε δύο ομάδες συνολικής δυνάμεως 70 ανδρών περίπου. Είχαν προηγηθεί ανιχνευτές δύτες σε δύο καθορισμένες ακτές αποβάσεως, οι οποίοι προέβησαν σε αναγνώριση και διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε απειλή, οπότε δόθηκε εντολή και αποβιβάσθηκαν τα δύο τμήματα.
Το ένα εξ αυτών, εντόπισε κατά την κίνησή του δύο σκοπούς οι οποίοι έσπευσαν να εξαφανιστούν. Λίγο αργότερα σημειώθηκε μικροεμπλοκή με μερικούς Ρώσους στρατιώτες και περί την μισή ώρα από την έξοδο εκδηλώθηκαν πυρά καμπύλης τροχιάς από ρωσικά στοιχεία όλμων, που όμως δεν είχαν σοβαρή επίδραση. Λίγο αργότερα εμφανίσθηκε δύναμη αρμάτων μάχης και περί τα 45 λεπτά από την έξοδο εμφανίσθηκαν στο προσκήνιο ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα.
Το ρωσικό πυρ δεν ήταν δραστικό καθώς τα άρματα και τα ελικόπτερα δεν τολμούσαν να πλησιάσουν αλλά το πρόβλημα ήταν ότι το δεύτερο τμήμα των Ουκρανών καταδρομέων στην άλλη ακτή, ανάφερε ότι αντιμετώπιζε αντίσταση και θα αποσυρόταν. Στο μεταξύ, δεν μπορούσε να θεωρηθεί το προγεφύρωμα εξασφαλισμένο και δεν ήλθε το δεύτερο κύμα δυνάμεων. Έτσι, περί το δίωρο μετά την έξοδο, ο διοικητής του τμήματος αποφάσισε απαγκίστρωση και διέταξε την αποχώρηση στις λέμβους, η οποία έγινε πειθαρχημένα και χωρίς προβλήματα. Μόνο ένας άνδρας τραυματίσθηκε από το εχθρικό πυρ. Οι ρωσικές αναφορές για πλήρη εξόντωση του τμήματος, δεν είχαν καμμία βάση.
Η επιχείρηση ήταν σωστή ως σύλληψη και παράτολμη αλλά φαίνεται ότι έλειψε η αποφασιστικότητα και η εμπειρία στους ηγήτορες. Ωστόσο, επιδείχθηκε η διάθεση των Ουκρανών για την ανάληψη ρίσκου και της πρωτοβουλίας των κινήσεων. Η επιχείρηση σχεδιάστηκε να συμπέσει με την επίσκεψη της διεθνούς επιτροπής επιστημόνων του ΟΗΕ, επειδή ήταν βέβαιο ότι οι Ρώσοι θα είχαν απομακρύνει τα τεθωρακισμένα (περί τα 100) και άλλο βαρύ υλικό που είχαν συγκεντρώσει εκεί ως εφεδρεία.
Η περίπτωση αναδεικνύει την σημασία των εφεδρειών που προσπαθούν να ενεργοποιήσουν οι δύο αντίπαλοι. Οι Ρώσοι οργανώνουν το λεγόμενο 3ο Σώμα αλλά φαίνεται ότι στηρίζονται σε στρατολόγηση εθελοντών προχωρημένης ηλικίας, οι οποίοι εξοπλίζονται πρόχειρα και με κύριο υλικό σε τεθωρακισμένα παλαιών τύπων. Αντιστοίχως, οι Ουκρανοί εκπαιδεύουν μεταξύ άλλων προσωπικό στην Μεγάλη Βρετανία με προοπτική εντός 3μήνου να έχουν αποδοθεί πλέον των 10.000 ανδρών. Αυτοί είναι κατά βάση νεαρής ηλικίας και υφίστανται ένα περιεκτικό πρόγραμμα προκεχωρημένης εκπαιδεύσεως, για να χρησιμοποιηθούν ως πεζικό. Αν υπολογίσουμε ότι το ρωσικό 3ο Σώμα περιγράφεται ως παρεμφερούς δυνάμεως από πλευράς αριθμού προσωπικού, μπορεί να εκτιμηθεί ότι οι Ουκρανοί εξασφαλίζουν εφεδρείες από νέους άνδρες υψηλού ηθικού και δυνατοτήτων αποδόσεως ενώ οι Ρώσοι, λόγω των ειδικών συνθηκών που έχουν επιλεγεί για πολιτικούς λόγους, επιδιώκουν να προσελκύσουν εθελοντές με χρηματικό κίνητρο, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Οι 5 μήνες πολέμου στην Ουκρανία – Συνέντευξη με έναν Έλληνα πολεμιστή
