Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Και επισήμως ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό η οριστικοποίηση του ύψους του Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036 στα 30 δισ. € (στην πραγματικότητα είναι ελαφρώς μεγαλύτερο) με την ταυτόχρονη ανακοίνωση περί συμμετοχής στον χρηματοδοτικό μηχανισμό SAFE της ΕΕ. Ως εκ τούτου, πρέπει να θεωρείται λήξασα η περίοδος “κυήσεως” εκ των διεργασιών σε επίπεδο ΕΕ που ξεκίνησε την περασμένη άνοιξη με την πρωτοβουλία Readiness 2030 (αρχικώς ReArm EU) κι επέτρεψε απελευθέρωση της χρήσεως της δημόσιας χρηματοδοτήσεως για την Άμυνα σε εθνικό επίπεδο.
Βάσει αυτής, και αφού καθορίσθηκε για την Ελλάδα ως έτος αναφοράς για την ρήτρα διαφυγής το 2024 που οι αμυντικές δαπάνες ανήλθαν στο 2,2% του ΑΕΠ, δημιουργείται επιπλέον δημοσιονομικός χώρος, χωρίς να ενεργοποιείται η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Τοιουτοτρόπως, το 2026 εκτιμάται ότι οι αμυντικές δαπάνες θα ανέλθουν στο 2,6% του ΑΕΠ, με τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο για τις αμυντικές δαπάνες το έτος αυτό, να έχει προσδιορισθεί ήδη σε 500 εκατ. €. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε εχθές στην Βουλή ότι οι ετήσιες παραλαβές εξοπλισμών, από 2,3 δισ. € το 2026 θα αυξηθούν σε περίπου 2,6 δισ. € από το 2028 και μετά.
Στην δυνητική “οροφή” των 30 δισ. € στον ΜΠΑΕ 2025-2036 είχε αναφερθεί ο ΥΕΘΑ μιλώντας στην Βουλή στις 10 Απριλίου, υπολογίζοντας και τον «επιπλέον δημοσιονομικό χώρο, ο οποίος θα χορηγηθεί από τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες, εφόσον η ερμηνεία αυτή επαληθευθεί και επικρατήσει».
Στην χθεσινή ανακοίνωση του πρωθυπουργού, προσδιορίζεται ότι η Ελλάδα θα διεκδικήσει χαμηλότοκα δάνεια τουλάχιστον 1,2 δισ. € μέσω του χρηματοδοτικού μηχανισμού Δράση Ασφαλείας για την Ευρώπη (SAFE).
Η ανακοίνωση από πλευράς πρωθυπουργού, έχει ως εξής:
Στην εξέλιξη, αναφέρθηκε και ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας μιλώντας εχθές στην Βουλή:
«Έρχομαι λίγο στο SAFE για το οποίο επίσης ακούστηκαν μερικά πράγματα. Τι δεν είναι σαφές απ’ ό,τι έχω πει για το SAFE μέχρι τώρα; Να ξεκινήσουμε καταρχήν, ότι στοιχείο της χώρας είναι η οικονομία της; Να ξεκινήσουμε από το βασικό ότι έχουμε δει τι σημαίνει να υπερβαίνουμε τα δημοσιονομικά μας όρια; Δεν υπέστη αρκετά η ελληνική κοινωνία αυτά τα εννέα χρόνια της κρίσης; Δεν υποφέραμε αρκετά; Όταν σας είπα από την αρχή ότι εγώ δεν έχω την παραμικρή πρόθεση να υπερβώ το δημοσιονομικό χώρο που μου έχει δώσει το Υπουργείο Οικονομικών, είπα κάτι το οποίο δεν συνυπογράφετε; Θα προτιμούσατε να ακολουθήσω και εγώ τη λογική των 800 εξοπλιστικών προγραμμάτων και των 55 δισεκατομμυρίων ευρώ δημοσιονομικού ανοίγματος στην τετραετία; Αυτό θα ήταν το σωστό να γίνει; Ρωτήστε τον προκάτοχό μου, τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, τι τεράστιες προσπάθειες έκανε για να μπορέσει να μαζέψει αυτό το τεράστιο κενό.
Και καταφέραμε και καταθέσαμε για πρώτη φορά 20ετές Εξοπλιστικό εντός δημοσιονομικού πλαισίου. Όχι, δεν επρόκειτο να βγω από αυτό το δημοσιονομικό πλαίσιο εάν δεν μου έδινε περισσότερο δημοσιονομικό χώρο το Υπουργείο Οικονομικών. Και βεβαίως θα καταθέσουμε αύριο δήλωση συμμετοχής στο SAFE με το 1,2 δισεκατομμύριο ευρώ δημοσιονομικό χώρο που μου έδωσε μετά από διαπραγμάτευση το Υπουργείο Οικονομικών. Αλλιώς δεν θα κατέθετα δήλωση στο SAFE. Καθαρές κουβέντες, το είχα πει ευθύς εξαρχής και στον Πρωθυπουργό και το γνώριζε. Η χώρα δεν επιτρέπεται να βρεθεί ξανά εκεί που ήταν παλιά. Και ο Πρωθυπουργός το συνυπέγραψε αυτό. Όπως το συνυπέγραψε και το Υπουργείο Οικονομικών».
Απαντώντας επίσης στους Κοινοβουλευτικούς Εκπροσώπους των Κομμάτων, ο κ. Δένδιας ανέφερε σχετικώς με τον μηχανισμό SAFE:
«Επέλεξε η Κυβέρνηση τη συμμετοχή στο SAFE. Και μας έδωσε σε κατάλογο το Υπουργείο Οικονομικών, μικρό γιατί συνολικά είναι 1,2 δισεκατομμύριο το σύνολό του, περαιτέρω δημοσιονομικό περιθώριο. Σε αυτό το επιπλέον δημοσιονομικό περιθώριο θα φέρουμε εμπροσθοβαρώς οπλικά συστήματα τα οποία είναι ήδη στο Μακροπρόθεσμο Εξοπλιστικό. Δεν πρόκειται να βάλουμε κάτι καινούργιο εδώ. Και θα ζητήσουμε στη σχετική σελίδα που έχει αναρτήσει συμμετοχή και άλλων ευρωπαϊκών χωρών […]
Το SAFE είναι ένας πολύπλοκος κανονισμός. Όπως ξέρετε, οι γραφειοκράτες των Βρυξελών διατυπώνουν τα πράγματα με έναν τρόπο που θέλουν προσεκτική ανάγνωση. Το SAFE, επίσης, είναι ένας κανονισμός, για την έγκριση του οποίου απαιτείτο η επαρκούσα, αν θέλετε, πλειοψηφία. Δεν ήταν κανονισμός ο οποίος απαιτούσε ομοφωνία. Άρα η Ελλάδα, οποιαδήποτε ελληνική Κυβέρνηση, δεν μπορούσε να το μπλοκάρει. Οι χώρες οι οποίες τοποθετήθηκαν επικριτικά απέναντι αρχικής μορφής του SAFE, ήταν η Ελλάδα, η Γαλλία, η Κύπρος, η Κροατία και η Σλοβενία. Οι χώρες αυτές δεν έχουν blocking minority, δεν υπερβαίνουν το 35%. Άρα, η Ελλάδα μπορούσε μόνο να διαπραγματευθεί, δεν μπορούσε να αποκλείσει. Άρα, η οποιαδήποτε εδώ ξιφούλκηση περί μη υπεράσπισης του εθνικού συμφέροντος, δεν έχει καμιά έννοια. Το ερώτημα λοιπόν ήταν επ΄ αυτού του δεδομένου τι μπορούσε να κάνει η χώρα; Ο κανονισμός SAFE έχει δύο διαφορετικές κατηγορίες. Τη συμμετοχή σε εξοπλιστικό πρόγραμμα με ποσοστό 35% και τη συμμετοχή με 100%. Στο 35% δεν υφίσταται ζήτημα. Πάμε στο 100%. Στο 100%, μετά από ρητή απαίτηση μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας, εμποδίστηκε να υπάρχει ρητή αναφορά στον κανονισμό περί ανάγκης ομοφωνίας για τη συμμετοχή τρίτων χωρών. Δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν είχε blocking minority στο Συμβούλιο, δεν μπορούσε να το σταματήσει. Υπήρξε μια συμβιβαστική λύση. Η Επιτροπή δήλωσε προφορικά και η δήλωσή της κατεγράφη στα πρακτικά, δεν περιλαμβάνεται στο κείμενο του κανονισμού, ότι οτιδήποτε φέρει, θα το φέρει με διατάξεις που παραπέμπουν σε ομοφωνία. Αυτή είναι, κ. Μάντζιο, η προφορική δήλωση της Επιτροπής, που έχει καταχωριστεί στα πρακτικά.
Με ρωτάτε αν θα ήθελα κάτι περισσότερο; Βεβαίως και θα ήθελα κάτι περισσότερο. Δεν το διαπραγματεύτηκα εγώ, δεν είναι οι Υπουργοί Άμυνας που το διαπραγματεύονται. Βεβαίως και θα ήθελα κάτι περισσότερο, όπως θα θέλατε κι εσείς κάτι περισσότερο, όπως θα θέλαμε όλοι εδώ κάτι περισσότερο. Μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι περισσότερο; Τη στιγμή που δεν υπήρχε δυνατότητα αρνησικυρίας και εφόσον δεν υπήρχε blocking minority, πώς θα γινόταν αυτό; Μπορώ δε, σε απόρρητη συζήτηση, να σας δώσω πολύ περισσότερες λεπτομέρειες για όλα αυτά. Αλλά δεν νομίζω ότι το SAFE είναι το προνομιακό πεδίο άσκησης αντιπολίτευσης κατά της Κυβέρνησης. Εγώ ούτε πρόκειται να θριαμβολογήσω για το SAFE ούτε να κινδυνολογήσω.
Αναφερθήκατε δε στην τοποθέτησή μου στον Μυστρά ανήμερα της επετείου της Άλωσης, στις 29 Μαΐου φέτος. Τι είπα στον Μυστρά; Απευθύνθηκα στους συνεταίρους μας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους είπα να μην δοκιμάσουν να παραβούν τη δήλωση της Επιτροπής περί ομοφωνίας. Γιατί αυτό θα άνοιγε Κερκόπορτα της συμμετοχής της Τουρκίας στον αμυντικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε τι θα διαφωνούσατε σε αυτή την αίθουσα σε αυτό; Ποιος δεν θα έλεγε το ίδιο πράγμα; Αυτή είναι η κατάσταση όσον αφορά το SAFE και τη δυνατότητα να τοποθετηθώ σε δημόσιο λόγο.=».
Γιατί ο ΥΕΘΑ απαξιώνει την Δράση Ασφαλείας για την Ευρώπη (SAFE);
