Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Εδώ και καιρό, ο ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας αναφέρεται σε έναν σχεδιασμό αναπτύξεως ποικιλίας συστημάτων ανά την επικράτεια, κυρίως πυραυλικών, που προηγουμένως χαρακτηριζόταν “θόλος” και πλέον ακούει στο όνομα “Ασπίδα του Αχιλλέα”. Η ονομασία αναφέρεται στις πέντε αναπαραστάσεις (γη, θάλασσα, ουρανό, ήλιο, φεγγάρι και αστέρια) που επιμελήθηκε ο Ήφαιστος στην ασπίδα του ήρωα και μεταφορικώς, ανταποκρίνονται στα πέντε είδη απειλών που προορίζονται να αντιμετωπίσουν τα νέα συστήματα: βαλλιστικοί πύραυλοι, αεροπλάνα, drone, πλοία επιφανείας, υποβρύχια).
Το ενδιαφέρον είναι ότι στις δηλώσεις του, ο ΥΕΘΑ παρουσιάζει την συγκεκριμένη αντίληψη ως νέα (χαρακτηρίζοντάς την μάλιστα κάποιες φορές “δόγμα”) αλλά και εντελώς διαφορετικής λογικής. Κατά πόσο ισχύει αυτό όμως;
Αν εξετάσουμε κατά σειρά τις περιγραφόμενες απειλές για τις οποίες προορίζονται τα νέα συστήματα που θα αγοραστούν, μπορούμε επιγραμματικώς να σημειώσουμε:
- Βαλλιστικοί πύραυλοι: από το 2003 η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 6 Μοίρες Patriot (36 μονάδες πυρός) με 200 βλήματα MIM104D (PAC-2 GEM) αυξημένων αντιβαλλιστικών επιδόσεων.
- Αεροπλάνα: Οι τρεις Κλάδοι διαθέτουν πληθώρα πυραυλικών αντιαεροπορικών συστημάτων διαφόρων κατηγοριών, με αρκετές δεκάδες εξ αυτών μονίμως ανεπτυγμένα σε νήσους.
- Πλοία επιφανείας: Το Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει από την δεκαετία του 1990 δύο επάκτιες συστοιχίες βλημάτων επιφανείας – επιφανείας MM40 Block 2 Exocet, εγκατεστημένες σε νήσους.
- Drone: Το 2021 αποκτήθηκε εσπευσμένως αριθμός συστημάτων εναντίον UAV και drone, που αναπτύχθηκαν και σε νήσους. Μέχρι και προ μερικών ετών, οι συγκεκριμένες απειλές δεν ήταν τόσο διαδεδομένες ώστε να έχουν απαιτήσει την λήψη αναλόγων μέτρων.
Διαπιστώνεται ότι με εξαίρεση εξειδικευμένα συστήματα αντιμετωπίσεως υποβρυχίων απειλών, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν αξιόλογα σε αριθμούς και ικανότητες συστήματα, από αυτά που επιθυμεί να προμηθευτεί η σημερινή κυβέρνηση. Οι επιτελείς και προηγούμενες κυβερνήσεις, είχαν εκτιμήσει την απειλή και είχαν λάβει μέτρα. Απλώς, για τα μέτρα των παλαιοτέρων εποχών, και αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ιστορικές ονομασίες που επικαλείται σήμερα ο ΥΕΘΑ, είχαν φτιάξει το “Όπλον”, αναφερόμενοι στην τυπική ασπίδα των αρχαίων, από δύο στρώσεις βοδινού δέρματος και μια μεταλλική εξωτερική.
Αυτό που δεν είχαν κάνει όλοι οι προηγούμενοι, ήταν να διακηρύξουν ότι ο υφιστάμενος “θόλος”, υποκαθιστά την δύναμη κρούσεως της Πολεμικής Αεροπορίας σε μαχητικά αεροπλάνα ή τον Στόλο! «Σταματάμε τη λογική ότι το Αιγαίο το υπερασπίζεται ο στόλος και πάμε σε μια τελείως διαφορετική λογική […] ο στόλος ελευθερώνεται. Ιδίως τα νέα πλοία του στόλου, ελευθερώνονται για να λειτουργήσουν ως στρατηγικά όπλα αποτροπής και το ίδιο συμβαίνει και με τα αεροπλάνα, τα Rafale και τα Mirage που μπορούν να φέρουν στρατηγικά όπλα», σημείωσε κατά την αγόρευσή του ο ΥΕΘΑ στις 2 Απριλίου ενώπιον της Βουλής. Ο ίδιος, έχει περιγράψει παλαιότερα υπεραπλουστεύοντας, ότι χάρη στα νέα συστήματα, δεν θα χρειάζεται οι κύριες μονάδες κρούσεως του Στόλου να προσεγγίζουν τα ανατολικότερα νησιά, εκτιθέμενες προφανώς, στα πυρά και δράσεις πάσης φύσεως του εχθρού, από τα έναντι Μικρασιατικά παράλια.
Αλλά στα ίδια μέσα πυρός που διαθέτει ο εχθρός, είναι εκτεθειμένα πολύ περισσότερο και όλα τα οπλικά συστήματα της “Ασπίδας του Αχιλλέα” που θα εδρεύουν στις νήσους. Πρόκειται για στατικά (λόγω περιβάλλοντος χώρου) αμυντικά μέσα, που περίπου θα “περιμένουν να υποστούν επίθεση”, την οποία έχει όλη την άνεση να μελετήσει και να σχεδιάσει ο εχθρός επιμελώς, από την περίοδο της ειρήνης. Από αυτή την άποψη, συν παραμέτρους όπως ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος, ένα κρίσιμο ζήτημα με την “Ασπίδα του Αχιλλέα”, είναι η ανθεκτικότητα, εν σχέσει με την ισχύ των μαχητικών αεροπλάνων και του Στόλου. Πρακτικώς, πόσο χρόνο μπορεί να μείνει ενεργή η “Ασπίδα του Αχιλλέα” και να συνεισφέρει στην άμυνα, πριν αρχίσει να διατρύεται. Όπως έχουμε σημειώσει και σε άλλες ευκαιρίες, λόγω περιορισμένων – συγκεκριμένων χώρων των νησιωτικών εδαφών, είναι εύκολος ο εντοπισμός και η στοχοποίηση πρακτικώς όλων των οπλικών συστημάτων των νησιωτικών φρουρών. Αντιθέτως, οι μονάδες του Στόλου και τα μαχητικά αεροπλάνα, μπορούν να βρεθούν παντού στον επιθυμητό χρόνο, υποστηρίζοντας την στατική άμυνα των φρουρών και του “θόλου” ή προβάλλοντας την εθνική ισχύ και εκτός του εθνικού χώρου.
Συνοψίζοντας, η αντίληψη που επικαλείται η κυβέρνηση στους εξοπλισμούς, αφορά την προμήθεια επιπλέον πυραυλικών συστημάτων διαφόρων κατηγοριών, προς συμπλήρωση υφισταμένων, είτε προς αντικατάσταση παλαιοτέρων και δυσχερώς συντηρουμένων πλέον (ρωσικής προελεύσεως). Ο “θόρυβος” από πλευράς κυβερνήσεως στο συγκεκριμένο θέμα, είναι επικοινωνιακός. Απευθύνεται κυρίως στο αδαές κοινό, στο οποίο επιθυμεί να δημιουργήσει εντυπώσεις, προωθώντας την εικόνα του “πρωτοποριακού” – “καινοτόμου” και προετοιμάζοντας την κοινή γνώμη για νέες απευθείας αναθέσεις συμβάσεων σε εταιρείες του Ισραήλ.
Το θετικό είναι, ότι η κυβέρνηση προωθεί το συγκεκριμένο σχέδιο, αφού προηγουμένως έχει δρομολογήσει σημαντικές αποφάσεις που αφορούν μείζονες εναέριες και ναυτικές πλατφόρμες μάχης: 24 Rafale, 20 F-35, 3+1 FDI HN και έπεται συνέχεια με εκσυγχρονισμό των F-16 Block 50, των φρεγατών MEKO 200, 20 επιπλέον F-35, 2 μεταχειρισμένες φρεγάτες FREMM κ.λπ. Συγκριτικώς, τα 3,5 δισ. € περίπου που απαιτεί ο συνδυαστικός σχεδιασμός για την “Ασπίδα του Αχιλλέα”, είναι όντως μικρότερης τάξεως δαπάνη, από τα ανωτέρω, όπως επισημαίνει η κυβέρνηση, για να αναδείξει το στοιχείο της οικονομίας. Πρόκειται για σχεδιασμό και μέσα, που συμπληρώνουν τα κύρια μέσα αποτροπής.
Συμπληρώνουν και ενισχύουν αλλά δεν αντικαθιστούν τα κύρια μέσα εναέριας και ναυτικής ισχύος.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast #93 – Ο “θόλος Αεράμυνας” της “Ατζέντας 2030”
