Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (ECOFIN) ενέκρινε στις 8 Ιουλίου την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικής δαπάνες 15 κρατών-μελών: Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία, Φινλανδία. Με την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, τα 15 κράτη-μέλη που είχαν υποβάλλει το σχετικό αίτημα, θα μπορούν να αποκλίνουν από την πορεία του εθνικού προϋπολογισμού τους ως και 1,5% του ΑΕΠ τους ετησίως, διευκολύνοντας την κάλυψη υψηλότερων εθνικών αμυντικών δαπανών με παράλληλη διασφάλιση της βιωσιμότητος του χρέους τους. Η πρόνοια, καλύπτει την περίοδο 2025-2028.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, δήλωσε σχετικώς: «Η σημερινή απόφαση του ECOFIN για την υιοθέτηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες αποτελεί μια στρατηγική νίκη για την Ελλάδα και μια στιγμή θεσμικής ωρίμανσης για την Ευρώπη. Η Ελλάδα, εκτός από την κυριαρχία της, υπερασπίζεται και τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρειάζεται τα εργαλεία για να το πράττει αποτελεσματικά. Η χώρα μας ήταν ένα από τα κράτη-μέλη που πήραν την πρωτοβουλία για την εξαίρεση μέρους των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Ήμασταν από τους πρώτους που υποβάλαμε το σχετικό αίτημα και πλέον έχουμε στη διάθεσή μας επιπλέον 500 εκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσουμε την άμυνα το 2026 και να στηρίξουμε τους Έλληνες πολίτες, αφού έτσι ανοίγει δημοσιονομικός χώρος. Η εθνική κυριαρχία δεν χτίζεται με συνθήματα, αλλά με πρωτοβουλίες και αποφάσεις. Και σήμερα, αποδείξαμε ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικεί και να πετυχαίνει».
Χάρη στην ρήτρα διαφυγής, στον Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036 ύψους 24,9 δισ. € εκτιμάται ότι θα προστεθούν επιπλέον προγράμματα ύψους 3 δισ. € περίπου.
Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ έχει γράψει ότι το μεγαλύτερου ύψους πρόγραμμα που εντάχθηκε στον ΜΠΑΕ 2025-2036 χάρη στην ρήτρα διαφυγής, είναι αυτό του εκσυγχρονισμού των 38 μαχητικών F-16 Block 50 στην έκδοση F-16V Block 70, με εγγεγραμμένο κόστος 1 δισ. €.
Πέραν αυτού, πληροφορίες του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ αναφέρουν πλέον άλλα δύο μείζονα προγράμματα που προωθήθηκαν τους περασμένους μήνες κι αποφασίσθηκε να ενταχθούν στον ΜΠΑΕ 2025-2036, λόγω του περιθωρίου που προκύπτει από την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής.
Το πρώτο αφορά τον εκσυγχρονισμό Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) M113, οι διαδικασίες για το οποίο προχώρησαν τον περασμένο Απρίλιο ώστε να επιτραπεί η ένταξή του στον ΜΠΑΕ 2025-2036. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για ύψος προγράμματος 800 εκατ. €. Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ έχει επισημάνει ότι στον ΜΠΑΕ 2025-2036 δεν περιλαμβανόταν κανένα πρόγραμμα για άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα του Ελληνικού Στρατού, οπότε η εξέλιξη δείχνει την προτεραιότητα που κρίθηκε ως υψηλότερη στο συγκεκριμένο υλικό συνολικώς.
Το επόμενο πρόγραμμα που συμπληρώνει την κορυφαία τριάδα κατά προτεραιότητα εισόδου στον ΜΠΑΕ 2025-2036, αφορά την προμήθεια νέων οχημάτων για την ανανέωση του τροχαίου υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Προτεραιότητα αποδίδεται στα φορτηγά οχήματα και το αναφερόμενο κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε 300 εκατ. €. Πρόκειται για την πρώτη φάση προφανώς, δεδομένου ότι οι ανάγκες σε αριθμούς είναι τόσο μεγάλες, που θα απαιτήσουν την ανάθεση ενός μακροπρόθεσμου προγράμματος.
