Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η προ εβδομάδων ανάρτηση του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ (https://doureios.com/mipos-mas-einai-hrisima-ta-aposyrthenta-sea-king-asac7/) με την οποία ετίθετο η σκέψη προμήθειας 4 ελικοπτέρων Εναερίου Εγκαίρου Προειδοποιήσεως/ Εναερίου Επιτηρήσεως & Ελέγχου (AEW/ASAC) τύπου Sea King ASaC7 που αποσύρθηκαν προσφάτως από το Βασιλικό Ναυτικό, απασχόλησε την Βουλή μετά από σχετική ερώτηση βουλευτού της Χρυσής Αυγής η οποία κατατέθηκε μόλις οκτώ ημέρες μετά! Η ερώτηση, διατυπωμένη μάλιστα με ακριβή αντιγραφή παραγράφων της αναρτήσεως, δείχνει το ενδιαφέρον μερίδος του πολιτικού κόσμου περί των δρώμενων στον χώρο της Εθνικής Αμύνης, όχι μόνο με αντιπολιτευτικό πρόσημο αλλά με σαφές πνεύμα παραγωγικού προβληματισμού. Ιδίως από την στιγμή που πρόκειται για μια υπόθεση που αφορά μεταχειρισμένο υλικό. Και ασφαλώς δεν είναι η μόνη περίπτωση αυτή, δεδομένου ότι και στο παρελθόν παρόμοια δημοσιεύματα του ειδικού Τύπου και ιστοτόπων, έχουν απασχολήσει την Βουλή. Ας δούμε λοιπόν την ερώτηση που κατατέθηκε στις 2 Νοεμβρίου και την απάντηση που δόθηκε από το ΥΠΕΘΑ στις 16 του μηνός:
Ερώτηση 3001/02-11-18 της Βουλής των Ελλήνων
“Τον παρελθόντα Σεπτέμβριο, αποσύρθηκαν από την υπηρεσία του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτιού τα 4 εναπομείναντα ελικόπτερα Εναέριας Έγκαιρης Προειδοποίησης/ Εναέριας Επιτήρησης & Ελέγχου (AEW/ASAC) τύπου Sea King ASaC7, με τον χαρακτηριστικό εξωτερικά μεταφερόμενο θόλο του ραντάρ Search water 2000.
Τα συγκεκριμένα ελικόπτερα αποτελούσαν τα εναέρια “μάτια” του βρετανικού στόλου και ιδίως της Ομάδας Μάχης Αεροπλανοφόρου, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους και πιο συγκεκριμένα αναφορικά με το Σύστημα Αποστολής Cerberus της Thales (δύο σταθμοί εργασίας) ολοκληρωμένο με παλμικό ραντάρ Search water 2000, σύστημα IIP τύπου Nik XII Mode 4 με ανακριτή σήματος ΑΡΧ-113 και ζεύξη δεδομένων Link 16, με το Search water 2000 και με ικανότητα ιχνηλατίσεως 400 ιχνών, ενώ χάρη στην διαμόρφωση Ενδείξεως Κινούμενου Χερσαίου Στόχου (GMTI) είναι δυνατή η στενή παρακολούθηση στόχων στην στεριά. Τον εξοπλισμό συμπληρώνουν σταθμοί ασυρμάτων ασφαλών επικοινωνιών και Σύνολο Αμυντικών Βοηθημάτων με Δέκτες Προειδοποιήσεως Ραντάρ (RWR), Σύστημα Προειδοποιήσεως Προσεγγίζοντος Πυραύλου AAR47, παρεμβολέα υπερύθρων ALQ-144 και διανομείς αεροφύλλων/ θερμοβολίδων.
Στην ελληνική περίπτωση, τα Sea King ASaC7 μπορούν να είναι χρήσιμα τόσο στις ανοικτές και κλειστές περιοχές του Αιγαίου προς όφελος ομάδων μάχης, επεκτείνοντας τον ορίζοντα αποκαλύψεως χαμηλά ιπταμένων εναερίων απειλών, είναι σε θέση να υποστηρίξουν αμφίβιες αποβατικές επιχειρήσεις αλλά και Ειδικές Επιχειρήσεις του ΓΕΕΘΑ σε όλο τον χερσαίο χώρο, όπως ακριβώς συνέβη στο Αφγανιστάν.
Φυσικά, τα εν λόγω ελικόπτερα ειδικού ρόλου, μπορούν να υποκατασταθούν σε έναν βαθμό από συστήματα UAV, τα τελευταία όμως μόνο με ειδικό εξοπλισμό μπορούν να αποκτήσουν ικανότητα GMTI ενώ βεβαίως δεν μπορούν να έχουν καμιά συνεισφορά σε ρόλο AEW. Στον τελευταίο, τα Sea King ASaC7 είναι σε θέση να συμπληρώσουν και σε εξεζητημένες περιπτώσεις να υποκαταστήσουν σε έναν βαθμό τα ΑΣΕΠΕ ΕΜΒ-145Η της Πολεμικής Αεροπορίας.
Ερωτώνται οι αρμόδιοι υπουργοί:
Υπάρχει πρόθεση να τεθεί προς εξέταση η αγορά των συγκεκριμένων ελικοπτέρων;
Ο βουλευτής,
Νικόλαος Κούζηλος”
Η απάντηση του ΥΕΘΑ Π. Καμμένου στις 16 Νοεμβρίου, έχει ως εξής:
ΘΕΜΑ: Κοινοβουλευτικός Έλεγχος
ΣΧΕΤ.: Ερώτηση 3001/02-11-2018 της Βουλής των Ελλήνων.
“Σε απάντηση της σχετικής Ερώτησης που κατέθεσε ο βουλευτής κ. Νικόλαος Κούζηλος με θέμα «Σχετικά με την ενδεχόμενη αγορά των SeaKing ASaC7» σας γνωρίζω, σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία τέθηκαν υπόψη μου, τα ακόλουθα:
Κατ’ αρχήν οφείλω να σας υπενθυμίσω ότι η προμήθεια νέων οπλικών συστημάτων και μέσων πραγματοποιείται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και με βάση την εγκεκριμένη από το ΚΥΣΕΑ, Δομή Δυνάμεων (ΔΔ) των ΕΔ.
Στην ισχύουσα ΔΔ 2013-2027, δεν υφίσταται πρόβλεψη για προμήθεια ελικοπτέρων (Ε/Π) για υποκατάσταση ή υποβοήθηση του ρόλου των αεροσκαφών ΑΣΕΠΕ ΕΜΒ-145Η της Πολεμικής Αεροπορίας.
Επιπλέον, η εξέταση της σκοπιμότητας απόκτησης των υπόψη ελικοπτέρων από τις Ένοπλες Δυνάμεις δεν έχει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, τεθεί στο ΥΠΕΘΑ ή και στο ΓΕΕΘΑ από κάποιον φορέα, ώστε να τύχει περαιτέρω επιτελικής επεξεργασίας.
Σε κάθε περίπτωση, η κάλυψη των συναφών επιχειρησιακών απαιτήσεων των ΕΔ – ήτοι αυτών που δύνανται να συσχετισθούν με τις δυνατότητες του υπόψη Ε/Π και αφορούν στους τομείς της επιτήρησης και της έγκαιρης προειδοποίησης – έχει ήδη δρομολογηθεί επιτελικά μέσω των συναφών διαδικασιών του Εθνικού Αμυντικού Σχεδιασμού (ΕΑΣ).
Τέλος, το όλο ζήτημα σχετίζεται με διεργασίες του ΕΑΣ, οι επιμέρους παράμετροι των οποίων φέρουν διαβάθμιση ασφαλείας «ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ» και δεν δύνανται να αποδεσμευθούν μέσω της παρούσης διαδικασίας”.
Σχολιάζοντας την απάντηση του ΥΕΘΑ, μπορούμε να παρατηρήσουμε:
- Μεταχειρισμένο υλικό που παρουσιάζεται ως ευκαιρία προμήθειας σε ανύποπτο χρόνο, μπορεί να μην περιλαμβάνεται στην εγκεκριμένη Δομή Δυνάμεων, ασφαλώς όμως δεν σημαίνει ότι εξ αυτού του λόγου αυτομάτως απορρίπτεται. Για τα ελικόπτερα OH-58D Kiowa Warrior δεν υπήρχε πρόβλεψη στην Δομή Δυνάμεων, αυτό όμως δεν εμπόδισε το ΓΕΣ να προβεί στην προμήθεια 70 εξ αυτών, λόγω των σοβαρών επιχειρησιακών πλεονεκτημάτων που έγιναν αντιληπτά. Παρομοίως, ούτε στην σημερινή Δομή Δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού προβλέπονται ελικόπτερα AEW/ ASAC, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εφόσον υπάρξει πρόταση προσιτού κόστους, δεν μπορεί να αξιολογηθεί θετικά για τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ένας τέτοιος κορυφαίος πολλαπλασιαστής ισχύος.
- Είναι απολύτως φυσιολογικό το ότι ακόμη δεν έχει εξετασθεί η σκοπιμότητα αποκτήσεως των υπ’ όψιν ελικοπτέρων. Κατά πρώτον, μόλις προ διμήνου απεσύρθησαν από την ενεργό υπηρεσία και είναι φυσιολογικό οι επιτελείς να μην έχουν “συνεγερθεί” ακόμη από την εξέλιξη. Κατά δεύτερο, είναι δεδομένο ότι η προμήθεια θα απασχολήσει στην περίπτωση που προκύψει σχετική πρόταση των Βρετανών.
- Η θέση ότι έχει δρομολογηθεί η κάλυψη των συναφών επιχειρησιακών απαιτήσεων από τις διαδικασίες του Εθνικού Αμυντικού Σχεδιασμού, είναι αόριστη και, προφανώς σκοπίμως, τελεσίδικη. Η θέση, δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα συστήματος/ πλατφόρμας, εν σχέσει με τις επιλογές που έχουν ήδη γίνει μέσω δρομολογήσεως συγκεκριμένων προγραμμάτων προμηθειών. Εάν υπονοείται το πρόγραμμα των ΑΦΝΣ Ρ-3Β που θα αναβαθμιστούν, αυτά συνοδεύονται από τα παρακάτω μειονεκτήματα σε σχέση με τα συγκεκριμένα ελικόπτερα. 1) Υστερούν από πλευράς τρωτότητος – επιβιωσιμότητος στο “κλειστό” περιβάλλον του Αιγαίου, σε περίοδο έντονων πολεμικών επιχειρήσεων. “Μίνι” πλατφόρμες όπως τα ελικόπτερα Sea King ASaC7 διακρίνονται σαφώς από μεγαλύτερη επιβιωσιμότητα και τακτική και επιχειρησιακή ευελιξία. 2) Και μόνο το ότι τα εν λόγω ελικόπτερα δύνανται να υποστηρίξουν Ειδικές Επιχειρήσεις στην στεριά, χάρη στην διαμόρφωση λειτουργίας Ενδείξεως Κινούμενου Χερσαίου Στόχου (GMTI) που τα κατέστησε γνωστά ως “mini J-STARS” στις επιχειρήσεις στο Ιράκ το 2003, συνιστά σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των Ρ-3. 3) Άλλο σημαντικό πλεονέκτημα των ελικοπτέρων είναι το τακτικό σύστημα ζεύξεως δεδομένων Link 16, που επιτρέπει απευθείας ανταλλαγή δεδομένων με τα ΕΜΒ-145Η ΑΣΕΠΕ. Απεναντίας, τα αναβαθμισθέντα Ρ-3 περιορίζονται σε σύστημα ζεύξεως δεδομένων Link 11, που φανερώνει ότι το πρόγραμμα δεν είχε διακλαδική αντίληψη αλλά ενδιέφερε πρωτίστως η ανταλλαγή δεδομένων με τα πολεμικά πλοία που επίσης φέρουν υποδομή Link 11. Βεβαίως υποδομή Link 11 διαθέτουν και τα ΕΜΒ-145Η ΑΣΕΠΕ κι έτσι τα Ρ-3 θα μπορούν να ανταλλάσσουν δεδομένα με αυτά, όμως το Link 16 έχει κατά πολύ ανώτερες επιδόσεις σε ταχύτητα και όγκο μεταφοράς δεδομένων, είναι ασφαλές σε παρεμβολές και Ηλεκτρονικό Πόλεμο γενικώς, επιτρέπει ανταλλαγή δεδομένων για στόχους ξηράς, έχει κατά πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια ενώ υποστηρίζει πολλαπλές λειτουργίες σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον διακλαδικών επιχειρήσεων. Όλα τα ανωτέρω συνθέτουν σαφές τεχνολογικό προβάδισμα έναντι του Link 11, το οποίο ούτως ή άλλως έχει αποφασισθεί ήδη να αντικατασταθεί στο ΝΑΤΟ μέχρι το 2023 από το Link 22. Η απόφαση στο πρόγραμμα αναβαθμίσεως των ΑΦΝΣ να μην περιληφθεί Link 16, αποτελεί σημαντικό περιορισμό για διεξαγωγή δικτυοκεντρικών διακλαδικών επιχειρήσεων από το Πολεμικό Ναυτικό. 4) Τα Sea King ASaC7 μπορούν να αναβαθμίσουν τις διακλαδικές δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις του Πολεμικού Ναυτικού συνεργαζόμενα και συμπληρώνοντας αρμονικά τα ΕΜΒΗ-145Η ΑΣΕΠΕ με ανάθεση αποστολών (tasking) που θα καλύψουν κενά στο έργο των δεύτερων. Η συμβολή τους, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου συστήματος, μπορεί να είναι καθοριστική σε ένα περιβάλλον υψηλών απειλών, όπου πρωτεύουσες πλατφόρμες ΑΣΕΠΕ αποτελούν Στόχους Υψηλής Αξίας για την εχθρική αεροπορία και γι’ αυτό μπορούν να τις αποσπάσουν προσωρινώς από την αποστολή.
- Τα ελικόπτερα, παρά το ότι δεν υφίστανται σε ελληνική υπηρεσία, δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα υποστηρίξεως. Ο τύπος δεν αποσύρθηκε από βρετανική υπηρεσία λόγω αυτού του ζητήματος αλλά στο πλαίσιο στρατηγικής αποφάσεως για μείωση της πολυτυπίας, δεδομένου ότι το έργο τους θα αναλάβουν ελικόπτερα Merlin αναλόγου διαμορφώσεως. Πέραν τούτου, η εξασφάλιση αποθέματος ανταλλακτικών από άλλες χώρες που αποσύρουν ή έχουν αποσύρει τον τύπο είναι μία επιλογή ενώ ανταλλακτικά βρίσκονται και στην πολιτική αγορά, δεδομένου ότι Sea King εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται και σε αυτό τον τομέα. Στην περίπτωση αεροσκαφών ειδικού ρόλου και δη τέτοιας σπουδαιότητος, είναι φυσιολογικό να υποβαθμίζεται το όποιο ξεχωριστό κόστος υποστηρίξεως, το οποίο εν πάση περιπτώσει είναι αμελητέο, εφόσον μιλάμε μόνο για 4 ελικόπτερα του τύπου. Τέλος, δομικώς, δεν υφίστανται προβλήματα, παρά την μεγάλη ηλικία των ελικοπτέρων. Τα ελικόπτερα δεν είναι μαχητικά αεροσκάφη υψηλών επιδόσεων, συνεπώς η δομική καταπόνηση ελάχιστη σχέση έχει με την πολυετή χρήση εφόσον υφίσταται συνεπής συντήρηση σε όλα τα επίπεδα.
Συμπερασματικώς, παρά την “πολιτική” απάντηση που δόθηκε από το ΥΠΕΘΑ, το θέμα των βρετανικών Sea King ASaC7 δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι έχει κλείσει και καλώς ετέθη στην Βουλή. Αυτό συντελεί στο να εξετασθεί με μεγαλύτερη προσοχή από τους αρμοδίους, πιθανή εκδήλωση προτάσεως από την Μεγάλη Βρετανία για παραχώρηση.
