Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Με το πραγματικό μέγεθος δυσχέρειας του εγχειρήματος ανορθώσεως της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας, βρίσκεται αντιμέτωπη πλέον η νέα Διοίκηση που τοποθετήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο από τον ΥΕΘΑ Νίκο Δένδια. Οι ενημερώσεις και έλεγχοι που έχουν γίνει, ιδίως για τα οικονομικά της εταιρείας, όχι μόνο επιβεβαιώνουν το “μη παραδεκτό” της υφισταμένης καταστάσεως, όπως την είχε περιγράψει ο αρμόδιος πλέον ΥΕΘΑ, αλλά αποκαλύπτουν και καταστάσεις οι οποίες προκαλούν σοβαρό προβληματισμό.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που έχουν προκαλέσει ανησυχία στην νέα διοίκηση, είναι η αποκάλυψη ότι ενώ κατά το παρελθόν έχουν γίνει πληρωμές από την Πολεμική Αεροπορία για προμήθεια ανταλλακτικών από την ΕΑΒ, αγνοείται που κατέληξαν περίπου 11,5 εκατ. € από αυτά τα χρήματα. Οι πληρωμές έγιναν για ανταλλακτικά που απαιτούνται στις εργασίες συντηρήσεως των αεροσκαφών τακτικών μεταφορών C-130 αλλά ποτέ δεν έφτασαν στην εταιρεία για να χρησιμοποιηθούν, με αποτέλεσμα την στασιμότητα των σχετικών εργασιών.
Η υπόθεση θέτει έντονα το ζήτημα ελέγχου από ορκωτό λογιστή. Εν τούτοις διαχρονικώς, η εμπειρία δείχνει ότι οι κυβερνήσεις αποφεύγουν τέτοιους χειρισμούς στις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες.
Από την άλλη, σημαντικό πρόβλημα υπάρχει στα έργα που έχει αναλάβει η ΕΑΒ για λογαριασμό της αμερικανικής Lockheed Martin, του μοναδικού επί της ουσίας ξένου πελάτη από τον οποίο αναλαμβάνει συμβάσεις έργου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι καθυστερήσεις στην παραγωγή συγκροτημάτων του μαχητικού F-16 έχουν προκαλέσει την ενεργοποίηση των ρητρών που υπάρχουν στην σχετική συναφθείσα σύμβαση μεταξύ των δύο εταιρειών. Το αποτέλεσμα είναι ότι η ΕΑΒ έχει υποχρεωθεί να καταβάλει ρήτρες διόλου ευκαταφρόνητου ύψους εκατομμυρίων στην αμερικανική εταιρεία.
Η αποπληρωμή του ποσού αυτού έχει συμφωνηθεί και γίνεται σταδιακώς, με την παρακράτηση του 25% της αμοιβής που λαμβάνει η ΕΑΒ σε κάθε παράδοση. Με αυτή την κατάσταση και δεδομένου ότι οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί έχουν ορίσει χαμηλό τίμημα, ώστε ως προσφορά να συμφέρει και να είναι αποδεκτή από την Lockheed Martin, προκύπτει ότι η ΕΑΒ λειτουργεί χωρίς κέρδος αλλά με ζημία στα συγκεκριμένα προγράμματα.
Η Lockheed Martin έχει προσπαθήσει να κινηθεί σε πνεύμα εποικοδομητικής συνεργασίας, προτείνοντας λύσεις και πιέζοντας την Διοίκηση της ΕΑΒ για λήψη μέτρων, με συζητήσιμα αποτελέσματα. Το προσωπικό που απασχολείται στα κατασκευαστικά έργα αλλά και στο πρόγραμμα F-16V της Πολεμικής Αεροπορίας είναι περιορισμένο και παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες επιλύσεως των προβλημάτων, το ζήτημα παραμένει. Η νέα Διοίκηση δρομολόγησε νέο πρόγραμμα προσλήψεως προσωπικού, που όμως με τις τυπικές διαδιακασίες μέσω ΑΣΕΠ, δεν αναμένεται να αποδώσει πριν από τον ερχόμενο χειμώνα. Ωστόσο και πάλι, οι νεοπροσληφθέντες χρειάζονται ένα διάστημα μηνών ώστε να εκπαιδευθούν και να αποκτήσουν μία βασική εμπειρία, που θα επιτρέψει την ικανοποιητική απόδοσή τους σε παραγωγή. Πλέον τούτου, έχει επιδιωχθεί η λειτουργία και τρίτης βάρδιας, ώστε να επιταχυνθεί η παραγωγή αν και η λειτουργία αυτής κατά τις νυκτερινές ώρες, παρουσιάζει αντικειμενικές δυσκολίες.
Στο πρόγραμμα F-16V, η ΕΑΒ βρίσκεται από πέρυσι πίσω στο χρονοδιάγραμμα παραδόσεων, ως αποτέλεσμα των ανωτέρω αδυναμιών. Προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα, έχει καθιερωθεί υπερωριακή εργασία τις Κυριακές, μέτρο το οποίο κρίνεται ότι αποδίδει ικανοποιητικώς, λόγω των καλών όρων αποζημιώσεως. Απαιτούνται όμως δραστικότερα μέτρα, δεδομένου ότι το απασχολούμενο προσωπικό στο εν λόγω πρόγραμμα, υπολείπεται κατά το 1/3 περίπου αυτού που είχε κριθεί απαραίτητο εξαρχής. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, θεωρείται αδύνατη η ολοκλήρωση του προγράμματος το 2027, όπως προβλέπει η σύμβαση.
Κατά την παρουσίαση του νέου Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΑΒ, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας είχε αποδώσει επιγραμματικώς την αποστολή του ως εξής: «Να εξυγιάνει τα οικονομικά της, να ανατάξει την επιχείρηση, να εφαρμόσει ένα σύγχρονο μοντέλο λειτουργίας, με σεβασμό πάντοτε στα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων». Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο θα έπρεπε σε πρώτη φάση «να διαπιστώσει πού ακριβώς βρίσκεται η ΕΑΒ», όπως το είχε θέσει ο ΥΕΘΑ. Αυτός ο πρώτος έλεγχος από τα μέλη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό. Διαπιστώνεται για άλλη μία φορά ότι είναι επιτακτική ανάγκη μία μεγάλης τάξεως ώθηση της εταιρείας προς τα εμπρός, στο πλαίσιο όμως μίας αποστολής που δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή να τιτλοφορηθεί ως “Αδύνατη”.
