Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μια δυσάρεστη “έκπληξη” κρύβει σύμφωνα με πληροφορίες η LOA GR-B-IAO που απέστειλαν οι αμερικανικές Αρχές ως απάντηση στο επιδειχθέν ενδιαφέρον του ΓΕΣ για την παραχώρηση μέχρι 1.200 Τροχοφόρων Τεθωρακισμένων Οχημάτων Αναγνωρίσεως Μ1117 Guardian (4×4). “Έκπληξη” και “δυσάρεστη”, αναλόγως βεβαίως του ποιος είναι ο ενδιαφερόμενος και της αντιλήψεως που επικρατεί στον καθένα για ορισμένα ζητήματα.
Πιο συγκεκριμένα, πληροφορίες αναφέρουν στον ΔΟΥΡΕΙΟ ΙΠΠΟ ότι η εκδήλωση αρχικού ενδιαφέροντος από ελληνικές εταιρείες της Αμυντικής Βιομηχανίας, για την διερεύνηση αναπτύξεως πιθανών ολοκληρωμένων προτάσεων στον τομέα του οπλισμού (πύργος – αισθητήρες) αποκάλυψε στην LOA ένα εμπόδιο. Συγκεκριμένως, η LOA περιλαμβάνει ρητή απαγόρευση στον αποδέκτη, δηλαδή την ελληνική πλευρά, να προβεί σε οποιασδήποτε μείζονα τροποποιηση στα οχήματα άνευ αδείας του κατασκευαστή! Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι σε περίπτωση που η ελληνική πλευρά ενδιαφερθεί για οποιοδήποτε πρόγραμμα αναβαθμίσεως – τροποποιήσεως των οχημάτων, είναι υποχρεωμένη να αναθέσει την σύμβαση στην κατασκευάστρια Textron.
Πρόκειται περί τυπικής προνοίας του αμερικανικού Δημοσίου για τις περιπτώσεις παραχωρήσεως δωρεάν πλεονάζοντος στρατιωτικού υλικού (EDA) καθώς προτάσσεται η διασφάλιση των επιχειρηματικών και βιομηχανικών συμφερόντων των αμερικανικών εταιρειών παραγωγής αμυντικού υλικού. Έχουμε προσεγγίσει στο πρόσφατο παρελθόν την περίπτωση, σημειώνοντας ότι στις τυπικές διαδικασίες που επιτάσσει η αμερικανική γραφειοκρατία, είναι η κατ’ αρχήν λήψη εγκρίσεως από τον κατασκευαστή, ώστε να διευκρινισθεί ότι η παραχώρηση συγκεκριμένου EDA δεν προκαλεί βλάβη στα επιχειρηματικά του σχέδια. Επί της ουσίας, η αμερικανική πλευρά έχει δημιουργήσει διά του μηχανισμού EDA έναν μηχανισμό εξασφαλίσεως νέου κύκλου εργασιών και εσόδων στους αμερικανούς κατασκευαστές, από συμβάσεις που αναθέτουν οι νέοι χρήστες του αποσυρθέντος υλικού.
Στην περίπτωση των Μ1117, έχουμε διευκρινίσει ότι η LOA GR-B-IAO δεν περιλαμβάνει παραχώρηση οπλισμού και άλλων υποσυστημάτων των οχημάτων, τα οποία παραδίδονται “γυμνά”. Η παραχώρηση του οπλισμού ζητείται με δεύτερη σχετική LOR που υποβλήθηκε από πλευράς ΓΕΣ, χωρίς ακόμη να έχει γίνει γνωστή η τύχη του. Το δεδομένο είναι ότι επειδή ο οπλισμός ενέχει επιπλέον κόστος παραχωρήσεως, θα ήταν φυσιολογικό να αναζητηθούν λύσεις που θα μπορούσε να προσφέρει η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία.
Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ αποκάλυψε προ καιρού ότι στην επαναδιατυπωμένη LOA GR-B-IAO (Restated) που απέστειλαν οι αμερικανικές Αρχές στις 19 Μαρτίου, το κόστος για 900 ή 1.200 οχήματα ανέρχεται σε 85 ως 102 εκατ. $ για εργασίες επιθεωρήσεως, μεταφοράς, ανταλλακτικά κ.λπ. Συνεπώς, αν και χαμηλό, υπάρχει κόστος για την απόκτηση του υλικού, που αυξάνεται σοβαρά εάν προστεθεί το κόστος για πλήρη αποκατάσταση κι ενδεχομένη αναβάθμιση.
Όλα αυτά, όπως σημειώσαμε στην αρχή, αξιολογούνται αναλόγως της θέσεως και αντιλήψεως καθενός. Η στρατιωτική ηγεσία επί παραδείγματι, υπό το πρίσμα αυστηρώς και μόνο του επιχειρησιακού χρήστη, μπορεί να είναι ευτυχής από την εξασφάλιση του υλικού που θα καλύψει “τρύπες”, αδιαφορώντας για τις ευρύτερες συνθήκες και όρους υπό τις οποίες υλοποιείται ένα τέτοιο πρόγραμμα. Σε κυβερνητικό επίπεδο όμως, τι άποψη έχουν οι αρμόδιοι υπουργοί, υφυπουργοί, γενικοί διευθυντές ΓΔΑΕΕ, που υποτίθεται έχουν ευρύτερη ευθύνη και στόχους, μεταξύ άλλων την ενίσχυση και ανάπτυξη της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕΑΒΙ) και της Εθνικής Οικονομίας;
Τα ανωτέρω σημειώνονται επειδή όπως έχουμε αναλύσει, το δέλεαρ της κατ’ αρχήν παραχωρήσεως πλεονάζοντος αμερικανικού υλικού με χαμηλό κόστος, υποκρύπτει διάφορες μορφές δεσμεύσεως του αποδέκτη, που συχνά τον αναδεικνύουν σε διεθνή περίγελο. Πρόσφατο και πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα η περίπτωση της Κροατίας, που για την επιχειρησιακή εκμετάλλευση 76 παραχωρηθέντων M2A2 ODS θα αναθέσει πρόγραμμα αναβαθμίσεως 757 εκατ. $ δηλαδή περί τα 10 εκατ. $ ανά όχημα!
Γιατί δεν παίρνει (και πιθανώς να μην πάρει ποτέ) M2 Bradley ο Ελληνικός Στρατός
Αυτά σημειώνονται επειδή στην Ελλάδα υπάρχει διαρκές ενδιαφέρον για υλικό EDA. Και αν οι στρατιωτικοί είναι αναρμόδιοι επί πτυχών εθνικής αυτονομίας στους εξοπλισμούς, αναπτύξεως της ΕΑΒΙ, δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, εσόδων στα κρατικά ταμεία κ.λπ. οι κυβερνητικοί αρμόδιοι οφείλουν να έχουν μια πιο σύνθετη τουλάχιστον, προσέγγιση. Διαφορετικά οι παραχωρήσεις EDA λειτουργούν ως “βαρίδια” για την όποια εγχώρια ανάπτυξη και προφανώς, αν αυτό δεν καθίσταται αντιληπτό από τους αρμοδίους, δεν υπάρχουν δικαιολογίες.
Βελτιωμένη πρόταση αναβαθμίσεως του ΛΕΩΝΙΔΑΣ με νέο πύργο παρουσίασε η EODH
Από την σκοπιά ενός απλού ανήσυχου φορολογουμένου πολίτη που δεν παρακολουθεί απαθώς την σπατάλη των χρημάτων του, θα μπορούσε με την “πτωχή” του αντίληψη και κρίση, να κάνει σε τέτοιες περιπτώσεις τον παρακάτω απλό συλλογισμό: “με τα Χ εκατομμύρια που θα δαπανηθούν για πλεονάζοντα οχήματα, πόσα οχήματα ελληνικής σχεδιάσεως και παραγωγής θα μπορούσε να αναπτύξει και να παραγγείλει το ΥΠΕΘΑ”; Βεβαίως, για να “σκεφθούν” κάτι τέτοιο οι αρμόδιοι, θα πρέπει προηγουμένως να μην θάβουν σχετικές προτάσεις που έχουν υποβληθεί από ελληνικές εταιρείες και, πολύ περισσότερο, να μην αντιλαμβάνονται την ανάπτυξη της ΕΑΒΙ μόνο διά κάποιας συμμετοχής από αναθέσεις μειζόνων συμβάσεων σε ξένους οίκους.
