Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Εξελίξεις και πρόσφατη δραστηριότητα γύρω από το ζήτημα της προσκτήσεως μεγάλων μονάδων επιφανείας για το Πολεμικό Ναυτικό, δημιουργούν την εντύπωση ότι είναι ζήτημα χρόνου η οριστικοποίηση αποφάσεων και η υπογραφή συμβάσεων. Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Δίχως αμφιβολία η υπόθεση της προσκτήσεως δύο φρεγατών FDI από την Γαλλία, από πέρυσι “τρέχει” με ταχύτερους ρυθμούς. Στις 4 Ιουνίου 2019 η ΓΔΑΕΕ απέστειλε στην γαλλική πλευρά επιστολή υπό τύπον “Letter of Intent”, σχετικώς με την πρόταση της Naval Group. Επρόκειτο για μια κίνηση την οποία είχαν ζητήσει οι Γάλλοι, ώστε να εμφανίζεται εγγράφως η επίδειξη ελληνικού ενδιαφέροντος, υποτίθεται για να διευκολυνθεί η διερεύνηση νέων μεθόδων χρηματοδοτήσεως.
Ακολούθησε στις 10 Οκτωβρίου, κατά την επίσκεψη του ΥΕΘΑ στο Παρίσι, η υπογραφή της “επισήμου” LOI, η οποία όμως σε καμμία περίπτωση δεν ενέχει δέσμευση της ελληνικής πλευράς στην προμήθεια. Σημείο για το οποίο άλλωστε διέρρευσε παρασκηνιακώς το ίδιο το ΥΠΕΘΑ στα μέσα.
Αυτά βεβαίως δεν εμποδίζουν τους Γάλλους να προωθούν με έξυπνους τρόπους το όλο πρόγραμμα ως “τελειωμένη” υπόθεση, με την δημιουργία εντυπώσεων. Στις 13 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στην πρεσβεία της Γαλλίας εκδήλωση υπογραφής μιας σειράς συμφωνιών μεταξύ γαλλικών και ελληνικών παραγόντων και φορέων της βιομηχανίας και της έρευνας. Η Naval Group υπέγραψε συμφωνίες με εννέα Έλληνες εταίρους του βιομηχανικού και ακαδημαϊκού χώρου ενώ η Ένωση ναυπηγικών βιομηχανιών της Γαλλίας (GICAN) υπέγραψε συμφωνία εταιρικής σχέσης με τον Σύνδεσμο Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ). Όλα αυτά, δεν έχουν όμως ακόμη κάποιο ουσιαστικό περιεχόμενο και η πραγματικότητα είναι ότι απλώς η Naval Group και η GICAN, μόνο μετά την σύναψη συμβάσεως, θα διαπραγματευτούν το όποιο περιεχόμενο συνεργασίας με ελληνικές εταιρείες και τον ΣΕΚΠΥ.
Άλλος έξυπνος τρόπος προωθήσεως του προγράμματος, είναι η εμφανιζόμενη προθυμία της Γαλλίας να συμφωνήσει σε μία κοινή διαμόρφωση της FDI, που θα προκύψει από την υιοθέτηση των παρεμβάσεων που ζητεί για τις επιχειρησιακές του ανάγκες το Πολεμικό Ναυτικό. Κάτι το οποίο, όπως ανέφερε και η Γαλλίδα υπουργός Αμύνης προχθές μόλις, θα σημάνει την ανάπτυξη μιας μοναδικής διαλειτουργικότητος μεταξύ των ναυτικών δυνάμεων των δύο χωρών.
Το ότι η γαλλική πλευρά διαφημίζει και προσμένει την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης διαδικασίας σε εύλογο χρονικό διάστημα, δεν σημαίνει ότι θα έχει ξεπεραστεί το βασικό πρόβλημα της Ελλάδος, που παραμένει η οικονομική πτυχή του προγράμματος. Η εξέλιξη των πραγμάτων οδηγεί στην διαμόρφωση ενός κόστους της τάξεως των 2 δισ. ευρώ, η αποπληρωμή του οποίου συνιστά σοβαρή πρόκληση για την Ελλάδα και ακόμη δεν υπάρχουν σημάδια για μια ικανοποιητική λύση από την Γαλλία.
Εάν οι συζητήσεις με την Γαλλία έχουν επιτυχή κατάληξη, η ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού αναμένεται να ξεκινήσει μετά το 2025, με την παραλαβή του πρώτου πλοίου. Το Πολεμικό Ναυτικό όμως, εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για ενίσχυση σε βραχυπρόθεσμη βάση, με μια “ενδιάμεση λύση”. Εντός του 2019 περίπου αποσαφηνίσθηκε ότι δεν πρέπει να υπολογίζει στην περίπτωση παραχωρήσεως μεταχειρισμένων αντιτορπιλικών κλάσεως ARLEIGH BURKE από το Ναυτικό των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, μόνη πιθανή επιλογή για το ΓΕΝ απέμεινε η διερεύνηση της δυνατότητος παραχωρήσεως παλαιότερων καταδρομικών κλάσεως TICONDERONGA.
Και σε αυτή την περίπτωση, τα ζητήματα είναι δύο: πρώτον, κατά πόσο τελικώς θα αποφασισθεί η απόσυρση αριθμού τέτοιων καταδρομικών, σε ποιον ακριβώς χρόνο και ποια συγκεκριμένα καράβια. Η απόφαση είναι καθαρά πολιτική καθώς το ζήτημα εξετάζεται από αμερικανικής πλευράς στο εσωτερικό, συσχετιζόμενο με την επιδιωκόμενη οροφή δυνάμεων και τον αμυντικό προϋπολογισμό. Σε πολιτική απόφαση υπέρ του αιτήματός της, προσβλέπει και η ελληνική πλευρά, που επισήμως αναμένεται να θέσει το ζήτημα κατά την επίσκεψη του ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλου στις ΗΠΑ τον Μάρτιο.
Και σε αυτή την περίπτωση όμως, το κόστος είναι κρίσιμος παράγοντας. Εφόσον παραχωρηθούν δύο καταδρομικά, εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί μια σοβαρή δαπάνη για αναβαθμίσεις συστημάτων αποστολής, προμήθειες όπλων κ.λπ. Τα χρήματα αυτά, απλώς δεν υπάρχουν και ως πρόταση αναμένεται να τεθεί από ελληνικής πλευράς αίτημα για εγγραφή δωρεάν πιστώσεων FMF στον αμερικανικό προϋπολογισμό υπέρ της Ελλάδος, όπως ισχύει και με άλλες χώρες. Το ζήτημα θα μπορούσε να είναι πιο ώριμο, καθώς οι διαπραγματεύσεις και η συμφωνία επικαιροποιήσεως της διμερούς Αμυντικής Στρατιωτικής Συμφωνίας Συνεργασίας (Mutual Defence Cooperation Agreement) δεν ασχολήθηκαν με την εξασφάλιση ανταλλαγμάτων στην μορφή δωρεάν στρατιωτικών πιστώσεων ετησίως, για την χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων από τις ΗΠΑ. Έτσι η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύθηκε αυτή την ευκαιρία και καλείται τώρα, να διαπραγματευθεί βασιζόμενη στην καλή διάθεση των Συμμάχων.
Στην περίπτωση πάντως που η Ουάσιγκτον αποδεχθεί το ελληνικό αίτημα, εκτιμάται ότι το πρώτο καταδρομικό είναι δυνατό να ενταχθεί στον Στόλο ακόμη και το 2021, μέσω μιας ταχείας διαδικασίας “hot transfer”. Την διαδικασία αυτή, ευνοεί το γεγονός ότι πολλά οπλικά συστήματα και υποσυστήματα των πλοίων, όπως το προωστήριο σκεύος, είναι γνωστά στο Πολεμικό Ναυτικό επειδή βρίσκονται ήδη σε υπηρεσία στις φρεγάτες του.
Μια θετική εξέλιξη στην περίπτωση των καταδρομικών TICONDEROGA, μπορεί να δώσει ώθηση και στην πρόταση που έχει κατατεθεί από την Lockheed Martin για τέσσερις φρεγάτες τύπου MMSC, όπως έχει ενημερώσει επισήμως το ΥΠΕΘΑ με σχετική επιστολή από τις 6 Αυγούστου 2019. Ανεξαρτήτως αυτού όμως, από τις ΗΠΑ σε εύλογο χρονικό διάστημα αναμένεται να εμφανισθεί και η υποψηφιότητα της μελλοντικής φρεγάτας FFG(X), για την οποία ακόμη δεν έχει επιλεγεί τύπος. Εάν το ελληνικό αίτημα για δωρεάν πιστώσεις FMF γίνει αποδεκτό από την Oυάσιγκτον, τότε μπορεί να ξεκλειδώσει όχι μόνο ένα πρόγραμμα παραχωρήσεως TICONDEROGA αλλά περισσότερες προτάσεις, οι οποίες αυτομάτως θα καταστούν πιο ελκυστικές από την πρόταση της Γαλλίας.
Αποστολάκης επιβεβαιώνει φόβους: κανένα σοβαρό αντάλλαγμα για Σούδα – MDCA
