Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 7 Δεκεμβρίου, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο η αρμοδιότητα συντονισμού των ενεργειών για την ανάπτυξη της ΕΑΒ Α.Ε. και των σχετικών επενδυτικών συμφωνιών μεταφέρεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Πρόκειται για το Π.Δ. 93/2023 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ200/2023 και έχει ισχύ από την ημέρα δημοσιεύσεως.
Παραλλήλως, η κυβέρνηση ετοιμάζει να καταθέσει προς ψήφιση στην Βουλή το σχέδιο εξυγιάνσεως της εταιρείας, ως σχετική διάταξη σε Σχέδιο Νόμου, που αυτή την στιγμή επεξεργάζονται από κοινού το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και το ΥΠΕΘΑ. Σύμφωνα με μη διασταυρωμένη πληροφορία του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ, το Σχέδιο Νόμου προγραμματίζεται να παρουσιαστεί στην Βουλή στις 22 Δεκεμβρίου. Διευκρινίζεται ότι το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών παραμένει ο κύριος μέτοχος της ΕΑΒ και απλώς στο ΥΠΕΘΑ μεταβιβάζεται η αρμοδιότητα αναπτύξεώς της.
Το τί ακριβώς θα προβλέπει το σχέδιο εξυγιάνσεως μένει να φανεί εν τούτοις, πληροφορίες αναφέρουν ότι η προηγουμένη διαδικασία για είσοδο της Lockheed Martin ως στρατηγικού επενδυτή με το 49% του μετοχικού κεφαλαίου της μετασχηματισμένης ΕΑΒ “Παραγωγής”, έχει ματαιωθεί οριστικώς. Παραμένει ερωτηματικό κατά πόσο θα εξελιχθεί νέα διαδικασία στο μέλλον, πιθανώς με νέο θεσμικό πλαίσιο, κάτι που θα απαιτήσει κάποιον χρόνο.
Η “μεγάλη εικόνα” είναι ότι ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας γυρίζει σελίδα στην μέχρι τώρα πολιτική του Υπουργείου Ανάπτυξης ως προς το αναπτυξιακό σχέδιο για την ΕΑΒ. Η πρωτοβουλία του ΥΕΘΑ, εκτός του όποιου συνολικού σχεδιασμού που υπάρχει, στηρίζεται σε αλλαγές με σημείο εκκινήσεως το προσωπικό του στίγμα – επιλογές. Η πρώτη ενέργεια προς αυτή την κατεύθυνση είναι η αλλαγή διοικήσεως με άτομα επιλογής του ΥΕΘΑ κι εν συνεχεία η “διασύνδεση” της ΕΑΒ με τον όλο μηχανισμό του οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας που έχει εξαγγείλει.
Η νέα διοίκηση θα στηριχθεί στα επιτεύγματα της παρούσης, που δεν πρέπει να υποτιμούνται. Σε συζήτηση στην Βουλή στις 11 Μαΐου 2021, οι στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος 2021-2025 που είχαν αναπτυχθεί από τον πρόεδρο του ΔΣ Ιωάννη Κούτρα και τον διευθύνοντα σύμβουλο Δημήτριο Παπακώστα, επιτεύχθηκαν σε σημαντικό βαθμό.
Είχε αναφερθεί τότε ότι στόχος ήταν εντός διετίας να καταστεί η ΕΑΒ κερδοφόρα, με την ελπίδα επιτεύξεως αυτού σε διάστημα ενός έτους. Κάτι το οποίο όντως επιτεύχθηκε, αφού από το 2021 η εταιρεία παρουσίασε καθαρά κέρδη, έπειτα από πολλά χρόνια ζημιογόνων χρήσεων. Επιπλέον, αυξήθηκαν σημαντικά τα έσοδα. Ο στόχος εισόδου στην αγορά με νέα προϊόντα, βρίσκεται σε εξέλιξη με τα αναπτυξιακά προγράμματα ΑΡΧΥΤΑΣ και ΓΡΥΠΑΣ για συστήματα UAV, το σύστημα ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ, εντοπισμού – αντιμετωπίσεως drone και η είσοδος στα προϊόντα διαστημικής τεχνολογίας και αναπτυξιακά προγράμματα του ΝΑΤΟ.
Η ΕΑΒ έκανε ένα πολύ σημαντικό άνοιγμα τα τελευταία έτη, σε προγράμματα εκπαιδεύσεως ξένου προσωπικού (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν) αναπτύσσοντας νέες υποδομές. Οι συγκεκριμένες επενδύσεις, έγιναν με ιδία κεφάλαια της εταιρείας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίστηκε στην απόδοση συντηρημένων αεροπλάνων C-130 στην Πολεμική Αεροπορία, όπου οι στόχοι για παράδοση 5 το 2022 και άλλων 6 στην διάρκεια του 2023, απεδείχθησαν ανέφικτοι. Βασικό πρόβλημα που επηρέασε το πρόγραμμα αυτό, όπως και στον έναν ή τον άλλον βαθμό την ομαλή υλοποίηση του προγράμματος F-16V, είναι η αιμορραγία σε προσωπικό, καθώς μεγάλος αριθμός νεοπροσληφθέντων, λόγω χαμηλών αποδοχών, έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα αποχωρεί προς αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό. Εν τούτοις, ακόμη και η ανάθεση έργου σε ιδιωτικό φορέα, την AMS Aero, δεν απέδωσε.
Η Πολεμική Αεροπορία, μαζί με την Lockheed Martin, αποτελούν ουσιαστικώς τους μόνους πελάτες της ΕΑΒ ως προς τις αεροκατασκευές και την συντήρηση αεροπορικού υλικού. Η εταιρεία δεν ανέπτυξε τα τελευταία έτη συνεργασίες με άλλες ξένες εταιρείες, αποτελώντας το παράδοξο της μόνης ευρωπαϊκής αεροναυπηγικής εταιρείας που δεν έχει κανένα πρόγραμμα βιομηχανικής συνεργασίας με άλλη ευρωπαϊκή εταιρεία του χώρου.
Ως προς την υποστήριξη της Πολεμικής Αεροπορίας, με την εμπλοκή του ΥΠΕΘΑ ως αρμοδίου για την ανάπτυξή της, υπάρχει πρόθεση παρεμβάσεων, όπως με την διάθεση πόρων, σε έμψυχο και άψυχο δυναμικό των Ενόπλων Δυνάμεων. Με αυτό τον τρόπο, αναμένεται ότι θα ενισχυθεί το έργο των συνεργείων της ΕΑΒ που εμπλέκονται στην συντήρηση μαχητικών F-4E AUP, ελικοπτέρων Super Puma και των C-130, ώστε σταδιακώς να αποδοθεί και πάλι το συγκεκριμένο υλικό σε υπηρεσία.
