Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Εδώ και πολύ καιρό, η Τουρκία έχει πει ότι θα εορτάσει το 2023, τα 100 χρόνια από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας και στο πλαίσιο αυτό είχε εξαγγείλει την επίτευξη εμβληματικών στόχων όπως, ενδεικτικώς, η πτήση του πρώτου εγχώριας σχεδιάσεως μαχητικού αεροσκάφους. Οι εξαγγελθέντες στόχοι δεν είναι τυχαίοι, δεδομένου ότι συμβολίζουν την πρόοδο της χώρας, η οποία παράγει τα δικά της επιτεύγματα τεχνολογίας αιχμής, και γενικότερα την ανοδική της πορεία σε όλα τα “μετρήσιμα” επίπεδα.
Μια από τις πρώτες ενέργειες της νέας κυβερνήσεως του Κυριάκου Μητσοτάκη, ήταν η σύσταση επιτροπής με τη συμβολική ονομασία «Ελλάδα 2021», για την προετοιμασία της χώρας εν όψει της συμπλήρωσης 200 ετών από την Παλιγγενεσία. Όπως ανακοινώθηκε, σκοπός της επιτροπής είναι «η μελέτη και η υποβολή προτάσεων για την ανάδειξη των αξιών του Ελληνικού Έθνους, του πολιτισμού και της ιστορίας», «η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ιδιαιτεροτήτων της Ελλάδος», «η ανάπτυξη του εθνικού αφηγήματος της Ελλάδας», «η δημιουργία της στρατηγικής ενεργειών και του πλάνου δράσεων που θα συντελεστούν για τον εορτασμό της εθνικής επετείου», «ο συντονισμός των δράσεων όλων των αρμόδιων Υπουργείων και φορέων στο πλαίσιο των ενεργειών που θα προταθούν και εγκριθούν».
Οι ενέργειες θα προκύψουν και θα συνδιαμορφωθούν μέσα από διαβούλευση και ανάπτυξη συλλογικών δράσεων με εκπροσώπους της κοινωνίας, ιδρυμάτων, κρατικών δομών και φορέων. Η Επιτροπή αποτελείται από «πρόσωπα εγνωσμένου κύρους από τον χώρο της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών και της επιστήμης».
Ο πρωθυπουργός, έχει χαρακτηρίσει το 2021 έτος ορόσημο για τη χώρα και «ευκαιρία να επανασυστήσουμε τη νέα Ελλάδα στον κόσμο. Την Ελλάδα της δημιουργίας, την Ελλάδα της εξωστρέφειας».
Αναρωτιέται κανείς: θα μπορούσαμε να θέσουμε κι εμείς κάποιους ανάλογους με τους τουρκικούς, συμβολικούς στόχους; Βεβαίως, η παρατημένη Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία (ΕΑΒΙ) δεν μπορεί να συγκριθεί από πλευράς προόδου, με τα βήματα που έχουν συντελεσθεί στην αντίστοιχη τουρκική. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ΕΑΒΙ δεν μπορεί να αναπτύξει προϊόντα και μάλιστα διττής φύσεως, που θα μπορούσαν δηλαδή να προσφερθούν και στην πολιτική αγορά. Αυτό που απαιτείται, είναι απλώς η βούληση της κυβερνήσεως και η απόφαση να θέσει κάποιους ρεαλιστικούς στόχους.
Ελληνικά οχήματα και UAV
Μπορούμε, επί παραδείγματι, να παρουσιάσουμε σαφώς το πρώτο ελληνικής σχεδιάσεως και κατασκευής όχημα. Μπορεί η ΕΑΒΙ να παρουσιάσει ένα στρατιωτικό όχημα (4x4) με ελαφρά θωράκιση που θα καλύψει τις σημαντικές ανάγκες του Ελληνικού Στρατού σε τέτοια οχήματα πολλαπλών αποστολών.
Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια εξασφαλίσεως από τα περιορισμένου αριθμού οχήματα VBL ή τύπου Hummer με θωράκιση, προς κάλυψη συγκεκριμένων επιχειρησιακών απαιτήσεων που σχετίζονται με αποστολές Ταχείας Αντιδράσεως, Αναγνωρίσεως κ.λπ. σε νήσους και ηπειρωτικό χώρο. Πέραν αυτών, το κοινό τζιπ Mercedes, είναι πλέον ανεπαρκές για πολλά από τα καθήκοντα που του ανατίθενται.
Ακόμη μεγαλύτερες, είναι οι ανάγκες για ένα φορτηγό όχημα γενικής χρήσεως, που θα αντικαταστήσουν τα γερασμένα της σειράς ΜΑΡΑΘΩΝ τύπου Steyr. Ο Ελληνικός Στρατός, σε μερικά χρόνια δεν θα έχει φορτηγά…
Για να αφήσουμε τα χερσαία συστήματα, δεν θα μπορούσαμε να θέσουμε ως στόχο την ανάπτυξη ενός μικρού UAV, για επιχειρησιακή εκμετάλλευση από χαμηλά κλιμάκια; Και όχι μόνο από τον Ελληνικό Στρατό αλλά απ’ όλες τις ειδικές μονάδες των τριών Κλάδων, όπως και τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού.
Οι έχοντες γνώση του χώρου της ΕΑΒΙ, είναι σε θέση να βεβαιώσουν ότι όλα τα ανωτέρω, είναι απολύτως εντός των ικανοτήτων της! Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ΕΑΒΙ, δεν σημαίνει μόνο κρατικές αμυντικές βιομηχανίες. Υπάρχουν σοβαρές ιδιωτικές εταιρείες που είναι σε θέση να ανταποκριθούν επιτυχώς στην εργασία Έρευνας & Αναπτύξεως, την πρωτοτυποίηση και την βιομηχανική παραγωγή.
Τι απαιτείται; Κατ’ αρχάς κρατική βούληση. Το ΥΠΕΘΑ να προσδιορίσει στοχευμένες επιχειρησιακές απαιτήσεις που μπορούν να καλυφθούν. Κρίνουμε τα ανωτέρω παραδείγματα, απολύτως αντιπροσωπευτικά τούτου. Υπάρχει κανείς που αμφισβητεί τις μεγάλες ανάγκες σε τροχαίο υλικό των Ενόπλων Δυνάμεων και όχι μόνο; Ένα θωρακισμένο όχημα 4x4, ένα φορτηγό και ένα μικρό UAV, είναι προϊόντα για τα οποία υφίσταται ανάγκη σε μεγάλους αριθμούς ενώ έχουν πολύ καλές προοπτικές εξαγωγών.
“Εθνική Επένδυση”
Η όλη υπόθεση πρέπει να αντιμετωπισθεί όχι απλώς ως ένα “Εθνικό Στοίχημα” λόγω του στόχου που σηματοδοτεί το ορόσημο του 2021 αλλά και ως μια “Εθνική Επένδυση”.
Ας τα προσεγγίσουμε αυτά λίγο περισσότερο. Αποτελεί “Εθνικό Στοίχημα” να αποδείξουμε ότι είμαστε σε θέση να παράγουμε. Όχι κάτι απλό αλλά κάτι σύνθετο, υψηλής τεχνολογίας και προδιαγραφών. Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να σηματοδοτηθεί αυτό, από ένα στρατιωτικό όχημα, ένα φορτηγό και ένα μίνι UAV για αρχή;
Το πρόγραμμα αναπτύξεως ενός θωρακισμένου οχήματος (4×4) κρίνεται απολύτως εφικτό, ακόμη και για το σφικτό χρονοδιάγραμμα της 25ης Μαρτίου 2021. Αρκεί να κινηθούμε άμεσα.
Εδώ απαιτείται καλός συντονισμός από το ΥΠΕΘΑ, το Υπουργείο Οικονομίας αλλά, πρωτίστως, το Υπουργείο Ανάπτυξης. Το Υπουργείο Ανάπτυξης είναι αυτό που πρέπει να αναλάβει το “Στοίχημα”, προσεγγίζοντας με καινοτόμο πνεύμα και τόλμη, χωρίς προκαταλήψεις την ΕΑΒΙ και με την δέουσα ταχύτητα λήψεως αποφάσεων, υπερπηδώντας ολιγωρίες των άλλων υπουργείων και φορέων που κρίνονται ως “αποτυχημένοι”.
Μια έρευνα στην ΕΑΒΙ, μπορεί άμεσα να αναδείξει την εταιρεία ή κοινοπραξία που έχει τις δυνατότητες. Από πλευράς επενδύσεως, εκτιμάται ότι χρηματοδότηση της τάξεως του 1 εκατ. ευρώ μόλις, επαρκεί για την κάλυψη του κόστους Έρευνας & Αναπτύξεως, συν την κατασκευή πρωτοτύπου. Ναι, όσο δύσκολο είναι να το πιστέψει κανείς, δεν μιλάμε για τρελλά ποσά. Απλώς κανείς μέχρι σήμερα στο ΥΠΕΘΑ, το Υπουργείο Οικονομίας, την ΓΔΑΕΕ και τα Γενικά Επιτελεία, δεν έχει “δει” έτσι, τα πράγματα. Γι’ αυτό επισημαίνεται ο πρωταρχικός ρόλος που πρέπει να αναλάβει το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Είναι δεδομένο ότι δεν θα ανακαλύψουμε τον τροχό για να παράγουμε. Όπως κάνουν άπαντες, το σχέδιο θα στηριχθεί σε ορισμένα δοκιμασμένα απάρτια και λύσεις που προσφέρει η διεθνής αγορά. Η σχεδίαση είναι σχετικώς εύκολη υπόθεση για τους Έλληνες μηχανικούς αρκεί το ΓΕΣ να μην ζητήσει πράγματα που δεν γίνονται. Στόχοι η διατήρηση του κόστους σε λογικά επίπεδο, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα. Το εντυπωσιακό είναι ότι το πακέτο των θωρακίσεων, που “κρύβει” την πτυχή της εθνικής τεχνολογίας αλλά και την πραγματική διάσταση ικανοποιήσεως των επιχειρησιακών απαιτήσεων που θα θέσει το ΓΕΣ, μπορεί να αναπτυχθεί και να κατασκευαστεί πλήρως από την ΕΑΒΙ.
Η Ελλάδα είναι ακόμη μία χώρα με φθηνό εργατικό κόστος. Ένας νέος μηχανικός μπορεί να προσληφθεί με μισθό της τάξεως 1.500 ευρώ, που για την υπόλοιπη Ευρώπη είναι χαμηλός. Αυτό σημαίνει ότι ένα ελληνικό προϊόν μπορεί να είναι ανταγωνιστικό και να πετύχει στην διεθνή αγορά. Εκτιμάται ότι η ανταπόκριση μιας σοβαρής εταιρείας της ΕΑΒΙ στην απαίτηση για θωρακισμένο όχημα (4×4) μπορεί να τηρήσει το κόστος προμήθειας στα 500.000 ευρώ ή και λιγότερο, την στιγμή που γνωστοί οίκοι του εξωτερικού ζητούν τα διπλάσια και πλέον.
Εάν δυσκολεύεται κάποιος να αποδεχθεί τα ανωτέρω, επειδή στο μυαλό του έχει αποτυχημένες απόπειρες του παρελθόντος σε τεθωρακισμένα, πρέπει να διευκρινισθεί ότι σε εκείνες τις περιπτώσεις επρόκειτο για κρατικές εταιρείες. Οι υπερτιμήσεις, λόγω διαφθοράς διοικητικών στελεχών που έκλειναν “μιλημένες ”συμφωνίες με τους ξένους υποκατασκευαστές, είχαν το αυτονόητο αποτέλεσμα: μεγαλύτερο κόστος ακόμη και του καλύτερου διεθνώς αντιστοίχου οχήματος και διακοπή του ενδιαφέροντος από πλευράς ΓΕΣ και ΥΠΕΘΑ.
Υποτίθεται, ότι αυτά τα έχουμε αφήσει στο παρελθόν… Εξάλλου, ας εμπιστευθούν κάποιοι και ιδιωτικές εταιρείες που λειτουργούν με διαφορετικά κριτήρια.
Με ανάλογη μέθοδο, μπορεί να παρουσιασθεί το νέο ελληνικό φορτηγό όχημα.
Πολύ πιο βατή από όλες τις απόψεις, είναι η περίπτωση του μικρού UAV.
Μένει ένα άλλο σημαντικό στοιχείο: το κόστος προμήθειας.
Οι ανάγκες σε θωρακισμένα οχήματα (4×4) και φορτηγά, προσδιορίζονται σε μερικές χιλιάδες. Επί παραδείγματι, τα φορτηγά της σειράς ΜΑΡΑΘΩΝ που κατασκευάσθηκαν για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, ήταν περίπου 8.500 συνολικώς. Επειδή λόγω κόστους, είναι δύσκολο να ανατεθεί ένα πρόγραμμα τέτοιου μεγέθους, μπορεί το ΥΠΕΘΑ να καταρτίσει ένα μακροχρόνιο σχέδιο τριών φάσεων, ενδεικτικώς 3.000 οχημάτων εκάστη. Αναθέτοντας σύμβαση – πλαίσιο στον ανάδοχο με οκταετή ή δεκαετή διάρκεια, δηλαδή παράδοση 300-350 οχημάτων ανά έτος, το κόστος μπορεί να κυμανθεί στα επίπεδα των 30-40 εκατ. ευρώ ετησίως. Όσο κι αν θέλουμε να μιλάμε για οικονομικούς περιορισμούς, ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι εντός των δυνατοτήτων του αμυντικού προϋπολογισμού.
Μια τέτοια “Εθνική Στοχοθεσία”, όχι μόνο θα επιτρέψει την κάλυψη σοβαρών επιχειρησιακών αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά, πέραν του υψηλού συμβολισμού για την Επέτειο του 2021, θα εξασφαλίσει:
- Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην ΕΑΒΙ.
- Περιορισμό της διαρροής νέων ανθρώπων απαιτητικών σπουδών στο εξωτερικό.
- Ενίσχυση της επιχειρηματικότητος.
- Διεύρυνση της τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσεως της χώρας.
- Προοπτική εξασφαλίσεως εσόδων για το κράτος από εξαγωγές.
Όλα αυτά, εμπίπτουν στους στόχους της Επιτροπής περί αναδείξεως «των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ιδιαιτεροτήτων» όσο και αναπτύξεως «του εθνικού αφηγήματος». Θα πετύχουν όμως και κάτι σημαντικότερο. Θα αποδείξουν ότι οι Έλληνες ΜΠΟΡΟΥΝ, όχι μόνο στο εσωτερικό, με την αυτονόητη εξύψωση του εθνικού φρονήματος αλλά και στα όμματα των ξένων εταίρων και συμμάχων μας.
