Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η επανεμφάνιση τουρκικών F-16 στο FIR Αθηνών και το πρώτο περιστατικό επιδιώξεως εμπλοκής τους με τα ελληνικά μαχητικά αναχαιτίσεως στις 19 Δεκεμβρίου, επιδιώκεται να εξηγηθεί από διάφορα ελληνικά μέσα, ως ένδειξη εκνευρισμού. Τουρκική ενόχληση, λόγω της τριμερούς συναντήσεως Ελλάδος – Κύπρου – Ισραήλ τις ημέρες αυτές ή της υψώσεως της Ελληνικής Σημαίας στην νέα φρεγάτα ΚΙΜΩΝ του Πολεμικού Ναυτικού, ακόμη δε και τα F-35 ή άλλα όπλα που σκοπεύει να αγοράσει η Αθήνα, επικαλέστηκαν κάποιοι… Όμως οι είσοδοι των τουρκικών F-16, έχουν ξεκινήσει πολύ πριν προκύψουν όλα αυτά.
Πρόκειται για επιδερμικές ερμηνείες, που δεν εξηγούν αν έχει συμβεί κάτι πραγματικό, κάτι πιο “χειροπιαστό” σε επίπεδο πολιτικής, που το προκάλεσε και τι είναι αυτό.
Όπως περιγράψαμε στον “οδικό χάρτη” της επαναφοράς της Τουρκίας στην παραβατική κι επιθετική εναέρια δραστηριότητά της στο FIR Αθηνών, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τουρκικά αεροσκάφη άρχισαν να προβαίνουν και πάλι σε παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου (ΕΕΧ) της Ελλάδος τον Ιανουάριο του 2025, όταν στον Λευκό Οίκο εγκαταστάθηκε και πάλι ο πρόεδρος Τραμπ.
Η ευνοϊκή στάση Τραμπ στην υπόθεση της προμήθειας από την Τουρκία όχι μόνο F-16V αλλά και F-35, ενθάρρυνε αμέσως τον πρόεδρο Ερντογάν να κλιμακώσει σταδιακώς και πάλι την αεροπορική ένταση στο Αιγαίο, χρησιμοποιώντας και τα αμερικανικής προελεύσεως F-16. Από την εποχή της κυβερνήσεως Μπάιντεν, το κάλεσμα του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ να εξετάσουν πολύ προσεκτικά τις πωλήσεις όπλων σε χώρες με αποσταθεροποιητικό ρόλο, και την περίοδο που η Ουάσιγκτον είχε φτάσει ένα βήμα πριν νομοθετήσει αυστηρό πλαίσιο “κανόνων συμπεριφοράς” στις πωλήσεις όπλων, που “φωτογράφιζε την Τουρκία και την πειρατική της συμπεριφορά στο Αιγαίο, ο πρόεδρος Ερντογάν αισθάνεται αυτοπεποίθηση να δείξει ότι δεν δεσμεύεται επ’ ουδενί σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Εξάλλου, την κυβερνητική αλλαγή στην Ουάσιγκτον, ακολούθησε λίγους μήνες μετά αντίστοιχη στην Γερμανία και η αλλαγή πολιτικής του καγκελαρίου Μερτς, ως προς την πώληση μαχητικών Typhoon στην Τουρκία.
Πρέπει να προσεχθεί ότι η τελευταία φάση οξύνσεως της τουρκικής αεροπορικής επιθετικότητος στο Αιγαίο, σημειώνεται μετά τις ανακοινώσεις περί συζητήσεως της επιστροφής του συστήματος S-400 από την Άγκυρα στην Μόσχα. Μια τέτοια εξέλιξη, αναμένεται να επιταχύνει την άρση των κυρώσεων CAATSA από τις ΗΠΑ, ανοίγοντας τον δρόμο για το F-35, που είναι πρωταρχική τουρκική επιδίωξη αλλά και την ευρύτερη βιομηχανική συνεργασία σε θέματα αδειών κατασκευής αμερικανικών όπλων – συστημάτων στην Τουρκία. Ο πρόεδρος Τραμπ φαίνεται ήδη να έχει ανάψει το πράσινο φως, σε κάποιες από αυτές.
Επανέφερε και καθιέρωσε η Τουρκία το 2025 τις πτήσεις F-16 στο FIR Αθηνών
Επομένως, η επιθετικότερη αεροπορική δραστηριότητα της Τουρκίας στο FIR Αθηνών:
- Ενισχύει τις ενδείξεις ότι το ανωτέρω μείζον θέμα τριβής με την Ουάσιγκτον βαίνει προς επίλυση κι ο πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να επιβάλει στον πρόεδρο Τραμπ ως όρο, ότι δεν ανέχεται καμμία υπόδειξη περιορισμού στον τρόπο χρησιμοποιήσεως των αμερικανικών μαχητικών.
- Θεωρώντας ότι χωρίς την στήριξη των ΗΠΑ η Ελλάδα δεν μπορεί να αναδείξει το θέμα αυτό ως αντίθετο στο γράμμα της Διακήρυξης των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου 2023 («Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους») ο πρόεδρος Ερντογάν επιδιώκει να αποκαταστήσει και πάλι το “δικαίωμα” της άνευ κόστους αεροπορικής εντάσεως και ανωμαλίας ως… “κανονικότητα” έναντι της Ελλάδος. Μια σαφής πρακτική αποσταθεροποιήσεως του ΝΑΤΟ, με την επίσημη “έγκριση” των ΗΠΑ όμως.
- Επαναφορά της πειρατικής αεροπορικής δραστηριότητος, με την Ελλάδα να την ανέχεται χάριν διατηρήσεως του κλίματος της Διακηρύξεως των Αθηνών, αποκαθιστά το πλεονέκτημα στρατιωτικού αιφνιδιασμού που είχε χάσει η Τουρκία το διάστημα διακοπής των εισόδων μαχητικών στο FIR Αθηνών, λόγω πιέσεως της Ουάσιγκτον.
Προκειμένου να αντιστρέψει την πραγματικότητα, ο εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Αμύνης υποστήριξε στις 25 Δεκεμβρίου ότι οι πτήσεις των τουρκικών αεροπλάνων στο FIR Αθηνών γίνονται επάνω από διεθνή εναέριο χώρο ενώ δεν γίνονται παραβιάσεις του ΕΕΧ της Ελλάδος, αφού η Τουρκία δεν αναγνωρίζει εύρος αυτού 10 ν.μ.
Η τουρκική θέση περί ΕΕΧ της Ελλάδος, “υπολογίζει” στο ότι την ίδια αντίληψη έχουν και οι ΗΠΑ. Ωστόσο, η Τουρκία δεν εξηγεί για ποιον λόγο, παρόλο που και άλλες χώρες πλην αυτής, δεν αναγνωρίζουν εύρος 10 ν.μ. ΕΕΧ της Ελλάδος, δεν προβαίνουν σε καθημερινές προκλητικές και επιθετικές εισόδους αεροσκαφών τους στο FIR Αθηνών, ούτε παραβιάζουν τα 10 ν.μ. του ΕΕΧ της Ελλάδος, όπως κάνει αυτή. Τέλος, η Τουρκία δεν εξηγεί το πώς γίνεται να επικαλείται δήθεν το Διεθνές Δίκαιο αλλά να αρνείται τις προτάσεις της Ελλάδος να παραπέμψει ζητήματα σε διεθνή δικαστήρια.
Επισημαίνεται επιπλέον ότι και σε άλλες χώρες του πλανήτη, απογειώνονται αεροσκάφη αναχαιτίσεως για να αναγνωρίσουν “άγνωστα ίχνη”, όταν αυτά εισέρχονται σε περιοχή αρμοδιότητος FIR κι ας μην παραβιάζουν τον ΕΕΧ της θιγόμενης χώρας. Τέτοιες αναχαιτίσεις κάνουν συχνά αεροσκάφη κρατών – μελών του NATO, σε ρωσικά αεροπλάνα που εισέρχονται σε FIR ευρωπαϊκών κρατών. Το γιατί κατά κανόνα η Ρωσία εκτελεί τέτοιες προκλητικές πτήσεις ενώ όχι οι ευρωπαϊκές χώρες στο FIR Μόσχας, το γνωρίζει η Τουρκία που φαίνεται δεν έχει απάντηση για ποιον λόγο ελληνικά στρατιωτικά αεροσκάφη ή UAV, δεν εισέρχονται ποτέ χωρίς ενημέρωση στο FIR Κωνσταντινουπόλεως.
Ενδιαφέρον τέλος, έχει το γεγονός ότι στην ετήσια συνέντευξη απολογισμού από τον Τούρκο υπουργό Αμύνης στις 21 Δεκεμβρίου, αυτός, απαντώντας σε ερωτήσεις, επανέφερε την τουρκική θεωρία περί καθεστώτος αποστρατιωτικοποιήσεως των ελληνικών νήσων. Μίλησε μάλιστα επ’ αυτού, εξ αφορμής της μελλοντικής εγκαταστάσεως συστημάτων αεράμυνας, συμπληρώνοντας με σκόπιμη ασάφεια: «Πραγματοποιούμε τις απαραίτητες εργασίες σε αυτό το θέμα. Δεν πρέπει να τρέφουν υπερβολικές ελπίδες».
Εάν η Τουρκία σκοπεύει να κλιμακώσει τις εχθρικές ενέργειες στο Αιγαίο θέτοντας εντονότερα ζήτημα αποστρατιωτικοποιήσεως, η σταδιακή επαναφορά της αεροπορικής εντάσεως ως “κανονικότητα” υπό τις “ευλογίες” των ΗΠΑ, είναι ένα βήμα προς αυτό τον σκοπό.
Όσο “βλέπει” F-35 η Τουρκία εντείνει τις αεροπορικές προκλήσεις στο Αιγαίο
