Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε σχετική ερώτηση που κατατέθηκε στην Βουλή στις 17 Ιουλίου από τον βουλευτή και πρόεδρο του Κινήματος ΝΙΚΗ Δημήτριο Νατσιό για το πρόγραμμα του ανεπάνδρωτου αεροσκάφους ΑΡΧΥΤΑΣ, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας απάντησε στις 5 Σεπτεμβρίου ότι «είναι σε εξέλιξη και κινείται εντός των ορίων του αρχικού προϋπολογισμού και χρονοδιαγράμματος».
Η απάντηση έχει ενδιαφέρον, δεδομένου ότι σε συνέντευξη Τύπου στις 27 Ιουνίου 2022, ο τότε υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος είχε και την πρωτοβουλία για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, είχε αναφέρει: «Το έργο “Αρχύτας” προβλέπεται να ολοκληρωθεί, περί το τέλος του 2023 – πρώτο δίμηνο του 2024».
Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ήδη καθυστέρηση 1,5 έτους στο πρόγραμμα.
Υπενθυμίζεται ότι η υλοποίηση του προγράμματος ΑΡΧΥΤΑΣ ξεκίνησε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021. Επομένως, είχε σχεδιαστεί να ολοκληρωθεί σε περίοδο 2,5 ετών και σήμερα έχουν συμπληρωθεί ακριβώς 4 έτη.
Ως προς την οικονομική παράμετρο, η απάντηση ότι το πρόγραμμα κινείται εντός του αρχικού προϋπολογισμού, επίσης εγείρει ερωτηματικά.
Επισήμως, δεν έχει ανακοινωθεί το παραμικρό για το κόστος, κάτι το πολύ ιδιαίτερο από πλευράς διαφάνειας, καθώς πρόκειται για δημόσιο αναπτυξιακό έργο. Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ είχε αποκαλύψει ότι η χρηματοδότηση του Υπουργείου Οικονομικών ήταν ύψους 1,5 εκατ. €. Η χρηματοδότηση θεωρήθηκε εξ αρχής ανεπαρκής. Ενδεικτικώς, περί το 1/3 αυτής, αφιερώθηκε για την προμήθεια του συστήματος επικοινωνίας – ζεύξεως της ισραηλινής Elbit Systems.
Στην πορεία του προγράμματος όμως, τέθηκε εκ των πραγμάτων απαίτηση επιπλέον χρηματοδοτήσεως. Το σχέδιο του ανεπάνδρωτου αεροσκάφους πέρασε φάση μείζονος σχεδιαστικής επανασχεδιάσεως (major redesign) δεδομένου ότι η αρχική διαμόρφωση με δύο στροφεία επί κινούμενων βραχιόνων και δύο διατάξεων fan (“ανεμιστήρων”) στο οπίσθιο τμήμα της ατράκτου, μεταβλήθηκε με κατάργηση των τελευταίων και επιλογή τεσσάρων στροφείων ενώ οι βραχίονες έγιναν σταθεροί. Μια ακόμη αλλαγή, αφορούσε τον τύπο του κυρίου κινητήρα. Πέραν τούτων, η ΕΑΒ ως σχεδιαστικός και κατασκευαστικός φορέας, όσο και το ίδιο το προϊόν, θα πιστοποιηθούν από την Εθνική Στρατιωτική Αρχή Αξιοπλοΐας (ΕΣΑΑ) του ΓΕΕΘΑ, βάσει STANAG. Η μεν ΕΑΒ πιστοποιείται ώστε να λάβει Έγκριση Σχεδιαστικού Οργανισμού (Design Organization Approval) κατά EASA, ενώ το ΑΡΧΥΤΑΣ ως ανεπάνδρωτο αεροσκάφος. Όλη αυτή η διαδικασία, εκ των πραγμάτων συνεπάγεται κόστος. Εξάλλου, δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν στην κατασκευή του πρωτοτύπου, προκαλώντας σοβαρή καθυστέρηση, υποχρέωσαν σε επιπλέον δαπάνη για προμήθεια νέων καλουπιών.
Για όλους αυτούς τους λόγους, πληροφορίες του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ ανέφεραν ότι το 2024 (ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας) αφιερώθηκε στο πρόγραμμα επιπλέον χρηματοδότηση ύψους 3 εκατ. €.
Διευκρινίζεται ότι επί της ουσίας, η χρηματοδότηση είναι λογιστική, δεδομένου ότι πραγματοποιείται με αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της εταιρείας από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών. Το υπουργείο δεν έχει αναθέσει σύμβαση έργου με την ΕΑΒ. Η τελευταία, στην πραγματικότητα δεν “πληρώνεται” αλλά διαχειρίζεται την χρηματοδότηση για την προμήθεια υλικών και την πληρωμή εταιρειών και ιδρυμάτων με τα οποία συνεργάζεται.
Συνοψίζοντας, η απάντηση που δόθηκε από τον ΥΕΘΑ για το πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ, είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενη.
