Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού SPIEGEL στις 6 Οκτωβρίου, ανέφερε πως το γερμανικό Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Ασφαλείας ενέκρινε αριθμό προγραμμάτων προμήθειας αμυντικού υλικού στην Τουρκία, συνολικού ύψους το οποίο μπορεί να ανέλθει σε 336 εκατ. €. Μεταξύ αυτών, το δημοσίευμα παρουσίαζε προγράμματα προμηθειών για:
- 100 βλήματα επιφανείας – αέρος RIM-116 RAM.
- 28 βαρέων τορπιλών SeaHake κόστους 156 εκατ. €.
- Συλλογών υλικών για τον εκσυγχρονισμό υποβρυχίων Type 209 έναντι 79 εκατ. €.
- Εξαρτημάτων μηχανών για τουρκικής ναυπηγήσεως κορβέτες και φρεγάτες ύψους 1,9 εκατ. €.
Η εξέλιξη, συνιστά σημαντική διαφοροποίηση από την πολιτική που υιοθέτησε το Βερολίνο το 2016, περιορίζοντας δραστικώς τις εξαγωγές αμυντικού υλικού στην Τουρκία. Ενδεικτικώς, κατά το δημοσίευμα, το 2023 η γερμανική κυβέρνηση είχε εγκρίνει μόνο 17 μικρά προγράμματα, συνολικής αξίας μόλις 1,22 εκατ. €. Το πρώτο τρίμηνο του 2024, είχαν εγκριθεί εξαγωγές αμυντικού υλικού ύψους 23 εκατ. €.
Εν τούτοις, πολύ ευρύτερη δημοσιότητα έχει δοθεί στο “πράσινο φως” που φέρεται να έδωσε ο καγκελάριος Σολτς, ως προς την πώληση μαχητικών Typhoon στην Τουρκία. Τι ακριβώς έγκριση όμως, έχει δοθεί;
Τα δημοσιεύματα μέχρι σήμερα, αναφέρουν ότι το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Ασφαλείας ενέκρινε το αίτημα της κοινοπραξίας Eurofighter να γνωστοποιήσει στην Τουρκία τεχνικές προδιαγραφές του μαχητικού, στο πλαίσιο τεχνικού διαλόγου. Ουσιαστικώς λοιπόν το Βερολίνο δεν ενέκρινε την πώληση του μαχητικού αλλά εξέπεμψε μία ένδειξη πιθανότητος, δίνοντας την άδεια για έναρξη τεχνικού διαλόγου, όπως έχουν πράξει ήδη Μεγάλη Βρετανία, Ισπανία και Ιταλία. Το αντικείμενο του τεχνικού διαλόγου, είναι η ανταλλαγή πληροφοριών τεχνικής φύσεως ώστε να προσδιοριστεί τελικώς ο τεχνικός φάκελος του προγράμματος και το περιεχόμενο μιας πιθανής πωλήσεως, την οποία θα πρέπει κατόπιν να εγκρίνει το Βερολίνο.
Απολύτως φυσιολογικώς, λίγες ημέρες μετά, στις 17 Οκτωβρίου, σε ανταπόκριση από την Άγκυρα, δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, επικαλούμενο εκπρόσωπο του τουρκικού Υπουργείου Αμύνης, έγραψε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη τεχνικός διάλογος (κατά τα φαινόμενα ξεκίνησε την Δευτέρα 14 Οκτωβρίου) συμπλήρωσε δε, ότι δεν έχουν τεθεί κάποιοι όροι στις διαβουλεύσεις αυτές, απαντώντας έτσι σε δημοσίευμα του Middle East Eye της προηγουμένης. Σύμφωνα με το MEE, το Βερολίνο διαμήνυσε στην Άγκυρα ότι θα εγκρίνει την πώληση ναυτικών όπλων αλλά ως προς τα Typhoon και απάρτια αρμάτων μάχης, απαιτεί εγγυήσεις ως προς την χρησιμοποίησή τους.
Επικαλούμενο πηγή με γνώση του θέματος, το δημοσίευμα του MEE έλεγε επί λέξη: «Το Βερολίνο κατέστησε απολύτως σαφές στην Άγκυρα ότι ήταν έτοιμο να ικανοποιήσει τις τουρκικές ανάγκες στο ναυτικό. Αλλά πέραν τούτου, δεν θα ήταν ρεαλιστική κάθε απτή προσδοκία σε άλλους τομείς, όπως τα αεροπορικά όπλα». Κατά την ίδια πηγή μάλιστα, η γερμανική κίνηση ως προς τις τεχνικές διαβουλεύσεις δεν είναι παρά «γραφειοκρατικός ελιγμός για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη καθυστέρηση της πωλήσεως».
Το ΜΕΕ κατέγραψε όμως και το πώς απέδωσε την κατάσταση μια δεύτερη πηγή: «Είναι όπως όταν παραπέμπεις σε υποεπιτροπές θέματα τα οποία γνωρίζεις ότι δεν θα παρουσιάσουν καμμία πρόοδο. Όταν όλα τα άλλα μέλη της κοινοπραξίας υποστηρίζουν την πώληση, πρέπει να κάνεις μια κίνηση για διατήρηση των προσχημάτων». Αυτή η δεύτερη πηγή μάλιστα, σημείωσε ότι η Γερμανία έχει γνωστοποιήσει ότι θα εγκρίνει την πώληση μαχητικών μόνο εφόσον η Τουρκία παράσχει γραπτώς εγγυήσεις ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για παραβιάσεις στο Αιγαίο, κάτι που η τουρκική πλευρά δεν είναι πρόθυμη να πράξει.
Η περιγραφή του τεχνικού πλαισίου συμφωνίας, πολύ περισσότερο δε η κατάρτιση σχεδίου συμβάσεως, είναι διαδικασίες που παράγουν αποτέλεσμα με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα αποδοχής. Η πρόταση βάσει του καταρτισθέντος σχεδίου συμβάσεως, δεν μπορεί να ισχύει για πάντα, κυρίως λόγω μεταβολής των οικονομικών δεδομένων. Κάτι που σημαίνει ότι εφόσον υπάρξει σχέδιο συμβάσεως, ιδανικώς σε διάστημα αρκετών μηνών ή ακόμη και ενός έτους από σήμερα, θα πρέπει να ανατεθεί σύμβαση, εντός περιόδου μερικών μηνών. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μπορεί να παρουσιασθεί για το Βερολίνο σε χρόνο 1-1,5 έτους από σήμερα. Προηγουμένως όμως, θα πρέπει να μεταβάλει την στάση του το Βερολίνο ή η Άγκυρα, ως προς το θέμα των γραπτών εγγυήσεων χρησιμοποιήσεως των μαχητικών…
Από τουρκικής πλευράς η προμήθεια Typhoon παρουσιάσθηκε ως εναλλακτική λόγω δυσκολιών στο πρόγραμμα F-16V, αν και στην πραγματικότητα αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί ασκήσεως πιέσεως, αφενός προς το Βερολίνο, ώστε να εγκρίνει άλλες προμήθειες που έχει “παγώσει” (όπως αυτές που αποκάλυψε το SPIEGEL) αφετέρου προς τις ΗΠΑ, για την άρση αντιρρήσεων στην προμήθεια μαχητικών F-35.
Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ έχει επισημάνει ότι η γερμανική πολιτική περιορισμού των εξαγωγών αμυντικού υλικού προς την Τουρκία, δείχνει να ισχύει κυρίως στις περιπτώσεις μειζόνων οπλικών συστημάτων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιθετικώς, όπως είναι τα μαχητικά αεροπλάνα ή τα άρματα μάχης.
Ο καγκελάριος Σολτς πρόκειται να επισκεφθεί επισήμως την Άγκυρα στις 19 Οκτωβρίου, με βασικό ζήτημα την επιδίωξη επιστροφής 15.000 Τούρκων στην Τουρκία, των οποίων έχει απορριφθεί το αίτημα χορηγήσεως ασύλου. Θετική διευθέτηση, θα ενισχύσει την θέση της κυβερνήσεως έναντι της αυξανόμενης δυσαρέσκειας του γερμανικού λαού για την αυξανόμενη λαθρομετανάστευση. Η κίνηση Σολτς ως προς τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας, αποβλέπει σαφώς στην βελτίωση του κλίματος διαπραγματεύσεων κατά την παρουσία του στην Άγκυρα.
Η τουρκική LOA για τα F-16 Block 70, τα όπλα και το σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου
