Γράφει ο Δρ. Πέτρος Σαββίδης*
Με αφορμή χθεσινό δημοσίευμα της εφημερίδας “Η Καθημερινή” με τίτλο «Γαλλικές πιέσεις για εξοπλιστικά της Εθνικής Φρουράς» θα πρέπει να διευκρινιστούν ορισμένα σημαντικά ζητήματα.
α) H Εθνική Φρουρά (ΕΦ) διαθέτει σήμερα δύο τύπους αρμάτων μάχης, τα γαλλικά ΑΜΧ-30Β2 ηλικίας πέραν των 35 ετών και τα ρωσικά Τ-80U ηλικίας 30 και 15 ετών, καθώς και τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ) ρωσικής κατασκευής ΒΜΡ-3, ηλικίας 30 ετών. Το σημερινό κόστος αγοράς ενός καινούργιου, σύγχρονου, άρματος μάχης, όπως το γερμανικό Leopard 2A8 ή το γαλλικό Leclerc XLR υπερβαίνει τα €20-22 εκατ. ανά μονάδα, ανεβάζοντας το ύψος προμήθειας μιας Επιλαρχίας των 41 αρμάτων τουλάχιστον σε €820-900 εκατ. Το κόστος απόκτησης ενός μεταχειρισμένου αλλά εκσυγχρονισμένου Leopard 2A4 σε επίπεδο 2A7 ανέρχεται σε €10-11 εκατ. ανά μονάδα, δηλαδή σε €410-450 εκατ. σε επίπεδο Επιλαρχίας, ενώ αντίστοιχο κόστος έχει και ένα εκσυγχρονισμένο Leclerc. Η αναφορά στο δημοσίευμα για διάθεση ποσού €250 εκατ. για προμήθεια μιας Επιλαρχίας, δεν αγγίζει επ’ ουδενί τα προαναφερθέντα οικονομικά μεγεθή, οπότε φαίνεται ότι αφορά την προμήθεια μη εκσυγχρονισμένων μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης, τα οποία θα απαιτήσουν ανάλογο ποσό για τον εκσυγχρονισμό τους, ώστε να καταστούν επιχειρησιακά διαθέσιμα για μια εικοσιπενταετία.
β) Το ερώτημα που προκύπτει αφορά τις εξοπλιστικές προτεραιότητες της ΕΦ σε σχέση με τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους. Λαμβάνοντας υπόψη δυο παράγοντες, την αποστολή της ΕΦ και την οικονομική διάσταση, η κατοχική απειλή δύναται να αντιμετωπισθεί με συνδυασμό ασύμμετρων (έξυπνων όπλων εναντίον αρμάτων) και συμμετρικών οπλικών συστημάτων (αρμάτων μάχης εναντίον αρμάτων). Να σημειωθεί ότι –για όσους είναι πραγματιστές– αποστολή της ΕΦ είναι η υπεράσπιση των ελευθέρων εδαφών της Δημοκρατίας και όχι η, διά πολεμικών επιχειρήσεων, απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών, ενώ τα διαθέσιμα κονδύλια είναι περιορισμένα, εκτός και αν υλοποιηθεί η δέσμευση του προέδρου της Δημοκρατίας για διάθεση 2% του ΑΕΠ για σκοπούς Αμυντικής Θωράκισης (εξοπλισμούς).
Αν ληφθούν υπόψη οικονομικοί και επιχειρησιακοί παράγοντες, ιδιαίτερα το ζήτημα της επιβιωσημότητας/καταστροφικότητας στο σύγχρονο πεδίο μάχης (δες Νακόρνο Καραμπάχ και Ουκρανία), η αντιμετώπιση των τουρκικών κλιμακίων ελιγμού –Τακτικών Συγκροτημάτων αρμάτων μάχης (300) και τεθωρακισμένων (600)– είναι εφικτή, και θα πρέπει να επιδιώκεται, κατά τη φάση συγκρότησης, εντός του κατεχόμενου εδάφους, πριν καν προσεγγίσουν την Προκεχωρημένη Γραμμή Άμυνας (ΠΓΑ) της ΕΦ. Αυτό δύναται να επιτευχθεί με μαζικές προσβολές BOS (Beyond Line of Sight), πέραν του οπτικού πεδίου, με υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα, όπως αντιαρματικούς πυραύλους 5ης γενιάς (Spike LR2, AKERON, Javelin), περιπλανώμενα πυρομαχικά (loitering munition), κατευθυνόμενα βλήματα πυροβολικού 155 χιλ. (BONUS, Μ982 Excalibur κ.ο.κ.), και άλλα ασύμμετρα μέσα όπως οπλισμένα FPV drones.
γ) Για την απόκτηση δυο εκσυγχρονισμένων Επιλαρχιών μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης (Leopard 2 ή Leclerc) απαιτούνται δαπάνες περίπου ενός δισ. €. Αν μέρος αυτού του ποσού, ύψους περίπου €200 εκ., διατίθετο, κατά προτεραιότητα, στην απόκτηση έξυπνων όπλων, οι δυνατότητες άμεσης καταστροφής του αντιπάλου θα ήταν πολλαπλάσιες, σε σχέση με την προμήθεια πανάκριβων εκσυγχρονισμένων αρμάτων μάχης, τα οποία, όπως απέδειξε το μέτωπο της Ουκρανίας, παρουσιάζουν μεγάλη τρωτότητα στο σύγχρονο πεδίο μάχης, χωρίς όμως αυτό, να μειώνει την αξία των αρμάτων μάχης και των τεθωρακισμένων οχημάτων.
δ) Η προμήθεια εκ μέρους της ΕΦ οπλικών συστημάτων που διαθέτει και η Ελλάδα, ή άλλες φίλιες χώρες, θα ήταν μεγάλο επιχειρησιακό πλεονέκτημα σε διάφορα επίπεδα, όπως κοινών ασκήσεων και εκπαιδεύσεων, κοινών προμηθειών ανταλλακτικών και πυρομαχικών κ.ά. Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό στόλο γερμανικών αρμάτων μάχης Leopard 1, Leopard 2A4 και 2A6 HEL, και θα αποτελούσε σημαντικό πλεονέκτημα η προμήθεια αντίστοιχων αρμάτων και από την ΕΦ. Υπάρχουν δύο ενδιαφέρουσες λύσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα. Η αγορά από την Ελλάδα, ή άλλη χώρα, μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης Leopard 2A4 και ο εκσυγχρονισμός τους σε επίπεδο 2Α7, με εκτιμώμενο συνολικό κόστος ανά μονάδα περίπου τα δέκα εκατομμύρια. Η αγορά από την Ελλάδα, ή από άλλη χώρα, μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης Leopard 1A5, και ο πλήρης εκσυγχρονισμός τους στο επίπεδο HEL από την ελληνική εταιρία EODH (πυροβόλο 105 χιλ. και εξωτερική θωράκιση), με κόστος που δεν υπερβαίνει τα πέντε εκατ. ανά μονάδα.
ε) Η Γαλλία είναι, παραδοσιακά, φιλελληνική χώρα με μεγάλη εκτίμηση προς τον ελληνικό πολιτισμό, η οποία στάθηκε στο πλευρό της Κύπρου σε δύσκολες εποχές, όταν ελάχιστες χώρες πωλούσαν οπλικά συστήματα στη ημικατεχόμενη Δημοκρατία. Η μακροχρόνια αμυντική συνεργασία και η φιλία με τη Γαλλία, σε σχέση με Γερμανία (με ισχυρά τουρκικά συμφέροντα), αποτελεί σημαντικό παράγοντα σε στρατηγικό επίπεδο. Αν το Παρίσι είναι διατεθειμένο να υπογράψει με την Δημοκρατία, όπως έπραξε και με την Ελλάδα το 2021, μια συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας, η οποία να περιλαμβάνει δέσμευση αμυντικής συνδρομής, περιοδική μεταστάθμευση γαλλικών μαχητικών στην Α.Β. Ανδρέας Παπανδρέου σε αποστολές εναέριας αστυνόμευσης (air policing), και την προσφορά σύγχρονων οπλικών συστημάτων, συμπεριλαμβανόμενων και αρμάτων μάχης Leclerc, σε ευνοϊκές τιμές και όρους αποπληρωμής, τότε η Λευκωσία θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τη γαλλική προσφορά, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλιστεί εφοδιαστική συνέχεια για μία εικοσιπενταετία.
*Ακαδημαϊκός, αναλυτής θεμάτων γεωπολιτικής, άμυνας και ασφάλειας.
