Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 12 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της DV-Day της ασκήσεως ΩΡΙΩΝ-24, έγινε επίδειξη χρησιμοποιήσεως δύο μη επανδρωμένων συστημάτων, τα οποία παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά: ένα drone που μάλιστα πραγματοποίησε αφέσεις χειροβομβίδων και ένα μη επανδρωμένο σκάφος (USV). Με αυτό τον τρόπο επικοινωνήθηκαν κάποιες νέες δυνατότητες που έχουν αποκτηθεί από τις μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων της ΔΕΠ, οι οποίες φυσικά καλό είναι να εμπλουτίζονται με ικανοποιητικό ρυθμό, παρακολουθώντας κατά το δυνατόν τις τεχνολογικές εξελίξεις.
Υπάρχουν όμως κάποια στοιχεία, τα οποία μπορούμε να θίξουμε. Όχι για να υποβαθμιστεί η σημασία των πρωτοβουλιών αλλά προς γενικότερο προβληματισμό, ιδίως των αρμοδίων.
To drone που επέδειξε την ρίψη χειροβομβίδων, είναι κινεζικής κατασκευής του εμπορίου. Η τροποποίηση με προσαρμοστήρα μεταφοράς χειροβομβίδων που επιδείχθηκε, πραγματοποιήθηκε από τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων με την συμβολή του Κέντρου Έρευνας/Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας (ΚΕΤΑΚ).
Όμως σχετική ικανότητα έχει το ΕΤΑ εδώ και καιρό, όταν ακριβώς προ τριετίας, τον Σεπτέμβριο του 2021 η ελληνική SAS Technology προέβη στην δωρεά ενός drone τύπου EMPUSA EMP-X6T (Tactical) με ανάλογο προσαρμοστήρα για την μεταφορά και ρίψη χειροβομβίδων. Εκτός αυτού όμως, υπήρξε άριστη συνεργασία και η εταιρεία συνετέλεσε στην επίδειξη ικανοτήτων με διαφόρους συνδυασμούς φορτίων από τα drone της, όπως χειροβομβίδες, βλήματα όλμου ή ακόμη και ρουκέτες RPG-18. Αυτά δηλαδή, που ένα – δύο χρόνια μετά, βλέπαμε σε μεγάλη κλίμακα στην Ουκρανία…
Να το επαναλάβουμε;
Αυτά δηλαδή, που ένα – δύο χρόνια μετά, βλέπαμε σε μεγάλη κλίμακα στην Ουκρανία…
Δωρεά drone ελληνικής κατασκευής από την SAS Technology στο ΕΤΑ
Το προφανές ερώτημα που ανακύπτει, είναι γιατί έχει διαρρεύσει τόσος χρόνος και αυτή η σχέση συνεργασίας δεν εξελίχθηκε με την προμήθεια συστημάτων ελληνικής κατασκευής, όπως και σε άλλες περιπτώσεις; Γιατί φτάσαμε τρία χρόνια μετά και ενώ η διάδοση τέτοιων συστημάτων είναι “εκρηκτική”, οι Ένοπλες Δυνάμεις συνεχίζουν να επιδεικνύουν κινεζικά συστήματα από το εμπόριο; Όπως και στον πρωθυπουργό, κατά την ΔΕΘ…
Η περίπτωση του USV, θέτει έναν άλλου είδους προβληματισμό. Καμμία πληροφορία δεν έχει γίνει γνωστή για το πρόγραμμα, μέχρι σήμερα.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2020, όταν την εποχή εκείνη η όξυνση του λαθρομεταναστευτικού, επέτρεψε την αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων για την προμήθεια διαφόρων υλικών και συστημάτων υπέρ των Ενόπλων Δυνάμεων. Η όλη ιδέα ήταν η μετατροπή ενός εκ των υφισταμένων ταχυπλόων σκαφών VTR των Ειδικών Δυνάμεων, σε τηλεχειριζόμενο σύστημα, για απλές αποστολές Επιτηρήσεως, Αναγνωρίσεως και Συλλογής Πληροφοριών. Η στρατιωτική ηγεσία ήταν αντίθετη λόγω υψηλού κόστους (300.000 €) αλλά ο αρμόδιος ΥΦΕΘΑ υποστήριξε το πρόγραμμα και την διαδικασία. Ο ανάδοχος του έργου, από τα μέσα του 2021 μέχρι και πέρυσι, δεν κατάφερε να παραδώσει το ζητούμενο. Αντιμετωπίστηκε σειρά προβλημάτων, λόγω και της χρησιμοποιήσεως λύσεων χωρίς στρατιωτικές προδιαγραφές και παρά το ότι αρκετά από αυτά ξεπεράστηκαν στην πορεία, το USV διακρινόταν από μικρή εμβέλεια τηλεχειρισμού και άλλες αδυναμίες που υποβάθμιζαν την όποια επιχειρησιακή αξία. Τελικώς, το 2023 αποφασίστηκε να γίνει αποδεκτό το πρωτότυπο και να αναλάβει την ολοκλήρωση το ΚΕΤΑΚ, δηλαδή οι… Ένοπλες Δυνάμεις. Η διαδικασία συνεχίστηκε και το USV συμμετείχε στην DV-Day της ΩΡΙΩΝ-24 ενώ οι πληροφορίες του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ αναφέρουν ότι θα ακολουθήσει η μετατροπή αριθμού VTR, για τις βασικές ανάγκες των μονάδων, σύμφωνα με το πρωτότυπο.
Η ιστορία είναι διδακτική, επειδή το πρόγραμμα ανατέθηκε όχι σε εταιρεία της βιομηχανίας αλλά σε αντιπροσωπεία εισαγωγής μηχανημάτων βιομηχανικού εξοπλισμού πλοίων και αεροσκαφών, ειδών διατροφής και κρασιών… Για να φέρει εις πέρας το έργο, η αντιπροσωπεία βασίστηκε σε ξένο συνεργάτη, που όπως είπαμε, δεν τα κατάφερε επί τριετία. Ένα σημαντικό χρηματικό ποσό σπαταλήθηκε για το πρόγραμμα, μόνο και μόνο επειδή δεν ανατέθηκε στην βιομηχανία αλλά σε μία αντιπροσωπεία.
Το παράδειγμα, πρέπει να προβληματίσει τους αρμοδίους που έχουν στηρίξει (δικαιολογημένα) πολλές ελπίδες στο Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ). Ο ΥΕΘΑ, περιγράφοντας την αντίληψη, έχει επισημάνει ότι δεν θα οδηγούν σε αποτέλεσμα όλα τα ερευνητικά προγράμματα που θα χρηματοδοτεί το ΕΛΚΑΚ. Προϊδεάζει για κάτι. Μια καλή πρακτική για να περιορισθεί αυτή η ζημιά, είναι να μην ανοίξει η πόρτα σε κάθε είδους αντιπρόσωπο με εταιρεία “σφραγίδα” ή άλλον μανδύα, ο οποίος με τις “πλάτες” κάποιων πολιτικών προσώπων, θα διεκδικεί και θα αναλαμβάνει προγράμματα, χωρίς να έχει ο ίδιος αναπτυξιακή ικανότητα βιομηχανικής βάσεως.
Ο κίνδυνος για το ΕΛΚΑΚ, ιδίως σε μία χώρα που η διαφθορά του πολιτικού κόσμου μέχρι την κορυφή αποτελεί “κανονικότητα”, είναι η κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος σε προγράμματα “μαϊμού” ή η ανάθεση έργων σε ημετέρους, με κύριο σκοπό την διακίνηση μαύρου πολιτικού χρήματος.
Για να επανέλθουμε στο USV, με 300.000 € και σε λιγότερο χρόνο από τριετία, πιθανώς θα μπορούσε ήδη να έχει προκύψει ένα πολύ πιο σοβαρό πρωτότυπο, μεγαλυτέρων ικανοτήτων όπως, ενδεικτικώς, υποσχόταν η πρόταση ΠΥΡΠΟΛΗΤΗΣ που είχε παρουσιασθεί το 2021. Σε επίσκεψή μας εκείνη την εποχή στην SAS Technology, είχαμε ενημερωθεί για την πρόταση και τις ευρύτερες προοπτικές που υπήρχαν για γόνιμες συνεργασίες και με άλλες ελληνικές εταιρείες του κλάδου. Και προφανώς, δεν θα ήταν η μόνη. Για ποιον λόγο δεν υπήρξε ενδιαφέρον, δεν βρέθηκε ένα πολύ μικρότερης τάξεως κονδύλι από αυτό που αφιερώθηκε για την τροποποίηση του VTR και τρία χρόνια μετά, βλέπουμε τους απέναντι να έχουν προηγηθεί και σε αυτά τα συστήματα, ας το “βρουν” οι αρμόδιοι και ας αισθανθούν λίγη ντροπή οι υπεύθυνοι για την κατάντια.
Ας ελπίσουμε ότι διά του ΕΛΚΑΚ, θα υπάρξει μια πολύ πιο σοβαρή, διάφανη κι έντιμη προσέγγιση, αντάξια των υψηλών προσδοκιών που έχει καλλιεργήσει ο ΥΕΘΑ, η οποία θα αποφέρει κάτι αξιόλογο από την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, η οποία με το επιστημονικό προσωπικό της, πρέπει να είναι και ο επιβραβευόμενος, προς όφελος της πατρίδας.
