Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στην συνάντηση των Αρχηγών Γενικών Επιτελείων της 1ης Φεβρουαρίου με τους διαπιστευμένους στο ΥΠΕΘΑ δημοσιογράφους, ο Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Δημοσθένης Γρηγοριάδης εμφανίσθηκε αισιόδοξος ότι μέχρι το τέλος του έτους θα υπάρχουν επιχειρησιακώς διαθέσιμα συνολικά 10 αεροπλάνα τακτικών μεταφορών. Ο Αρχηγός, εξήγησε ότι την άνοιξη αναμένεται να αποδοθεί ένα C-130H από την πορτογαλική OGMA και ένα ακόμη από την ΕΑΒ, οπότε ο αριθμός των διαθέσιμων C-130 θα ανέλθει σε 5. Παραλλήλως, μέχρι το τέλος του 2024, η 354 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών θα έχει διαθέσιμα 6 C-27J, καθώς υφίσταται πλέον σύμβαση FOS και οι διαδικασίες εξελίσσονται ομαλά.
Την ίδια περίπου περίοδο, ένα C-130 θα πρέπει να επιστρέψει για εργασίες συντηρήσεως, η ουσία είναι όμως ότι η Πολεμική Αεροπορία θα υπολογίζει πλέον σε έναν αξιοπρεπή αριθμό διαθέσιμων αεροπλάνων τακτικών μεταφορών. Η κατάσταση αυτή θα συνιστά ουσιαστική βελτίωση εν σχέσει με την σημερινή κατάσταση και ακόμη περισσότερο με αυτήν έναν χρόνο πριν, όταν η πολύ χαμηλή διαθεσιμότητα των C-130 τον Φεβρουάριο του 2023, στάθηκε αφορμή να ζητήσει ο πρωθυπουργός ενέργειες προς λύση του ζητήματος.
Όπως έχει γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, με ικανοποίηση του αιτήματος παραχωρήσεως 2 μεταχειρισμένων C-130H από τις ΗΠΑ, θα υπάρχουν 12 αεροπλάνα του τύπου στα οποία θα μπορεί να υπολογίζει η Πολεμική Αεροπορία, καθώς 5 από τα υφιστάμενα, είναι λίαν αμφίβολο εάν θα επανέλθουν σε ενέργεια. Σε αυτά, θα μπορούν να υπολογιστούν τουλάχιστον 6 από τα 8 C-27J. Εφόσον σύντομα θα υπάρχει διαθεσιμότητα 10 αεροπλάνων συνολικώς, εκτιμάται ότι εντός διετίας μπορεί να επιτευχθεί μια ικανοποιητική “κανονικότητα”.
Οι εξελίξεις αυτές, δημιουργούν το ερώτημα κατά πόσο παραμένει αναγκαίο ή “επίκαιρο” ένα πρόγραμμα προμήθειας αεροσκαφών νέας κατασκευής. Πέραν του αιτήματος προς τις ΗΠΑ για παραχώρηση των μεταχειρισμένων C-130H, η ελληνική πλευρά είχε ζητήσει ενημέρωση για Τιμή & Διαθεσιμότητα για προμήθεια 4-6 C-130J νέας κατασκευής.
Πρόκειται επί της ουσίας για νέο τύπο αεροσκάφους, παρά την κοινή καταγωγή, ένας από τους λόγους για τους οποίους το κόστος εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 500 εκατ. €, ακόμη και στην περίπτωση της προμήθειας 4 μόνο αεροπλάνων. Εάν ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν η πολιτική επανακαθορισμού των προτεραιοτήτων στα εξοπλιστικά που έχει εξαγγείλει ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας, πιθανώς να θεωρηθεί ότι η βελτίωση της καταστάσεως, καθιστά στον παρόντα χρόνο όχι τόσο επείγουσα την ανάγκη αεροπλάνων νέας κατασκευής.
Ωστόσο, η Πολεμική Αεροπορία έχει μία άλλη επιχειρησιακή ανάγκη, η οποία παρουσιάζει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι μπορεί να καλύψει ταυτοχρόνως και ανάγκες τακτικών μεταφορών: αεροσκάφη εναερίου ανεφοδιασμού καυσίμου.
Η αναγκαιότητα ιπταμένων τάνκερ για την υποστήριξη επιχειρήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας, έχει καταγραφεί από την δεκαετία του 1990 αλλά δεν έχει ικανοποιηθεί μέχρι σήμερα. Όπως δείχνουν τα πράγματα, σύντομα θα είναι διαθέσιμο ένα σύγχρονο αεροπλάνο τακτικών μεταφορών που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ιπτάμενο τάνκερ για αμερικανικής προελεύσεως μαχητικά. Τον συνδυασμό αυτόν προσφέρει εδώ και δεκαετίες το KC-130, που όμως έχει τον περιορισμό ότι εξυπηρετεί ανάγκες ανεφοδιασμού ελικοπτέρων και αεροπλάνων σταθερών πτερύγων αλλά μόνο με πρόβολο ανεφοδιασμού, επειδή το KC-130 παρέχει καύσιμο μέσω ατρακτιδίων με σύστημα χοάνης (Hose and Drogue). Εφόσον η Πολεμική Αεροπορία αποκτούσε KC-130, θα εξυπηρετούσε στον ανεφοδιασμό μόνο των Rafale F3R και Mirage 2000-5Mk2, που όμως αντιπροσωπεύουν μικρό ποσοστό του συνολικού δυναμικού της σε μαχητικά.
Το C-390 Millenium της βραζιλιάνικης Embraer, σχεδιάστηκε εξαρχής ώστε να μπορεί να τροποποείται και να αναλαμβάνει παραλλήλως ρόλο ιπτάμενου τάνκερ (KC-390). Η Embraer, έχει επιδείξει ζωηρό ενδιαφέρον για την έρευνα της Πολεμικής Αεροπορίας σε νέο αεροσκάφος τακτικών μεταφορών και ανταγωνίζεται την Lockheed Martin με το C-130J.
Μέχρι σήμερα, η έκδοση τάνκερ KC-390, στηριζόταν για έργα ανεφοδιασμού σε ατρακτίδια με το σύστημα χοάνης. Όμως στις 19 Σεπτεμβρίου 2023, ανακοίνωσε συνεργασία με την αμερικανική L3Harris Technologies, προκειμένου να καλύψουν την απαίτηση της Αεροπορίας των ΗΠΑ (USAF) για εναέριο ανεφοδιασμό καυσίμου, στο πλαίσιο του προγράμματος “Agile Tanker”. Η συμφωνία έχει ως αντικείμενο την αναβάθμιση των ικανοτήτων του KC-390, με κυριότερη παρέμβαση την προσθήκη τηλεσκοπικού προβόλου ανεφοδιασμού (Flying Boom) προς ανεφοδιασμό των αμερικανικών μαχητικών υψηλών επιδόσεων που φέρουν εσωτερική υποδοχή.
Η Embraer τονίζει ότι η τροποποίηση της ράμπας φόρτου ώστε να δέχεται πρόβολο ανεφοδιασμού, δεν θα αναιρεί την δυνατότητα μετατροπής του αεροσκάφους ώστε να καλύπτει και αποστολές τακτικών μεταφορών. Βιομηχανικοί κύκλοι αναφέρουν ότι το KC-390 στην “αμερικανοποιημένη” μορφή του, θα παρουσιασθεί το 2025.
To KC-390 θεωρείται ιδανική υποψηφιότητα για την USAF καθώς το “Agile Tanker” περιγράφει ένα αεροσκάφος ικανό να επιχειρεί σε περιβάλλον αμφίβολων ευκολιών εφοδιασμού και υποδομών. Το βραζιλιάνικο αεροσκάφος έχει δυνατότητα επιχειρήσεων από μικρού μήκους διαδρόμους, σε αντίθεση με τα κλασικά πολύ μεγαλύτερα αεροσκάφη της κατηγορίας. Τα τελευταία μπορεί να έχουν ασυγκρίτως ανώτερη μεταφορική ικανότητα καυσίμου, αυτό όμως δεν διαδραματίζει τον πρωτεύοντα ρόλο στο “Agile Tanker”.
Το KC-390 μεταφέρει περίπου 1 τόννο περισσότερο καύσιμο προς ανεφοδιασμό εν σχέσει με το KC-130, επομένως μπορεί να εξυπηρετήσει μεγαλύτερο αριθμό μαχητικών. Εφόσον δεν καταστεί εφικτός ο συνδυασμός προβόλου ανεφοδιασμού στην ράμπα και ατρακτιδίων συστήματος χοάνης στις πτέρυγες, τότε θα μπορεί να ανεφοδιάζει ταυτοχρόνως μεγαλύτερο αριθμό μαχητικών, τόσο αμερικανικής όσο και γαλλικής προελεύσεως!
Γενικότερα, το δικινητήριο C-390 ως αεριωθούμενο είναι ταχύτερο και απολύτως ανταγωνιστικό του τετρακινητήριου C-130J σε μεταφορά φορτίων, αξιολογούμενο γενικώς ως αποδοτικότερο, οικονομικότερο σε κατανάλωση καυσίμου και στην συντήρηση. Για όλους αυτούς τους λόγους, εκτοπίζει το αμερικανικό αεροσκάφος σε χρήστες των παλαιοτέρων εκδόσεων που αναζητούν αντικαταστάτη. Στον ρόλο ειδικώς του ιπτάμενου τάνκερ, μπορεί να μεταβεί στην περιοχή ενδιαφέροντος σε μικρότερο χρόνο, όπως και να απομακρυνθεί από “θερμές” περιοχές.
Λαμβανομένων υπ’ όψιν των τακτικών που εφαρμόσθηκαν στις αμερικανικές αεροπορικές επιχειρήσεις υψηλής εντάσεως στο πρόσφατο παρελθόν, ως προς την υποστήριξη αεροσκαφών εναερίου ανεφοδιασμού καυσίμου, ιδανικός αριθμός για τυχόν προμήθεια C-390 από την Πολεμική Αεροπορία σε διπλό ρόλο, εμφανίζονται τα 8 αεροσκάφη.
Πιθανή προμήθεια 4-6 C-390 Millenium για την Πολεμική Αεροπορία προς αντικατάσταση των C-130, θα είχε κόστος συγκρίσιμο με την προμήθεια C-130J. Όμως το πρώτο θα εξασφάλιζε την ταυτόχρονη κάλυψη κατά βέλτιστο τρόπο δύο επιχειρησιακών αναγκών, τακτικές μεταφορές και εναέριος ανεφοδιασμός καυσίμου. Αυτό προσφέρει αυτομάτως σοβαρότατο συγκριτικό πλεονέκτημα στο C-390.
Το πρόγραμμα νέου αεροσκάφους τακτικών μεταφορών που απασχολεί την Πολεμική Αεροπορία, είναι το μόνο ίσως μεταξύ όλων των εξοπλιστικών προγραμμάτων που μπορεί να καλύψει με την ίδια πλατφόρμα, δύο προγράμματα! Από αυτή την άποψη και μόνο, έχει ενδιαφέρον να δούμε εάν θα λάβει υψηλή προτεραιοποίηση και φυσικά εάν και πως θα υλοποιηθεί.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast # 59 Μονομαχία C-130J με C-390 Millenium
