Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μεταξύ 16-20 Οκτωβρίου, διεξήχθη η Εθνική Διακλαδική Άσκηση ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ 2023, η οποία είναι Τακτική Άσκηση Μετά Στρατευμάτων μεσαίας κλίμακας, που αφορά επιχειρήσεις Ηλεκτρονικού Πολέμου (ΗΠ). Σύμφωνα με την ανακοίνωση Τύπου, συμμετείχε το σύνολο των διαθέσιμων συστημάτων και μέσων Ηλεκτρονικού Πολέμου και ηλεκτρονικής επιτηρήσεως του Στρατού ενώ από τους δύο άλλους Κλάδους δεν γίνεται ειδική αναφορά σε κάτι τέτοιο. Σημειώνεται η συμμετοχή προσωπικού και μέσων του Διακλαδικού Επιτελείου Ηλεκτρονικού Πολέμου του ΝΑΤΟ (Joint Electronic Warfare Core Staff – JEWCS) που εμπλουτίζει τα σενάρια με την ιδιαίτερη παρουσία του, ώστε η εκπαιδευτική δραστηριότητα να έχει αυξημένο βαθμό αληθοφάνειας και απαιτήσεων. Στην άσκηση αυτή, δοκιμάζεται το Διακλαδικό Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου ΗΠ των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο ΗΠ είναι ένα πολύ ιδιαίτερο κεφάλαιο για κάθε Στράτευμα αλλά στην ελληνική περίπτωση, δεν έχουν υπάρξει εξελίξεις εδώ και δεκαετίες. Πριν 22 έτη ακριβώς, στις 19 Οκτωβρίου 2001, κατόπιν διαγωνισμού ανατέθηκε η Σύμβαση 027Α/01 στην ελληνική SONAK για την προμήθεια 18 Παρεμβολέων και 11 Κέντρων Ακροάσεως, συνολικής αξίας 71.979.490,09 € (χωρίς ΦΠΑ) προς κάλυψη επιχειρησιακών αναγκών του ΓΕΣ.
Τα πρωτότυπα που παρουσίασε η εταιρεία δεν ανταπεξήλθαν στις δοκιμές και ακολούθησαν διαπραγματεύσεις αλλά στις 1 Σεπτεμβρίου 2006 η τότε Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών (ΓΔΕ) του ΥΠΕΘΑ τις διέκοψε χωρίς αιτιολόγηση. Ένα έτος μετά, στις 27 Νοεμβρίου 2007, η SONAK προσέφυγε σε Διαιτησία, από την οποία δικαιώθηκε αφού πλήρης υπαιτιότητα για την μη εκτέλεση της συμβάσεως καταλογίσθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο, που υποχρεώθηκε να καταβάλει και πρόστιμο 3 εκατ. €. Αν και το 2013, η Εισαγγελεία Πρωτοδικών Αθηνών, άσκησε ποινικές διώξειες σε βαθμό κακουργήματος, το 2022 το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών έκρινε αθώους τους εμπλεκομένους.
Την ίδια περίοδο που το ΥΠΕΘΑ αδυνατούσε να διαχειριστεί επιτυχώς αυτό το κρίσιμο εξοπλιστικό πρόγραμμα, η Τουρκία προχωρούσε με γερμανική τεχνογνωσία – τεχνολογία δικά της διακλαδικά προγράμματα ΗΠ, εμπλέκοντας την εγχώρια βιομηχανία της ώστε να καταστεί αυτάρκης στον τομέα. Εκπονήθηκε το Πρόγραμμα Ραντάρ Νέας Γενιάς Ηλεκτρονικής Υποστηρίξεως (REDET) και το Πρόγραμμα Αποκτήσεως Δυνατότητος Ηλεκτρονικής Υποστηρίξεως & Ηλεκτρονικής Επιθέσεως. Το πρώτο εξελίχθηκε χρόνια μετά στην δεύτερη φάση του, το REDET II, που αφορά κινητά συστήματα εντοπισμού, αναγνωρίσεως και ταυτοποιήσεως ηλεκτρονικών εκπομπών και συστήματα παρεμβολών για τον στρατό ενώ το δεύτερο έχει αποδώσει τα αντίστοιχα συστήματα KORAL για την αεροπορία. Δρομολογήθηκε επίσης αντίστοιχο πρόγραμμα για αερομεταφερόμενο σύστημα ΗΠ, με την ονομασία GOLGE, σε ειδικώς τροποποιημένο αεριωθούμενο αεροπλάνο, που εξελίσσεται αργά λόγω διαφόρων προβλημάτων.
Τα συστήματα ΗΠ που τίθενται σε τουρκική υπηρεσία την τελευταία δεκαετία, είναι τεχνολογίας της δεκαετίας του 2010. Αντιθέτως, όποια συστήματα ΗΠ διαθέτουν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι τεχνολογίας δεκαετιών 1980 και 1990, που σήμερα θεωρούνται πεπερασμένων δυνατοτήτων. Ο αντίπαλος, εμφανίζεται ενισχυμένος στο φάσμα αυτό. Το ενδιαφέρον στην υπόθεση της SONAK, είναι ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν φαίνεται να έχει καταγγείλει ακόμη την Σύμβαση, η οποία δεν έχει λυθεί και θεωρητικώς εκκρεμεί… Αν είναι μία υπόθεση την οποία δεν θέλει να “θυμάται” κανείς, πρακτικώς όμως, έχει στοιχειώσει κυριολεκτικώς το κεφάλαιο του ΗΠ στις Ένοπλες Δυνάμεις αφού κανένα πρόγραμμα δεν έχει ανακοινωθεί, ακόμη και μετά το 2020 που εντατικοποιήθηκε η δραστηριότητα σε εξοπλιστικά προγράμματα.
Έπειτα από όλα αυτά, παραμένει ερώτημα τί δυνατότητες έχουν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στον ΗΠ και τι νέο στοιχείο εισάγεται κάθε χρόνο στην άσκηση ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ. Ειδικώς για την Πολεμική Αεροπορία, όχι μόνο δεν φαίνεται να εισάγονται σε υπηρεσία νέα συστήματα αλλά αντιθέτως αποσύρονται και έχουμε απώλεια δυνατοτήτων (ατρακτίδια ASTAC).
Είναι γνωστό ότι καμμία από τις αεροπορίες των κρατών μελών του ΝΑΤΟ, πλην ΗΠΑ, δεν αντιπροσωπεύει Αεροπορική Ισχύ Πλήρους Φάσματος (Full Spectrum). Ένιες εξ αυτών όμως, θεωρούνται ικανότητος Αεροπορικής Ισχύος Ευρέως Φάσματος (Broad Spectrum). Η Πολεμική Αεροπορία, μπορεί να αποδίδει έμφαση στις προμήθειες μαχητικών τελευταίας γενιάς, αλλά με παραμελημένα όλα τα άλλα, ακόμη και τα στρατηγικής σημασίας ΑΣΕΠΕ, οι εξοπλισμοί της κινούνται μάλλον γραμμικώς. Η έλλειψη (πέραν των άλλων) σοβαρών ικανοτήτων φάσματος ΗΠ, θέτει αμφιβολίες για την κατάταξη της Πολεμικής Αεροπορίας σε Αεροπορική Ισχύ.
