Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις ημέρες αυτές κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι το Ελληνικό Δημόσιο δικαιώθηκε από το Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών (ICSID) της Παγκοσμίου Τραπέζης, στην διαδικασία που είχαν κινήσει εναντίον του οι αδελφοί Σάφα. Υποτίθεται ότι απορρίφθηκε η αίτηση αποζημιώσεως, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ακόμη και παρερμηνείες, περί επικρατήσεως των ελληνικών θέσεων στην υπόθεση των… ναυπηγείων Σκαραμαγκά, στην μακροχρόνια διαμάχη με τον Γαλλολιβανέζο επιχειρηματία. Η πραγματικότητα είναι ότι πρόκειται για διαφορετικές υποθέσεις και η εδώ και χρόνια καταδίκη της Ελλάδος για τα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ (ΕΝΑΕ) είναι τελεσίδικη.
Η διαμάχη ξεκίνησε το 2012 όταν ο Ισκαντέρ Σάφα διά του Ομίλου Prininvest προσέφυγε κατά του Ελληνικού Δημοσίου στο διαιτητικό δικαστήριο του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC) για αθέτηση από το δεύτερο (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ) των όρων συμφωνίας εξαγοράς των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, διεκδικώντας αποζημίωση 1,2 δισ. €. Η απάντηση της ελληνικής πλευράς εκδηλώθηκε με ανταγωγή πολλαπλασίου ύψους όμως το 2017 το ICC καταδίκασε το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλει στην Prininvest αποζημίωση ύψους 240 εκατ. €.
Στο μεταξύ, στις 5 Ιουλίου 2016, ο Ισκαντέρ Σάφα, από κοινού με τον αδελφό του Ακράμ, προσέφυγαν κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας στο ICSID (Iskandar Safa and Akram Safa Vs Hellenic Republic – ICSID Case No. ARB/16/20). Αυτή ήταν μία εντελώς διαφορετική ενέργεια και σε άλλο διαιτητικό όργανο, που αφορούσε τα δύο πρόσωπα ως επιχειρηματίες – επενδυτές. Το ICSID είναι διεθνές δικαστήριο με έδρα τις ΗΠΑ, στο οποίο προσφεύγουν επενδυτές για επιχειρηματικές διαφορές, δηλαδή όταν θεωρούν πως παραβιάζονται οι συνθήκες εμπορικών συμφωνιών που ισχύουν μεταξύ του κράτους καταγωγής τους και της χώρας στην οποία πραγματοποιούν την επένδυση. Εν προκειμένω, οι αδελφοί Σάφα διεκδίκησαν τα ατομικά δικαιώματά τους υπό την ιδιότητα του επενδυτή στα ΕΝΑΕ, στο πλαίσιο της Διμερούς Συνθήκης Επενδύσεων μεταξύ Λιβάνου και Ελλάδας.
Αυτό το όργανο είναι που παρουσιάζεται σήμερα ότι απέρριψε τις θέσεις των δύο επιχειρηματιών. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ στην ενημερωτική πλατφόρμα του ICSID αναφέρεται ότι η διαδικασία καταθέσεων έκλεισε στις 18 Απριλίου 2023, προσδιορίζεται ακόμη ως “σε εκκρεμότητα” (pending) αναμονής αποφάσεως.
Βλέπουμε λοιπόν ότι ενώ η Ελλάδα έχει καταδικαστεί ως προς την υπόθεση των ΕΝΑΕ, έναντι του Ομίλου Prininvest, οι δύο επιχειρηματίες προσέφυγαν και σε ένα άλλο διαιτητικό όργανο από το οποίο μπορούσαν να διεκδικήσουν επιπλέον αποζημίωση, καθαρά ως επενδυτές. Ακόμη κι αν αποφευχθεί όμως η καταβολή και νέας αποζημιώσεως από το Ελληνικό Δημόσιο, εν τούτοις, είναι σαφές ότι στην 8ετή διαδικασία στο ICSID, οι Έλληνες φορολογούμενοι έχουν επιβαρυνθεί με μερικά εκατομμύρια για τις υπηρεσίες που παρέχει εγνωσμένου κύρους βρετανικό δικηγορικό γραφείο που υποστήριξε την άξια ομάδα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Καθώς ο Ισκαντέρ Σάφα σε διάφορες ευκαιρίες με συνεντεύξεις που έχει παραχωρήσει όλα αυτά τα χρόνια, έχει τονίσει ότι θα συνεχίσει την πίεση προς το Ελληνικό Δημόσιο ώστε να βρεθεί έδαφος για λύση, πολύ πιθανό να ζητήσει αναίρεση τυχόν αρνητικής γι’ αυτόν αποφάσεως του ICSID. Επομένως, το Ελληνικό Δημόσιο θα συνεχίσει την σπατάλη δημοσίου χρήματος.
Το ερώτημα είναι, εάν οι κατά καιρούς αρμόδιοι προέβησαν σε χειρισμούς που οφέλησαν ή όχι το Δημόσιο.
Στην προσφυγή στο ICC, το ΥΠΕΘΑ (Δημήτρης Αβραμόπουλος) είχε αντιδράσει με ανταγωγές διεκδικήσεως πολλαπλασίου ύψους αποζημιώσεως. Το ενδιαφέρον είναι όμως ότι από πλευράς Σάφα είχε κατατεθεί πρόταση εξωδικαστικού συμβιβασμού για την δημιουργία ενιαίου ναυπηγικού φορέα, στον οποίο δεσμευόταν για επενδύσεις της τάξεως των 100 εκατ. €. Ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στον οποίο παρουσιάσθηκε η πρόταση μονογραφημένη, την βρήκε ενδιαφέρουσα καθώς θα επανέφερε την ομαλότητα με συνολική προοπτική για τον ναυπηγοεπισκευαστικό κλάδο αλλά το ΥΠΕΘΑ τοποθετήθηκε αρνητικώς και δεν υπήρξε αποτέλεσμα.
Εν συνεχεία, όταν εκδόθηκε η απόφαση του ICC, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ προσέφυγε στον Άρειο Πάγο ζητώντας την ακύρωση της αποφάσεως! Καθώς όμως η απόφαση του ICC είναι τελεσίδικη ήταν σαφές ότι δεν υπήρχε το παραμικρό περιθώριο αισιοδοξίας. Πράγματι, με την απόφαση 1897/2019 του Εφετείου, απορρίφθηκε η προσφυγή. Στο μεταξύ όμως, το 2018 η κυβέρνηση δρομολόγησε την διαδικασία ώστε τα ΕΝΑΕ να τεθούν σε καθεστώς ειδικής εκκαθαρίσεως.
Διαπιστώνεται ότι οι κυβερνητικοί χειρισμοί είναι μόνο για τις εντυπώσεις χωρίς να υπολογίζουν σπατάλη δημοσίου χρήματος και ο Ισκαντέρ Σάφα εξακολουθεί να εκφράζει μηνύματα, αφενός περιλαμβάνοντας ακόμη τα ΕΝΑΕ μεταξύ των θυγατρικών του Ομίλου Prininvest, αφετέρου μιλώντας για συνέχιση προσφυγών. Σίγουρο πρέπει να θεωρείται ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα συνεχίσει να σπαταλά δημόσιο χρήμα για τις εκκρεμότητες που δημιουργεί και διαιωνίζει. Διαρροές πάντως για “πανηγυρική” επικράτηση των ελληνικών θέσεων, μάλλον σε δημιουργία κλίματος (και εντυπώσεων) εις βάρος της άλλης πλευράς αποβλέπουν, για λόγους που προφανώς αφορούν σχετιζόμενες διεργασίες στην παρούσα συγκυρία.
Αυτόνομα συστήματα επιτηρήσεως από την Lambda Automata στην DEFEA 2023
