Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Χωρίς σχεδιασμό για θεσμικές αλλαγές σε επίπεδο κρατικών μηχανισμών και με βάση κυρίως την δυναμική εκμετάλλευση των ευκαιριών που παρουσιάζονται στο πλαίσιο της ΕΕ, παρουσίασε ο ΥΦΕΘΑ Νικόλαος Χαρδαλιάς την κυβερνητική αντίληψη για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος που απηύθυνε στην ετήσια εκδήλωση του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού με θέμα «Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, παρόν και μέλλον», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου.
Παρά το ότι ο ΥΦΕΘΑ αναφέρθηκε σε «ολιστικό σχεδιασμό» για την ενίσχυση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, δεν περιέγραψε σκέψεις ή προθέσεις θεσμικών αλλαγών για την βελτίωση των αποτελεσμάτων στην ανάπτυξη εθνικών προϊόντων, που είναι και η ουσία της ανάπτυξης του κλάδου. Αυτό μάλιστα την στιγμή που στην ομιλία του που ακολούθησε, ο πρόεδρος του ΣΕΚΠΥ επισήμανε ότι «Χωρίς θεσμικό πλαίσιο δεν κάνουμε βήματα εμπρός». Έτσι, παρουσιάζεται το παράδοξο το Υπουργείο Οικονομικών να έχει αναθέσει στην κρατική ΕΑΒ, με την σχετική χρηματοδότηση, δύο αναπτυξιακά προγράμματα για UAV (το δεύτερο με εμπλοκή και του ΥΠΕΘΑ) ενώ το ΥΠΕΘΑ δεν έχει προβεί σε κανένα αντίστοιχης φύσεως πρόγραμμα με δική του χρηματοδότηση, περιοριζόμενο σε απλές αναθέσεις συμβάσεων.
Αναφερόμενες στην συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, ο ΥΦΕΘΑ προσδιόρισε το ποσό που θα καταβληφθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε ελληνικές εταιρείες σε «δεκάδες εκατομμύρια ευρώ». Ο ίδιος, μιλώντας στην Βουλή στις 7 Φεβρουαρίου, είχε αναφερθεί σε συμμετοχή ελληνικών εταιρειών την περίοδο 2019-2022 σε 72 προγράμματα εθνικής ή ευρωπαϊκής χρηματοδότησης ύψους 1.595.033.879 €, προκαλώντας παρερμηνείες.
Ακολουθεί το σώμα της ομιλίας του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας:
«Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για εμένα η πρόσκληση στη σημερινή ετήσια εκδήλωση του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού, με τον οποίο το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας βρίσκεται διαχρονικά σε αγαστή και πολύ στενή συνεργασία. Δυστυχώς, παρά την επιθυμία μου, δεν μπόρεσα να βρίσκομαι εκεί κοντά σας σήμερα. Ο λόγος όμως είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς βρίσκομαι στην Κοζάνη μαζί με τον Πρωθυπουργό για την παρουσίαση του αναπτυξιακού προγράμματος για τη Δυτική Μακεδονία μας.
Κυρίες και κύριοι, το 2022 ήταν ένα εξαιρετικό έτος για τις Ένοπλες Δυνάμεις και την ελληνική αμυντική βιομηχανία, που βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα δημιουργική φάση. Σταθερός στόχος της κυβέρνησης είναι η ελληνική αμυντική βιομηχανία να καταστεί λειτουργική, ανταγωνιστική και κυρίως εξωστρεφής, καλύπτοντας όσο γίνεται μεγαλύτερο ποσοστό των εγχώριων αναγκών και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Οι προσπάθειές μας στον τομέα αυτό είναι συνεχείς και είναι συστηματικές. Για παράδειγμα, η ΕΑΒ, την οποία παραλάβαμε περιθωριοποιημένη και σε κάκιστη κατάσταση, έχει σήμερα αξιόλογη συμμετοχή στο πρόγραμμα αναβάθμισης των αεροσκαφών F-16 στην έκδοση Viper, καθώς και των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3. Τα αποτελέσματα αυτά επήλθαν χάρη στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες της τελευταίας τριετίας, μέσω των οποίων δρομολογήθηκε η πρόσληψη προσωπικού για την κάλυψη επιτακτικών αναγκών, η εξαίρεση των υπαλλήλων της εταιρείας από την κινητικότητα στο δημόσιο τομέα, και κυρίως ο εκσυγχρονισμός της, μέσω της εταιρικής διακυβέρνησης. Αντίστοιχη είναι η κυβερνητική αρωγή προς τα ΕΑΣ ΑΒΕΕ, η οποία υλοποιείται μέσω της επιτάχυνσης των διαδικασιών των εκκρεμών συμβάσεων και της επίλυσης χρόνιων προβλημάτων. Συμμετέχουμε επίσης στην κυβερνητική επιτροπή μετεγκατάστασης των ΕΑΣ Υμηττού, στο πλαίσιο υλοποίησης του μοναδικού, εξαιρετικού, ξεχωριστού κυβερνητικού πάρκου.
Επιπλέον, τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχουν συμφωνηθεί με τη Γαλλία, δημιουργούν πολλές ευκαιρίες υπεργολαβίας για τις ελληνικές εταιρείες, ιδίως στο πρόγραμμα ναυπήγησης των φρεγατών Belharra. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει συνεργασία και θα δοθεί σημαντικό υποκατασκευαστικό έργο σε ελληνικές εταιρείες. Ήδη έχουν υπογραφεί συμβάσεις, όχι μόνο για έργο που αφορά στην κατασκευή των δικών μας φρεγατών, αλλά και για την ένταξη των εγχώριων εταιρειών στην αλυσίδα κατασκευής της “Naval Group” για το σύνολο των φρεγατών Belharra. Η ίδια ακριβώς πρακτική ακολουθείται και με τις υπόλοιπες εμπλεκόμενες εταιρείες, όπως η “MBDA” και η “Τhales”.
Βέβαια, η στόχευση του Υπουργείου μας για την ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας δεν είναι μονοδιάστατη και δεν συναρτάται μόνο με τα υποκατασκευαστικά έργα από προμήθειες που υλοποιούνται για την κάλυψη των άμεσων αναγκών μας. Βασίζεται σε έναν ολιστικό σχεδιασμό που παίρνει σάρκα και οστά μέσα από συγκεκριμένο οδικό χάρτη που έχουμε καταρτίσει, ο οποίος έχει έντονες ευρωπαϊκές και εν γένει διεθνείς διαστάσεις.
Στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, είμαστε πεπεισμένοι ότι η καινοτομία μπορεί να αποτελέσει το όχημα για την ταχεία μετάβαση στην αιχμή της τεχνολογίας. Συνεπώς, είναι προτεραιότητα η συμμετοχή σε προγράμματα έρευνας κι ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτό, επενδύουμε στην οικοδόμηση τεχνογνωσίας, η οποία αν μη τι άλλο θα παραμείνει ως παρακαταθήκη στη χώρα μας και θα επιτρέψει στις εταιρείες της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας να ενταχθούν αυτόματα στις αλυσίδες παραγωγής των προϊόντων που θα προκύψουν.
Πολύ μεγάλη είναι η συμμετοχή των ελληνικών εταιριών στα τελευταία προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας. Οι ελληνικές «οντότητες» συμμετέχουν σε πολλές προτάσεις του 1ου κύκλου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, σε αρκετές εκ των οποίων μάλιστα είναι επικεφαλής. Εκτός του προφανούς οφέλους για τη χώρα μας και μιλώντας μόνο με οικονομικούς όρους, το καθαρό κέρδος της ελληνικής οικονομίας από τα εν λόγω προγράμματα, το οποίο θα καταβληθεί από τον Προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ελληνικές εταιρείες πάντα, ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Επίσης, δυναμική παρουσία έχει το ΥΠΕΘΑ στο πρόγραμμα “DIANA” και το “Innovation Fund”, δυο «εργαλεία» του ΝΑΤΟ που στοχεύουν στη διατήρηση της Συμμαχίας ως ηγέτιδας δύναμης στον τομέα της αμυντικής καινοτομίας.
Περαιτέρω, αξίζει μια αναφορά στην πολιτική μας για την ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, η εξυγίανση της οποίας αποτελεί μια «πονεμένη ιστορία» που καρκινοβατούσε επί πολλά έτη. Χάρη στις προσπάθειες που άρχισαν να καταβάλλονται από τους πρώτους μήνες αυτής της κυβέρνησης, ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2022 ο νόμος 4965 για τη διάσωση των Ναυπηγείων Ελευσίνας, μέσω ιδιωτικής επένδυσης. Επίσης, πάντα σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, βρίσκεται σε εξέλιξη η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά στην πλειοδότρια εταιρία του σχετικού διαγωνισμού, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζεται το πρόγραμμα των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού.
Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ και στην εξωστρέφεια που επιδεικνύει τα τελευταία χρόνια η ελληνική αμυντική βιομηχανία. Φέτος, είδαμε τις ελληνικές αμυντικές εταιρίες να συμμετέχουν σε ορισμένες από τις πιο σημαντικές διεθνείς εκθέσεις άμυνας και ασφάλειας, όπως την AUSA στις ΗΠΑ και τη Euronaval στη Γαλλία, ενώ επίκειται τον Μάιο η διοργάνωση της δικής μας έκθεσης DEFEA στην Αθήνα, για την οποία, πιστέψτε με, οι φιλοδοξίες μας είναι πολύ υψηλές.
Θα πρέπει βέβαια να είμαστε ταυτοχρόνως ρεαλιστές ως προς τις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες μας. Ωστόσο, τα βασικά στοιχεία για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των ελληνικών αμυντικών εταιριών είναι, επιτέλους, όλα εδώ. Μαζί με τη γνωστή, έμφυτη ικανότητα του Έλληνα να καινοτομεί, υφίσταται πλέον συγκροτημένος κυβερνητικός σχεδιασμός, σταθερή υποστήριξη, οικονομικό περιβάλλον που ευνοεί την ιδιωτική πρωτοβουλία και κυρίως ουσιαστικές διεθνείς συνεργασίες.
Ασφαλώς, η πολιτική μας ως προς την αμυντική βιομηχανία δεν είναι αποκομμένη από τον ευρύτερο αμυντικό μας σχεδιασμό. Όπως καλά γνωρίζετε, από το καλοκαίρι του 2019, έχουν γίνει σπουδαία βήματα για τον εξοπλισμό της χώρας, για την ενδυνάμωση της αμυντικής της διπλωματίας, αλλά κυρίως για την αναβάθμιση του επιπέδου του προσωπικού. Το ύψος των προϋπολογισμών του ΥΠΕΘΑ για την περίοδο 2020-2023 ξεπερνά τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι αυτή η κυβέρνηση που προέβη στην παραγγελία είκοσι τεσσάρων υπερσύγχρονων αεροσκαφών Rafale και τριών φρεγατών Belharra. Είναι αυτή η κυβέρνηση που συνεχίζει την αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16 στην κορυφαία έκδοση Viper. Είναι αυτή η κυβέρνηση που αναθεώρησε το θεσμικό πλαίσιο περί προμηθειών στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Λάβαμε επίσης σημαντικές πρωτοβουλίες για την καλλιέργεια δεξιοτήτων χρήσιμων για τους στρατευμένους νέους μας. Είναι αυτή η κυβέρνηση που ίδρυσε Κέντρα Διά Βίου Μάθησης εντός στρατιωτικών δομών, με σκοπό την απόκτηση επαγγελματικών εφοδίων από τους οπλίτες θητείας και που θεσμοθέτησε την παροχή εκπαίδευσης και πιστοποίησης ψηφιακών και άλλων δεξιοτήτων για τους στρατευσίμους με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής.
Αναβαθμίσαμε επίσης τις δυνατότητες συνδρομής των Ενόπλων Δυνάμεων στη διαχείριση φυσικών καταστροφών: Είναι αυτή η κυβέρνηση που επιτάχυνε την προμήθεια Μηχανημάτων Μηχανικού και Γεφυρών Ξηρών Ανοιγμάτων με την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων όπως το ΕΣΠΑ, ενισχύοντας τη συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων σε δράσεις Πολιτικής Προστασίας.
Και είναι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που ανέβασε την αμυντική διπλωματία της χώρας σε άλλο επίπεδο, μετά από χρόνια εσωστρέφειας και στασιμότητας, προκειμένου να υποστηρίξει την ευρύτερη εξωτερική πολιτική και πολιτική εθνικής ασφαλείας της χώρας. Θα αναφερθώ, τελείως ενδεικτικά, στην αναβάθμιση της στρατηγικής σχέσης της χώρας μας με τις ΗΠΑ, μέσω της αναθεώρησης της σχετικής Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, στην υπογραφή της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας με τη Γαλλία, που περιλαμβάνει, σας θυμίζω, μάλιστα ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, στη Συμφωνία Συνεργασίας στους Τομείς Αεροναυτικής Έρευνας και Διάσωσης με την Αίγυπτο, στη Συμφωνία δημιουργίας Διεθνούς Εκπαιδευτικού Κέντρου Πτήσεων με το Ισραήλ και στη συμμετοχή της Ελλάδας σε πλήθος διεθνών ασκήσεων αλλά και συνεκπαιδεύσεων με συμμαχικά κράτη.
Κυρίες και κύριοι, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για την επόμενη ημέρα της αμυντικής βιομηχανίας της πατρίδας μας, η οποία αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της υποδομής των ισχυρότερων Ενόπλων Δυνάμεων στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, τις οποίες οικοδομούμε. Και είμαι βέβαιος ότι, χάρη στη συνεργασία σας, το 2023 θα είναι ένα ακόμα έτος-σταθμός προς την κατεύθυνση αυτή. Για μια ισχυρή Ελλάδα, στην οποία όλοι μα όλοι θα αισθανόμαστε ασφαλείς».
Εξοπλισμοί και Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία: πώς θα γίνουμε παραγωγοί
