Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μιλώντας στην Βουλή στις 27 Ιανουαρίου, ο ΥΕΘΑ αναφέρθηκε στις «Συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας στρατηγικού χαρακτήρα» που έχει συνάψει η παρούσα κυβέρνηση με ΗΠΑ, Γαλλία, Ισραήλ, Αίγυπτο, ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία και την προετοιμασία αναλόγων με Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία.
Στην παρούσα χρονική συγκυρία, το ζήτημα που απασχολεί τους περισσότερους από αυτούς τους συμμάχους ή εταίρους αλλά και το ΝΑΤΟ, είναι η υποστήριξη της Ουκρανίας εναντίον της ρωσικής εισβολής. Η Ελλάδα τάχθηκε από την πρώτη στιγμή ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Ουκρανίας και συνέδραμε ενεργά με αποστολή χρειαζουμένου αμυντικού υλικού. Η κίνηση αυτή δέχθηκε τα πυρά της αντιπολίτευσης, κάτι το αναμενόμενο. Σταδιακώς όμως η κινητικότητα αυτή περιορίστηκε σοβαρά και στην τελευταία σύσκεψη των 54 χωρών που στέκονται στο πλευρό της Ουκρανίας (Ramstain 8) η ελληνική παρουσία ήταν υποβαθμισμένη. Προκειμένου να ελεγχθεί η πίεση για συνεισφορά με επιπλέον πολεμικό υλικό, αντί για τον ΥΕΘΑ, στο Ραμστάιν παρέστη ο ΥΦΕΘΑ.
Η αντιπολιτευτική κριτική, αποκτά αυξημένη πολιτική σημασία στον παρόντα χρόνο, λόγω των επικειμένων εκλογών. Εκτός όμως από την λαϊκιστικού τύπου πίεση στην οποία υποκύπτει η κυβέρνηση, έχει τεθεί και όριο στον βαθμό αποστασιοποιήσεως με την Μόσχα, για σκοπούς ευρύτερης διπλωματικής πολιτικής. Έτσι, στις πιέσεις των συμμάχων για παραχώρηση πιο σύγχρονων ρωσικής κατασκευής όπλων (S-300PMU1, Tor-M1, OSA-AK) η Αθήνα δεν εμφανίζεται πρόθυμη να προχωρήσει σε κάτι που απαιτεί (τεχνικώς αλλά εντελώς τυπικώς μάλλον λόγω του πολέμου) την παραχώρηση πιστοποιητικού τελικού χρήστη από την Μόσχα.
Συνολικά αντιμετωπίζει η Αθήνα την απόσυρση των ρωσικών οπλικών συστημάτων
Η κατάσταση αυτή, προδιαγράφει την μοιραία απαξίωση των εν λόγω οπλικών συστημάτων σε μεσοπρόθεσμη βάση, λόγω της δυσκολίας υποστηρίξεώς τους σε ανταλλακτικά. Για να ανταπεξέλθει σε αυτή την πρόκληση, όπως έχουμε αναλύσει, η ελληνική πλευρά επιδιώκει την εκμετάλλευση της στενότερης αμυντικής σχέσεως με την Ουάσιγκτον, ζητώντας από αυτήν χρηματοδότηση για την μελλοντική αντικατάσταση των ρωσικής προελεύσεως συστημάτων από το ελληνικό οπλοστάσιο με αμερικανικής κατασκευής. Βεβαίως μια τέτοια προοπτική δεν προσφέρει κάποιο απτό κι άμεσο όφελος για την υπόθεση της ενισχύσεως της Ουκρανίας, με φυσιολογικό αποτέλεσμα την μη ανταπόκριση της αμερικανικής πλευράς μέχρι τώρα.
Η Ελλάδα μπορεί να παραχωρήσει ρωσικής προελεύσεως υλικό, το οποίο παραχωρήθηκε από την Γερμανία στην δεκαετία του 1990, παρακάμπτωντας την εξασφάλιση πιστοποιητικού τελικού χρήστη από την Μόσχα. Αυτό συνέβη με τα BMP-1, που δεν εμποδίστηκε η ανταλλαγή τους με γερμανικά Marder 1A3, και θεωρητικώς μπορεί να ισχύσει, ενδεικτικώς για τα 19 από τα αρχικά OSA-AK που παρελήφθησαν από την Γερμανία. Ωστόσο, το βασικό πρακτικό ζήτημα είναι η μη άμεση διαθεσιμότητα ανάλογου συμμαχικού υλικού για την αντικατάστασή τους στον Ελληνικό Στρατό, ώστε να επιτευχθεί η ενίσχυση της Ουκρανίας τώρα, που υπάρχει η ανάγκη. Δεν υφίσταται αμερικανικό αντιαεροπορικό σύστημα απολύτως ανάλογο του OSA-AK για παράδειγμα ενώ η περίπτωση παραχωρήσεως ΤΟΜΑ M2 Bradley αποκλειεται εντέχνως από τις ΗΠΑ, για λόγους σκοπιμοτήτων.
Όλα δείχνουν ότι το “παράθυρο ευκαιρίας” για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, ώστε να αντικαταστήσουν δωρεάν υλικό περιορισμένου ορίζοντα επιχειρησιακού βίου με ανώτερο δυτικής προελεύσεως, κλείνει ταχύτατα αν δεν έχει κλείσει ήδη. Από την στιγμή που οι Σύμμαχοι παραχωρούν απευθείας στην Ουκρανία πιο σύγχρονο υλικό που θα ενδιέφερε τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, υφίσταται ζήτημα υπάρξεως άλλων περιθωρίων για χειρισμούς.
Ήδη στις 26 Ιανουαρίου κατέφθασε στην Κολωνία η πρώτη αποστολή Ουκρανών για εκπαίδευση στο ΤΟΜΑ Marder 1A3, αξιόλογο τύπο οχήματος που με αποφασιστικοτητα κατάφερε να εξασφαλίσει η ελληνική κυβέρνηση τον Μάιο του 2022. Αλλά οι ευκαιρίες δεν θα παύσουν να εμφανίζονται.
Ήδη άνοιξε και πάλι η συζήτηση για την παραχώρηση μαχητικών αεροσκαφών προς την Ουκρανία. Η Γαλλία εμφανίζεται τώρα πρόθυμη να παραχωρήσει μαχητικά, προφανώς Mirage 2000. Αυτό δίνει την ευκαιρία στην Αθήνα να θέσει και πάλι στο Παρίσι την συμφωνία παραχωρήσεως των 18 αποσυρμένων Mirage 2000EGM/BGM, ώστε να εξασφαλιστεί τουλάχιστον ένα σημαντικό οικονομικό ποσό για τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας. Για λόγους που γνωρίζουν οι αρμόδιοι, οι Γάλλοι κάνουν ότι έχουν “ξεχάσει” αυτή την συμφωνία που έγινε στο πλαίσιο της προμήθειας των Rafale.
Μια άλλη ευκαιρία παρουσιάζεται από την πρόσφατη απόφαση της γερμανικής κυβερνήσεως να αναθέσει συμβάσεις στην αμυντική βιομηχανία της, ώστε να αναπληρωθεί το υλικό που εστάλη ήδη στην Ουκρανία από τα αποθέματα των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Οι συμβάσεις αφορούν ενδεικτικώς, 12 αυτοκινούμενα πυροβόλα PzH 2000 και 50 τεθωρακισμένα οχήματα αναγνωρίσεως Dingo νέας κατασκευής. Παρουσιάζεται άλλη μια ευκαιρία για αριστοτεχνική διαπραγμάτευση άμεσης παραχωρήσεως ποσοτήτων παλαιότερου υλικού του Ελληνικού Στρατού, όπως επί παραδείγματι πυροβόλα M109 των παλαιοτέρων εκδόσεων, με PzH 2000 νέας κατασκευής, που θα χρηματοδοτήσει η γερμανική κυβέρνηση, όπως στην περίπτωση ανταλλαγής των BMP-1 με Marder 1A3.
Αποκαλύψαμε ήδη ότι από γερμανικής πλευράς ετοιμάσθηκε πρόταση για ανταλλαγή μεταχειρισμένων Leopard 1 και Leopard 2 με Leopard 2A7 νέας κατασκευής. Πρόκειται για ενδιαφέρουσα πρόταση, την οποία μπορεί να εκμεταλλευθεί ο Ελληνικός Στρατός κατά το δοκούν. Ενδεικτικώς, η στρατιωτική ηγεσία υποχρεώθηκε να κόψει την αναβάθμιση των Leopard 1A5 που επεδίωκε, λόγω ανεπαρκούς χρηματοδοτήσεως, και να περιοριστεί σε μερική μόνο αναβάθμιση των Leopard 2A4 και μόνο των 123 εκ του συνόλου των 183. Πρακτικώς, με παραχώρηση εκ του ανωτέρω υλικού, ο Ελληνικός Στρατός μπορεί να αναμένει σε κάποιο βάθος χρόνου την παραλαβή εντελώς δωρεάν μέρους του σχεδιαζόμενου προγράμματος, ενδεικτικώς μία Επιλαρχία Leopard 2A7 νέας κατασκευής, οπότε η προβλεπομένη δαπάνη των 700 εκατ. € μπορεί να μειωθεί ή να περιλάβει την αναβάθμιση επιπλέον αρματικού δυναμικού.
Αποκαλύφθηκε αυτές τις ημέρες ότι οι ΗΠΑ απευθύνθηκαν στο Ισραήλ για να επιστρέψει τα αποθέματα αντιαεροπορικών πυραύλων HAWK που είχαν παραχωρηθεί ως αμερικανική βοήθεια προ δεκαετιών, ώστε να ενισχυθεί η αντιαεροπορική άμυνα των Ουκρανών. Το σύστημα βρίσκεται σε ελληνική υπηρεσία και οδεύει στην δύση της καρριέρας του, επομένως θα μπορούσε να εξετασθεί η ανταλλαγή τους με συστοιχίες Patriot από συμμαχικές χώρες.
Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν την… “τύχη” να διαθέτουν παλαιό υλικό σε λειτουργική κατάσταση που όμως μπορεί να προσφερθεί άμεσα στην Ουκρανία και αυτό του προσδίδει αξία αντιστόφως ανάλογη των πραγματικών ικανοτήτων του, όπως έδειξε με τον καλύτερο τρόπο η περίπτωση των BMP-1. Είναι ολέθριο σφάλμα να μην εκμεταλλευθούμε το ευμενές περιβάλλον για αντικατάσταση άνευ δαπάνης.
Σε πολιτικό επίπεδο, οι χώρες με τις οποίες ανέπτυξε στενότερη αμυντική συνεργασία η Αθήνα, την παρακολουθούν να έχει μουδιασμένη δέσμευση σε μία κοινή υπόθεση. Και μπορεί η υφισταμένη τουρκική απειλή να είναι απολύτως κατανοητή από τους συμμάχους και φίλους, δεν βλέπουν όμως και ενδιαφέρουσες εναλλακτικές προτάσεις από την Αθήνα…
Δυστυχώς για την χώρα, η επικείμενη εκλογική αναμέτρηση έχει μειώσει τα ανακλαστικά της κυβερνήσεως ως προς τους χειρισμούς στο συγκεκριμένο πεδίο. Πρόκειται για προεκλογική “παράλυση”, πολιτικής και μόνο φύσεως σε ένα πεδίο που είναι δυναμικό. Παρουσιάζεται η αντίφαση, ενώ δημιουργήθηκε μετά κόπων από την άσκηση πιο δραστήριας διπλωματίας ένα αξιόλογο πλαίσιο συμφωνιών αμυντικής συνεργασίας με σειρά χωρών, η κυβέρνηση να διστάζει υποταγμένη σε πεζοδρομιακού επιπέδου λαϊκιστική κριτική από την αντιπολίτευση. Ζημιωμένη όμως είναι η χώρα και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
