Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις τελευταίες ημέρες παρουσιάσθηκαν δημοσιεύματα που επανέφεραν στο προσκήνιο την “ξεχασμένη” υπόθεση της προμήθειας μικρής ποσότητας πυρομαχικών πυροβολικού μεγάλου βεληνεκούς, τονίζοντας ότι η ΓΔΑΕΕ εισηγήθηκε την κήρυξη ως έκπτωτης της γερμανικής εταιρείας που επρόκειτο να τα προμηθεύσει. Τα δημοσιεύματα αυτά απέπνεαν κλίμα αρνητισμού για την γερμανική πλευρά, επιδιώκοντας με αφορμή την συγκεκριμένη εξέλιξη, να καλλιεργήσουν δυσμενείς εντυπώσεις για εξοπλιστικά προγράμματα που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση με γερμανικές εταιρείες.
Ας δούμε όμως όλο το ιστορικό της υποθέσεως, ώστε να μην υπάρχει αποσπασματική – επιλεκτική προσέγγιση φθηνών εντυπώσεων, που εξυπηρετεί όπως φαίνεται σκοπιμότητες.
Η “ιστορία” ξεκινά στις 5 Ιουλίου 2001, όταν υπεγράφη μεταξύ της τότε Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών (ΓΔΕ) και της γερμανικής KMW η Σύμβαση 017A/2001 ύψους 193.121.848 € για την προμήθεια 24 αυτοκινούμενων οβιδοβόλων PzH 2000GR των 155 mm με σωλήνα μήκους 52 διαμετρημάτων. Η σύμβαση περιελάμβανε περιορισμένο αριθμό βλημάτων RH-40ΒΒ/DM131A1 μεγίστου βεληνεκούς 40 χλμ. και ισαρίθμων πυροσωλήνων, προωθητικών γεμισμάτων και εμπυρευμάτων. Η προμήθεια βλημάτων μακρού βεληνεκούς αποτελούσε πολύ μικρό μέρος της συμβάσεως, λίγες εκατοντάδες, τα οποία έπρεπε να παραδοθούν έως τον Οκτώβριο του 2005. Ήταν μάλιστα η πρώτη φορά παγκοσμίως που τέθηκε παραγγελία –έστω και μικρή– για το συγκεκριμένο βλήμα.
Η Ελλάδα ήταν μόλις η δεύτερη κατά σειρά χώρα, μετά την Γερμανία, που προχώρησε σε προμήθεια των νέας γενιάς αυτοκινούμενων πυροβόλων PzH 2000. Οι Γερμανοί είχαν παραγγείλει 185 πυροβόλα από το 1996, τα οποία παραδόθηκαν μεταξύ 1998-2002. Έναν χρόνο μετά την Ελλάδα, θα ακολουθήσουν το παράδειγμά της η Ολλανδία (57 πυροβόλα) και η Ιταλία (70 πυροβόλα).
Ως προς τα πυρομαχικά μακρού βεληνεκούς, αναλήφθηκε ένα μεγάλο ρίσκο, τόσο από ελληνικής πλευράς (ΓΕΣ και τότε ΓΔΕ) όσο και από πλευράς KMW. Το βλήμα RH-40ΒΒ/DM131A1 δεν είχε πιστοποιηθεί από τις γερμανικές Αρχές και δεν είχε τεθεί παραγγελία του Γερμανικού Στρατού, προκειμένου έμμεσα να “διασφαλιζόταν” ότι η διαδικασία αυτή επρόκειτο να ολοκληρωθεί επιτυχώς. Με άλλα λόγια, o μεγαλύτερος χρήστης του PzH 2000, δεν διέθετε τα συγκεκριμένα βλήματα και ούτε ενδιαφερόταν εκείνη την εποχή να τα αποκτήσει. Η ανάπτυξή τους αποτελούσε πρωτοβουλία της γερμανικής Rheinmetall, προκειμένου να αξιοποιείται ο μακρύς σωλήνας του πυροβόλου σε μεγάλα βεληνεκή. Η Rheinmetall είναι ο κατασκευής των συστημάτων του πύργου του PzH 2000, δηλαδή του πυροβόλου (σωλήνας και κλείστρο), του αυτόματου συστήματος γεμίσεως και του συστήματος αυτόματης τάξεως και βολής. Η ίδια, ανέπτυσσε το Υποβοηθούμενο Βλήμα Καιόμενης Βάσεως (Base Bleed) τύπου RH-40BB, για την επίτευξη μεγάλου βεληνεκούς, σε συνδυασμό με το Τμηματικά Προωθητικά Γεμίσματα (MPCS) τύπου MTLS DM72.
Τον Νοέμβριο του 2002 ανακοινώθηκε από την KMW επιτυχής βολή από PzH 2000, στο πεδίο δοκιμών Vidsel της Σουηδίας, σε βεληνεκή μεγαλύτερα των 40 χλμ., παρουσία αντιπροσωπειών από Γερμανία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία. Η Γερμανία δεν διαθέτει τέτοιου μεγέθους πεδίο βολής πυροβολικού. Τον Φεβρουάριο του 2006, υπεγράφη σύμβαση ύψους 33 εκατ. € από την Ολλανδία για 10.000 βλήματα DM131A1 και 67.000 γεμίσματα MTLS DM 92. Από το 2009, οι Ολλανδοί άρχισαν να προβληματίζονται με την ανακρίβεια των βλημάτων σε μεγάλες αποστάσεις. Συγκεκριμένα, κατά την επιχειρησιακή ανάπτυξη των ολλανδικών PzH 2000 στο Αφγανιστάν, διαπιστώθηκε υψηλή ακρίβεια σε βεληνεκή μέχρι και 22 χλμ. αλλά ανεπαρκής ακρίβεια σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 32 χλμ.
Εντυπωσιάζει ότι ακόμη και το 2009, δηλαδή 11 χρόνια μετά την είσοδο σε υπηρεσία του PzH 2000 με τον Γερμανικό Στρατό, οι Γερμανοί δεν είχαν προμηθευτεί βλήμα μεγάλου βεληνεκούς που να εκμεταλλεύεται το μεγάλο μήκος που προσέφερε ο σωλήνας. Συνέχιζαν να χρησιμοποιούν το κλασικό (μη υποβοηθούμενο βλήμα) DM121 (RH-30) βεληνεκούς 30 χλμ., είχαν προμηθευτεί τα νέα Τμηματικά Προωθητικά Γεμίσματα DM72, αλλά όχι το βλήμα DM131.
Το 2009, παραδόθηκαν στον Ελληνικό Στρατό τα 1.160 (από το σύνολο των 1.660) βλημάτων RH-40BB/DM131A1 χωρίς όμως να έχει γίνει η οριστική παραλαβή, λόγω μη ολοκληρώσεως της πιστοποιήσεώς τους. Επιπλέον, πριν την παράδοση των πιστοποιημένων πυρομαχικών θα έπρεπε να ολοκληρωθεί και η εγκατάσταση λογισμικού στο υπολογιστικό σύστημα των ελληνικών PzH 2000GR. Δυστυχώς, μετά από πρόγραμμα δοκιμών 10 περίπου ετών, τόσο σε ευρωπαϊκό έδαφος όσο και στην Νότιο Αφρική, στην διάρκεια του οποίου έγιναν πολλές βολές δοκιμής και αξιολογήσεως τροποποιήσεων και βελτιώσεων που ενσωματώθηκαν στο πυρομαχικό για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, η διαδικασία πιστοποιήσεως δεν ολοκληρώθηκε. Έτσι το 2014, η Ολλανδία ακύρωσε το πρόγραμμα προμήθειας 10.000 βλημάτων DM131A1, λόγω έλλειψης ακριβείας και προβλημάτων αξιοπιστίας.
Το 2015, μετά τις ολλανδικές ενέργειες, η ελληνική ΓΔΑΕΕ εξέδωσε τα προβλεπόμενα από τις διαδικασίες πρωτόκολλα απορρίψεως των βλημάτων που είχαν παραδοθεί το 2009. Παρά όμως αυτή την ενέργεια, οι δύο πλευρές συνέχισαν τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση της εκκρεμότητας, αφού η KMW δήλωνε εγγράφως την πρόθεσή της για την συνέχιση του προγράμματος και πρότεινε δύο εναλλακτικούς τρόπους σε περίπτωση μη πιστοποιήσεως του πυρομαχικού DM131A1 από κρατική Αρχή, έως τα τέλη του 2019: είτε την παράδοση εναλλάξιμου κρατικά πιστοποιημένου πυρομαχικού με βεληνεκές 40 χλμ. και των αντιστοίχων πινάκων βολής ή, στην περίπτωση που έως τα τέλη του 2019, δεν υπήρχε παγκοσμίως πιστοποιημένο πυρομαχικό, να παραδοθούν ίσης αξίας ανταλλακτικά για τα πυροβόλα.
Έτσι, το 2017 όσο και το 2019, με αντίστοιχες υπουργικές αποφάσεις, η KMW κρίθηκε μη έκπτωτη. Το ζήτημα συνέχιζε να αποτελεί αντικείμενο διαβουλεύσεως μεταξύ ΓΔΑΕΕ και KMW και τελικά συμφωνήθηκε η πιστοποίηση και η παράδοση των υπολοίπων 500 βλημάτων μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2021. Τελικά και αυτή η ημερομηνία παρήλθε χωρίς αποτέλεσμα.
Τον Απρίλιο του 2020, υπεγράφη και 3η Τροποποίηση της Σύμβασης 017A/01, που μεταξύ άλλων περιελάμβανε την ανάληψη της υποχρεώσεως προσκομίσεως από την KMW, βεβαιώσεως από τις γερμανικές Αρχές ότι το DM131A1 συμμορφώνεται με τις προβλέψεις της ΝΑΤΟϊκής συμφωνίας τυποποιήσεως STANAG 4224, που αφορά την αξιολόγηση της ασφαλείας και της καταλληλότητας πυρομαχικών πυροβολικού. Επίσης, η τροποποίηση “υποχρέωνε” την KMW να εκτελέσει δοκιμές που τα αποτελέσματά τους θα ενέκρινε γερμανική Αρχή, σύμφωνα με την STANAG 4224 καθώς και να προσκομίσει βεβαίωση συμβατότητας του βλήματος με το PzH 2000GR. Προβλέφθηκε τέλος, σε περίπτωση μη ολοκληρώσεως της πιστοποιήσεως των RH-40BB/DM131A1, αυτά να επιστραφούν στην εταιρεία με μέριμνά της και να παραδοθεί ποσότητα 1.200 πιστοποιημένων βλημάτων άλλου τύπου που θα ικανοποιούν την επιχειρησιακή απαίτηση βεληνεκούς 40 χλμ., συνοδευόμενα από ισάριθμες ποσότητες πυροσωλήνων, προωθητικών γεμισμάτων και εμπυρευμάτων. Η παράδοση των πιστοποιημένων βλημάτων νέου τύπου, προβλεπόταν έως τον Σεπτέμβριο του 2022.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τον Ιούλιο του 2022 η εταιρεία γνωστοποίησε στην ΓΔΑΕΕ την αδυναμία πιστοποιήσεως του DM131A1 και την ανυπαρξία στην διεθνή αγορά πιστοποιημένου, από αρμόδια κυβερνητική Αρχή, βλήματος, βεληνεκούς 40 χλμ.
Στις αρχές Νοεμβρίου 2022 η Κεντρική Γνωμοδοτική Επιτροπή Προμηθειών (ΚΓΕΠ) της ΓΔΑΕΕ, εισηγήθηκε ομοφώνως την κήρυξη της KMW έκπτωτης για το μέρος της Σύμβασης 017A/01, λόγω μη παραδόσεως των βλημάτων πυροβολικού μακρού βεληνεκούς και την μη εγκατάσταση της νέας εκδόσεως λογισμικού στα πυροβόλα PzH 2000GR, στις συμβατικές ημερομηνίες που είχαν καθορισθεί από την 3η Τροποποίηση της συμβάσεως. Σύμφωνα με δημοσίευμα, αποφασίστηκε επίσης:
- η κατάπτωση υπέρ του Μετοχικού Ταμείου Στρατού της ύψους περίπου 160.000.000 ευρώ εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης της εν λόγω σύμβασης,
- ο καταλογισμός εις βάρος της KMW της τυχόν διαφοράς τιμής που θα προκύψει εφόσον γίνει η προμήθεια των ειδών που δεν παραδόθηκαν από άλλον προμηθευτή
- η επιβολή ποινικών ρητρών για τις καθυστερήσεις στην παράδοση των προαναφερθέντων ειδών,
- η υποχρέωση καταβολής από τον ανάδοχο κάθε αξίωσης για οποιαδήποτε θετική ζημία του Ελληνικού Δημοσίου (Ε.Δ.) που προέρχεται από την ανεκπλήρωτη συμβατική υποχρέωση αλλά και για οποιαδήποτε άλλη αξίωση του Ε.Δ. που θα προκύψει από την περαιτέρω εξέταση του ζητήματος,
- η έντοκη επιστροφή της προκαταβολής που έχει καταβληθεί από το Ελληνικό Δημόσιο για την ενεργοποίηση της σύμβασης 017A/2001, κατά το μέρος που αντιστοιχεί στα προαναφερθέντα συμβατικά υλικά και υπηρεσίες, και
- η χωρίς αποζημίωση για την εταιρία απόκτηση της κυριότητας από το Ελληνικό Δημόσιο των βλημάτων Πυροβολικού που έχουν ήδη παραδοθεί και βρίσκονται αποθηκευμένα σε στρατιωτικές αποθήκες από το 2009 έως σήμερα.
Τα παραπάνω “βαρύγδουπα” μπορεί να εντυπωσιάζουν αλλά προκαλούν και έντονα ερωτηματικά – προβληματισμό.
Γιατί η ΓΔΑΕΕ υποχρεώνει τον Ελληνικό Στρατό, να διατηρήσει στο απόθεμά του τα 1.160 βλήματα για τα οποία δεν έχει προσκομιστεί, όπως ισχυρίζεται, βεβαίωση συμμόρφωσης σύμφωνα με τη STANAG 4224; Τα θεωρεί ασφαλή για χρήση και αν ναι, ποιος το πιστοποιεί αυτό; Η ίδια; Θα περίμενε κανείς μετά από τόση “αυστηρότητα”, να εισηγηθεί την καταστροφή των εν λόγω -μη ασφαλών βλημάτων- και να κοστολογήσει την καταστροφή εις βάρος της εταιρείας.
Αφού θα διατηρηθούν τα 1.160 βλήματα DM131A1, πώς θα χρησιμοποιηθούν από τις μονάδες PzH 2000GR αν χρειαστεί, αφού δεν έχουν παραχωρηθεί από την εταιρεία οι αντίστοιχοι πινάκες βολής και, το κυριότερο, δεν έχει ενημερωθεί το λογισμικό του συστήματος βολής των πυροβόλων;
Αφού θα “τιμωρήσουν” τόσο βαριά την KMW, αλήθεια, περιμένουν οι άνθρωποι της ΓΔΑΕΕ στο μέλλον να αποκτηθούν βλήματα από άλλη πηγή, και η KMW να συνεργαστεί αρμονικά και πειθήνια, για να ενσωματωθούν τα βλητικά τους στοιχεία στα πυροβόλα;
Επηρεάζεται ή όχι η μελλοντική τεχνική υποστήριξη των PzH 2000GR, αφού τα “σπάμε οριστικά και αμετάκλητα” με την κατασκευάστρια εταιρεία; Μήπως ήλθε η ώρα να τα στείλουμε κι αυτά στην Ουκρανία, χαροποιώντας τους ΝΑΤΟϊκούς εταίρους μας;
Γιατί η ΓΔΑΕΕ, δεν εισηγείται επιχειρησιακή λύση για το πρόβλημα αποκτήσεως βλημάτων βεληνεκούς 40 χλμ.; Υπάρχουν ή υπήρχαν στην παγκόσμια αγορά πιστοποιημένα βλήματα αυτού του βεληνεκούς για τα PzH 2000; Λέει αλήθεια ή ψέμματα η KMW; Διαθέτει η Γερμανία, ή άλλη χώρα χρήστης (π.χ. Ολλανδία, Ιταλία, Κατάρ, Ουγγαρία, Κροατία, Λιθουανία, Ουκρανία) πυρομαχικά βεληνεκούς 40 χλμ. και οι “κακοί” Γερμανοί δεν τα δίνουν στην Ελλάδα;
Γιατί επί 18 χρόνια, επί υπουργίας τόσων υπουργών Αμύνης [Σπηλιωτόπουλου, Μεϊμαράκη, Βενιζέλου – Μπεγλίτη, Αβραμόπουλου, Δένδια, Καμμένου (“γερμανοφάγου”) και Αποστολάκη] η χώρα έκανε υπομονή και δεν έκοβε τον “γόρδιο δεσμό”; Τώρα έκρινε η ΓΔΑΕΕ σκόπιμο να αναδείξει το πρόβλημα, ώστε να διαρραγούν οριστικώς οι σχέσεις μας με τους “κακούς” Γερμανούς; Αλήθεια, τί συμβατικής αξίας και πόσα ήσαν τα παραγγελθέντα βλήματα στην αρχική σύμβαση; Θα παρείχαν -πράγματι- αυτό το περίφημο τακτικό πλεονέκτημα έναντι του τουρκικού πυροβολικού;
Ανεξαρτήτως των ενεργειών της ΓΔΑΕΕ, ας δούμε κατά πόσο υπάρχει περιθώριο για αμοιβαίως επωφελή λύση ακόμη και τώρα.
Στις αρχές του περασμένου Αυγούστου, η Rheinmetall, κατασκευάστρια των πυρομαχικών 155 mm, συμπεριλαμβανομένων των DM131A1, ανακοίνωσε την υπογραφή πολύ μεγάλης συμβάσεως με χώρα του ΝΑΤΟ για προμήθεια πυρομαχικών 155 mm, της θυγατρικής της εταιρείας Denel Munition, με έδρα την Νότιο Αφρική. Η παραγγελία αφορά το σύστημα πυρομαχικού 155 mm τύπου Assegai (βλήματα, προωθητικά γεμίσματα και πυροσωλήνες) το οποίο (προφανώς) πιστοποιήθηκε πολύ πρόσφατα και για πυροβόλα PzH 2000. Οι παραδόσεις θα ολοκληρωθούν εντός διετίας. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Rheinmetall, το Assegai έχει επιτύχει με σωλήνα 52 διαμετρημάτων, βεληνεκές 76 χλμ.! Η εταιρεία ανακοίνωσε επίσης ότι αναπτύσσει έναν νέο πυραυλοκινητήρα που θα επιτρέπει επίτευξη βεληνεκούς 155 χλμ.!!!
Μας ενδιαφέρουν οι εξελίξεις αυτές; Ή απλά ενήργησαν κάποιοι ώστε να μην μας προσπεράσουν, πριν προλάβουν να δημιουργήσουν αυτοί “σκόπιμα” τετελεσμένα, εις βάρος του Ελληνικού Πυροβολικού και του Ελληνικού Στρατού γενικότερα;
Πρόκειται για την πρώτη φορά που κράτος – μέλος του ΝΑΤΟ χρήστης του PzH 2000, αποκτά πυρομαχικά 155 mm μεγάλου βεληνεκούς που συνιστούν πραγματικό “game changer”. Την προηγούμενη (αποτυχημένη) φορά έγινε εσπευσμένα από τους Ολλανδούς, λόγω της αναπτύξεως των PzH 2000 στο Αφγανιστάν.
Αυτά, δεν τα γνώριζε η ΓΔΑΕΕ όταν δυο μήνες μετά αποφάσιζε την κήρυξη της KMW ως έκπτωτης; Κανείς δεν είχε “ακούσει”, ώστε να κληθούν οι Γερμανοί σε συνεννόηση βάσει των νέων δεδομένων για έναν αμοιβαίως επωφελή συμβιβασμό; Ιδίως λόγω της προοπτικής ευρύτερης συμφωνίας με τις γερμανικές εταιρείες για εκκρεμότητες του παρελθόντος, που ενδιαφέρει την κυβέρνηση και στο πνεύμα της οποίας οι Γερμανοί δηλώνουν έτοιμοι να συζητήσουν τα πάντα;
Μελέτη για Περιφερόμενα Πυρομαχικά και ο εφοδιασμός του Πεζικού αντί για SPIKE NLOS
