Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 4 Απριλίου ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος απάντησε σε ερώτηση υποβληθείσα στις 10 Μαρτίου από βουλευτές, με θέμα «Μετεγκατάσταση ΕΑΣ Υμηττού – πάρκο Υπουργείων», γνωστοποιώντας ενδιαφέροντα στοιχεία που απεικονίζουν το πρόβλημα παραγωγής της εταιρείας, για την υλοποίηση συμβάσεων που έχουν ανατεθεί από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Στην παρούσα περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη 10 συμβάσεις εξοπλισμών συνολικού κόστους 151,5 εκατ. €, η υλοποίηση των οποίων, σύμφωνα με τα εν ισχύ χρονοδιαγράμματα, είναι ανελαστική. Αναλυτικότερα οι συμβάσεις είναι οι ακόλουθες:
1) Σύμβαση υπ’ αριθμ. 012Β/03: Προμήθεια φυσίγγων ARTEMIS Α-30 και EMERLEC.
H υπογραφή της έλαβε χώρα την 18η Μαρτίου 2003, για την προμήθεια 10.500 φυσιγγίων ARTEMIS Α-30 και 4.500 φυσιγγίων Emerlec. Το συμβατικό τίμημα ήταν 1.441.600 €. Οι παραδόσεις έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί από το 2005 και δεν έχει παραδοθεί κανένα συμβατικό υλικό, ενώ από το ΥΠΕΘΑ έχει πληρωθεί το 50% της
συμβατικής τιμής ως προκαταβολή, δηλαδή 720.800 €.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Τα στοιχεία αντιαεροπορικών συστημάτων ARTEMIS 30 έχουν αποσυρθεί κατ’ ουσίαν από υπηρεσία. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ένας λόγος ήταν η μη ύπαρξη αποθέματος πυρομαχικών, καθώς η τότε ΕΒΟ νυν ΕΑΣ δεν παρέδωσαν ποτέ πυρομαχικά. Ως προς τα πυρομαχικά EMERLEC των 30 mm, που προορίζονται για τα αντίστοιχα πυροβόλα ορισμένων ΤΠΚ του Πολεμικού Ναυτικού, δημιουργείται ερώτημα αν έχει εμποδιστεί η ομαλή εκπαίδευση με αυτά.
2) Σύμβαση υπ’ αριθμ. 001Α/08: ΟΡΤΙΟN Προμήθεια 2.320 Πολυβόλων ΜIΝΙΜI 5,56 χιλ., 2.320 Διοπτρών Νυκτερινής Σκόπευσης (στο εργοστάσιο Αιγίου) και 21.940.288 Φυσιγγίων 5,56 χιλ. σε Ταινίες 4ΚΒ-1ΤΡΧ.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 30ή Δεκεμβρίου 2014 με συνολική συμβατική τιμή 62.883.696,17 € και έχουν ολοκληρωθεί οι παραδόσεις των 2.320 Διοπτρών Νυκτερινής Σκοπεύσεως. Ομοίως, έχουν ολοκληρωθεί οι παραδόσεις 2.005 Πολυβόλων ΜIΝΙΜI. Υπολείπεται η παράδοση 315 Πολυβόλων ΜΙΝΙΜΙ. Εξ αυτών τα 20 έπρεπε να παραδοθούν την 3η Ιουνίου 2021 και τα 295 την 6η Ιανουαρίου 2022. Παράλληλα, τα 21.940.288 φυσίγγια των 5,56 χιλ. έπρεπε να έχουν παραδοθεί την 6η Ιουνίου 2021 και δεν έχει παραδοθεί κανένα φυσίγγιο.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Η σύμβαση εκτελέσθηκε ως προς το σκέλος των Διοπτρών Νυκτερινής Σκόπευσης, επειδή αυτές ήταν προϊόν της ιδιωτικής εταιρείας THEON SENSORS, ενώ τα κρατικά ΕΑΣ δεν παρέδωσαν ακόμη τα πολυβόλα και δεν έχουν παραδώσει ούτε ένα φυσίγγιο, δηλαδή ένα εκ των βασικών προϊόντων τους. Το τελευταίο έχει υποχρεώσει το ΓΕΣ σε αποσπασματικές προμήθειες πυρομαχικών φορητού οπλισμού από το εξωτερικό, επομένως υπογραμμίζεται η αποτυχία των ΕΑΣ σε έναν εκ των βασικών σκοπών που εξυπηρετούσε η ίδρυσή τους. Η αδυναμία ανταποκρίσεως σε παραγωγή πυρομαχικών φορητού οπλισμού, αποστέρησε την ευκαιρία εξασφαλίσεως μεγάλων εξαγωγικών συμβάσεων λόγω των υψηλών καταναλώσεων κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Τα ΕΑΣ στάθηκαν ανίκανα να εξασφαλίσουν έστω και μία μικρή εξαγωγική σύμβαση από την Κύπρο, η οποία κάλυψε τις απαιτήσεις σε ελαφρά πολυβόλα 5,56 mm για την Διοίκηση Καταδρομών, με προμήθεια ισραηλινών Negev.
3) Σύμβαση υπ’ αριθμ. 006Α/09: Προμήθεια Φυσιγγίων 30 mm επιθετικών ελικοπτέρων (ΕΕ/Π) ΑΡΑCΗΕ από τα εργοστάσια Υμηττού και Λαυρίου.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 28η Ιανουαρίου 2010, για την προμήθεια 94.669 φυσιγγίων επιχειρήσεων Μ789 ΗΕDΡ και 14.448 φυσιγγίων ασκήσεων Μ788 ΤΡ με τις παραδόσεις των φυσιγγίων να είναι προγραμματισμένες από το Μάιο του 2012 έως το Νοέμβριο του 2015. Έχουν παραδοθεί εκπρόθεσμα, την 20ή Νοεμβρίου 2019, όλα τα φυσίγγια ασκήσεων με επιβολή προστίμου 191.072,41€, λόγω καθυστερήσεων. Επίσης παραδόθηκαν 35.070 φυσίγγια επιχειρήσεων, 20.000 την 31η Ιουλίου 2020 και 15.070 φυσίγγια την 30ή Σεπτεμβρίου 2021, με υπόλοιπο παραδόσεων 59.599 φυσίγγια επιχειρήσεων.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔI”: Εάν τα ΕΑΣ είχαν υλοποιήσει εγκαίρως την σύμβαση, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν πωλήσεις στο εξωτερικό, ανταποκρινόμενα στις αυξημένες ανάγκες λόγω υψηλής καταναλώσεως από τις επιχειρήσεις σε Αφγανιστάν και Ιράκ όσο και άλλους πελάτες που αξιοποιούν επιχειρησιακά τα Apache.
4) Σύμβαση υπ’αριθμ. 002Α/14: Προμήθεια Βομβίδων 40mm Υψηλής Ταχύτητας από τα εργοστάσια Υμηττού και Λαυρίου.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 30ή Απριλίου 2014, για την προμήθεια Βομβίδων 40 mm Υψηλής Ταχύτητας, συγκεκριμένα 161.000 HEDP-T/HV χωρίς Πυροσωλήνα Αυτοκαταστροφής, 69.000 HEDP-T/HV-SD με Πυροσωλήνα Αυτοκαταστροφής και 35.000 ΤΡ-Τ/ΗΥ Ασκήσεων, με συνολική συμβατική αξία 18.187.136,60 € με χρόνο συμβατικών παραδόσεων από τον Ιούνιο του 2013 έως το Φεβρουάριο του 2021. Έχουν παραδοθεί 27.648 βομβίδες με πυροσωλήνα, 32.224 βομβίδες χωρίς πυροσωλήνα, 21.024 βομβίδες ασκήσεων και 1.024 δωρεάν. Εκκρεμεί παράδοση 41.352 βομβίδων με πυροσωλήνα, 128.776 βομβίδων χωρίς πυροσωλήνα και 13.976 βομβίδων ασκήσεων.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Από τα πιο αξιόλογα και μάλλον το τελευταίο προϊόν που ανέπτυξαν τα ΕΑΣ, εμπλουτίζοντας το χαρτοφυλάκιό της. Η αδυναμία ομαλής παραγωγής, όχι μόνο καθυστέρησε την υλοποίηση της συμβάσεως του ΓΕΣ αλλά εμπόδισε και την δυναμική προοπτική εξαγωγών που υπήρχε. Τα ΕΑΣ, έχασαν προηγουμένως την ευκαιρία για άνοιγμα στο συγκεκριμένο πυρομαχικό αλλά αμερικανικού τύπου, που θα μπορούσε να καλύψει τις επιπλέον απαιτήσεις του ΓΕΣ που θα προκύψουν από την είσοδο σε υπηρεσία μεγάλου αριθμού πολυβόλων βομβίδων Mk19 Mod 3 με τα οχήματα Μ1117 στο προσεχές μέλλον. Η σχετική δαπάνη, θα κατευθυνθεί σε ξένο προμηθευτή.
5) Σύμβαση υπ’αριθμ. 002Α/17: Προμήθεια 1.950 ΟΝΥΠΑΣ Ενισχύσεως Ειδώλου 3ης Γενεάς για τα αντιαρματικά (Α-Τ) CARL GUSTAF.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 22α Μαΐου 2017, για την προμήθεια 1.950 ΟΝΥΠΑΣ ενισχύσεως ειδώλου 3ης γενεάς για τα Α-Τ CARL GUSTAF, με συνολική συμβατική αξία 16.938.554 €, ενώ έχουν παραδοθεί μέχρι σήμερα 1.500 ΟΝΥΠΑΣ. Κατά την παρούσα φάση, βρίσκεται σε εξέλιξη η τροποποίηση της Σύμβασης για την προμήθεια 450 ΟΝΥΠΑΣ θερμικής απεικόνισης, ενισχύσεως ειδώλου.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Η σύμβαση αφορά επί της ουσίας προϊόν της ιδιωτικής THEON SENSORS, στην οποία τα ΕΑΣ έχουν συμβολική συμμετοχή.
Ο ΥΕΘΑ ενημέρωσε επίσης ότι πέραν των ανωτέρω, εκκρεμεί η υλοποίηση δύο ακόμη συμβάσεων:
1) Με καθυστέρηση 10 ετών ήδη, η Σύμβαση 0034Β/08 του ΓΕΣ για την καταστροφή 343.413 ναρκών κατά προσωπικού συνολικού κόστους 3.976.563,58 €, από τα οποία έχουν καταβληθεί ήδη 668.309,59 €.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Η υλοποίηση έχει διακοπεί καθώς η ιδιωτική εταιρεία SOUKOS ROBOTS που εκτελούσε το έργο για τα ΕΑΣ, προσέφυγε στα δικαστήρια για αθέτηση της μεταξύ τους συμφωνίας. Η αναζήτηση έκτοτε ξένου συνεργάτη δεν κρίθηκε συμφέρουσα, λόγω κατά πολύ υψηλότερου τιμήματος που ζητήθηκε.
2) Με καθυστέρηση 20 ετών ήδη, η Σύμβαση 006Α/98 του ΓΕΣ, που αφορά σε φορητό οπλισμό συνολικού κόστους 16.799.518.70 €, από τα οποία έχουν καταβληθεί 38.292,33 €, ενώ αναμένεται τροποποίηση της σύμβασης.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Πιθανώς περίπτωση συμβάσεως από αυτές που κατά καιρούς ανατίθενται στα ΕΑΣ για να επιδείξουν οι κυβερνώντες ενδιαφέρον για την κρατική εταιρεία, χωρίς να υφίσταται πιεστική επιχειρησιακή ανάγκη, με αποτέλεσμα να έχει “ξεχαστεί” από αμφότερα τα μέρη.
Ο ΥΕΘΑ ενημέρωσε εξάλλου ότι “από τη μεταφορά του Συγκροτήματος Εργοστασίου Υμηττού (ΣΕΥ) στο Λαύριο, επηρεάζονται οι εξής εν ενεργεία Συμβάσεις και μόνο:
001Α/06 σε ό,τι αφορά την προμήθεια των φυσιγγιών 5,56 χιλ.
006Α/09 σε ό,τι αφορά την κατασκευή του κάλυκα του φυσιγγίου 30 χιλ. ΑΡΑCΗΕ (μικρή επίδραση καθόσον μόνο ο κάλυκας κατασκευάζεται στο ΣΕΥ).
002Α/14 καθόσον τα απάρτια του κάλυκα των βομβίδων 40 mm και του θαλάμου υψηλής πίεσης κατασκευάζονται στο ΣΕΥ.
Σε κάθε περίπτωση όμως, καταβάλλεται εργώδης προσπάθεια από όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, ώστε η μετεγκατάσταση των γραμμών παραγωγής από το εργοστάσιο Υμηττού, σε εκείνων του Λαυρίου και της Μάνδρας, να λάβει χώρα με σχεδιασμό και τις γραμμές παραγωγής εν λειτουργία. Για κάθε φάση αυτής της
δομημένης μετεγκατάστασης, θα υπάρχει συνεχής ενημέρωση από τη Διοίκηση ΕΑΣ“.
Ο ΥΕΘΑ αναφέρθηκε και στην μέριμνα του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης για την ανάθεση έργου στα ΕΑΣ:
“Επίσης, υφίστανται σε εξέλιξη και σε διάφορες φάσεις 6 εξοπλιστικά προγράμματα, συνολικού εκτιμώμενου κόστους 123.810.836 €, στα οποία δύναται να συμμετάσχουν ή και να τα αναλάβουν εξ ολοκλήρου τα ΕΑΣ. Τα προγράμματα αυτά, καλύπτουν επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και ως εκ τούτου η υλοποίησή τους αποτελεί προτεραιότητα του ΥΠΕΘΑ, λαμβάνοντας πάντα υπόψη την δυνατότητα χρηματοδότησης. Μάλιστα κατά την παρούσα φάση βρίσκονται σε διαδικασία ενεργοποίησης, με σχεδιαζόμενη έναρξη υλοποίησης εντός των ετών 2022 – 2023.
Τα χρονοδιαγράμματα πληρωμών και παραλαβών, θα διαμορφωθούν οριστικά, κατά τη φάση της συμβασιοποίησης και κατόπιν διαβουλεύσεων με τον ανάδοχο, συνεπώς σε ενδεχόμενη ανάληψη από τα ΕΑΣ θα ληφθεί υπ’όψη η παράμετρος της μετεγκατάστασης“.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Ο ΥΕΘΑ, απαντώντας στις 15 Νοεμβρίου 2021 σε σχετική ερώτηση στην Βουλή είχε αναφέρει την δρομολόγηση διαδικασιών ενεργοποιήσεως των παρακάτω 6 προγραμμάτων:
- «Προμήθεια 1.000 Ελαφρών Πολυβόλων 5,56 χιλ. FΝ ΜΙΝΙΜΙ», με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 10.917.950 €.
- «Μετατροπή 500 Πολυβόλων 0,50” Μηχανικής Πυροδότησης σε Ταχείας Αλλαγής Κάννης (ΤΑΚ)», με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 2.132.500 €.
- «Αναβάθμιση Ρουκετών 122 χιλ.», με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 87.912.500 €.
- «Προμήθεια Φυσιγγίων 7,62 x 51 χιλ.», με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 14.463.876 €.
- «Εκσυγχρονισμός – αναβάθμιση Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων RΜ-70», με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 83.000.000 €.
- «Προμήθεια 13.000 Φυσιγγίων 76/62 με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 7.870.000 €.
Το συνολικό εκτιμώμενο κόστος των ανωτέρω, ξεπερνά τα 200 εκατ. € αλλά εάν αφαιρεθεί το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των ΠΕΠ RM-70, αυτό διαμορφώνεται στο ύψος των 123.296.826 €, που κινείται στο ίδιο ύψος των 6 συμβάσεων που προσδιόρισε εχθές ο ΥΕΘΑ. Επομένως, ίσως δεν έχει εξασφαλισθεί η χρηματοδότηση για το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των RM-70 ή αυτό έχει αναθεωρηθεί σε συνδυασμό με το πρόγραμμα ρουκετών, ή πάλι στην θέση του έχει προστεθεί κάποιο άλλο πρόγραμμα.
Ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος συνόψισε την αντίληψη του Υπουργείου ως προς την ανάγκη στηρίξεως των ΕΑΣ ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά του στην διάσταση της προσδοκουμένης συνεργασίας με την Γερμανία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας: “Περαιτέρω για το ΥΠΕΘΑ αλλά και την Κυβέρνηση εν συνόλω, τα ΕΑΣ ΑΒΕΕ αποτελούν έναν εκ των βασικών πυλώνων της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, μία εταιρεία με μεγάλο ειδικό βάρος. Στο πλαίσιο αυτό θα προχωρήσουμε, σε ό,τι μας αφορά, στην ανάληψη στοχευμένων πρωτοβουλιών για την αναβάθμιση των δραστηριοτήτων της εταιρείας και στο σχεδιασμό της εκμετάλλευσης των νέων συνθηκών, που έχουν δημιουργηθεί, από την αμυντική βιομηχανία συνολικά.
Ήδη και σε σχέση με την εκπεφρασμένη θέση της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών, για την αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών τους, με αφορμή τα γεγονότα στην Ουκρανία, κατά τη συνάντησή μου με τον πρέσβη της Γερμανίας στη Ελλάδα έθεσα το θέμα διμερούς αμυντικής συνεργασίας, καθώς και μίας αμοιβαίας επωφελούς συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Όμως, δεν πρέπει να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η παρούσα Κυβέρνηση παρέλαβε τις αμυντικές βιομηχανίες σε τραγική κατάσταση, σχεδόν σε καθεστώς παράλυσης. Ενδεικτικά, στα ΕΑΣ ΑΒΕΕ δεν υπήρχε η δυνατότητα, από τα ταμειακά τους αποθέματα, να καταβάλλουν τη μισθοδοσία στους εργαζομένους, ενώ η κατάσταση με την πρόοδο των συμβάσεων αναλύθηκε διεξοδικά παραπάνω.
Εν κατακλείδι, η επιχειρούμενη αναδιάταξη των ΕΑΣ ΑΒΕΕ, μέσω και της επιχειρούμενης μετεγκατάστασης, θα ωφελήσει αφενός την ίδια την εταιρεία αλλά και ολόκληρη την εθνική αμυντική βιομηχανία, την οποία στοχεύουμε να θέσουμε σε καθεστώς ολικής επανεκκίνησης.
Κατά τα λοιπά αρμόδια να σας απαντήσουν είναι τα συνερωτώμενα Υπουργεία“.
ΣΧΟΛΙΟ “ΔΙ”: Συνολικώς, διαπιστώνεται ότι ενώ εκκρεμεί από τα ΕΑΣ, σε ορισμένες περιπτώσεις επί δεκαετίες, η υλοποίηση 10 συμβάσεων για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συνολικού ύψους 151,5 εκατ. €, το ΥΠΕΘΑ σχεδιάζει την ανάθεση 6 νέων, συνολικού ύψους 123.810.836 €. Καθώς ουδείς από τα “συναρμόδια υπουργεία” έχει κληθεί όλα αυτά τα χρόνια να απολογηθεί – λογοδοτήσει γι’ αυτή την αισχρή κατάσταση, η οποία αορίστως και βολικώς αποδίδεται σε “αδιαφορία των προηγουμένων”, μήπως είναι καιρός να συσταθεί αποκλειστικός αρμόδιος φορέας για την Αμυντική Βιομηχανία;
Μια πρόταση για τα ΕΑΣ – Ανάπτυξη νέων προϊόντων για τον Ελληνικό Στρατό
