Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εισέλθει σε νέα φάση και όλα δείχνουν ότι οι δύο πλευρές ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους, κατά βάση τις χερσαίες. Όπως έχει εξελιχθεί η κατάσταση μετά από 5 εβδομάδες πολεμικών επιχειρήσεων, οι δύο αντίπαλοι έχουν υποστεί σημαντική φθορά. Εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι Ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις διέθεταν υποβαθμισμένη αεροπορία και ναυτικό, με αποτέλεσμα την εκ των πραγμάτων περιορισμένη συμβολή τους σε μια αναμέτρηση, είναι σαφές ότι η κατάσταση των χερσαίων τακτικών δυνάμεων Στρατού και Εθνοφρουράς, είχε ανέκαθεν την μεγαλύτερη σημασία.
Καθώς η Μόσχα έχει ανακοινώσει επισήμως ότι το βάρος των επιχειρήσεων θα στραφεί στο Ντονμπάς, είναι πρόδηλο ότι θα επιδιωχθεί η καταστροφή των ουκρανικών δυνάμεων που είχαν προσανατολισθεί εκεί, πριν ακόμη την εκδήλωση της εισβολής. Ο συγκεκριμένος όγκος δυνάμεων, που αριθμεί περί τις 80.000 άνδρες, αναμένεται να δοκιμασθεί σοβαρά από ισχυρές ρωσικές δυνάμεις που θα επιδιώξουν προφανώς ένα ταχύτερο αποτέλεσμα, κάτι που για να επιτευχθεί, θα απαιτήσει αγώνα συνδυασμένων όπλων με ελιγμούς τεθωρακισμένων σχηματισμών για δημιουργία ρήγματος και ταχεία εκμετάλλευση. Από αυτή την οπτική, το δυναμικό σε τεθωρακισμένα των δύο αντιπάλων, αναμένεται να έχει μεγαλύτερη σημασία και γι’ αυτό η ενίσχυσή του είναι κρισιμος παράγοντας (επανα)διαμορφώσεως του συσχετισμού ισχύους.
Τα επίσημα στοιχεία που δίνει η ρωσική πλευρά για τις προκληθείσες απώλειες στον αντίπαλο, ανέφεραν στις 31 Μαρτίου την καταστροφή 1.815 αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης. Την ίδια ημερομηνία, οι Ουκρανοί αναφέρουν την απώλεια 614 αρμάτων μάχης και 1.735 τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης. Εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι ανεξάρτητοι ερασιτέχνες που διασταυρώνουν συστηματικώς απώλειες μέσω οπτικού υλικού (Oryx) αναφέρουν απώλειες 350 ρωσικών αρμάτων (ολικές απώλειες, με ζημιές, εγκαταλελειμμένα, λάφυρα) μπορούμε να υποθέσουμε βασίμως ότι οι συνολικές απώλειες αρμάτων είναι δυνατόν να προσεγγίζουν όντως τον αριθμό που δίνει το Ουκρανικό Υπουργείο Αμύνης, βάσει προφανώς των σχετικών αναφορών των μονάδων. Δεχόμενοι ότι ο επιτιθέμενος υφίσταται συνήθως μεγαλύτερες απώλειες από τον αμυνόμενο, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι τα επίσημα στοιχεία των δύο πλευρών ως προς τις απώλειες τεθωρακισμένων πιθανώς να έχουν κάποια βάση αξιοπιστίας.
Πρόκειται αναμφιβόλως για βαρειές απώλειες και αντικειμενικώς, μεγαλύτερο πρόβλημα αναπληρώσεως αντιμετωπίζει η Ουκρανία. Εν όψει του νέου στρατιωτικού Αντικειμενικού Σκοπού που ανακοίνωσε η Μόσχα, το πρόβλημα καθίσταται εξόχως πιεστικό για την Ουκρανία και η διαρκής υπενθύμιση – έκκληση του προέδρου Ζελένσκι προς το ΝΑΤΟ και την Δύση γενικότερα για βοήθεια σε μείζονα οπλικά συστήματα, είναι απολύτως δικαιολογημένη. Η παραχώρηση μαχητικών αεροπλάνων αντιμετωπίζει αντικειμενικώς μεγαλύτερες δυσκολίες, όμως και η περίπτωση των αρμάτων μάχης ειδικώς, δεν φαίνεται προς το παρόν να αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη θέρμη.
Η περίπτωση των τεθωρακισμένων οχημάτων, πιθανώς να μπορεί να εξυπηρετηθεί ευχερέστερα. Η Μεγάλη Βρετανία εμφανίζεται ο πιο ένθερμος υποστηρικτής για παραχώρηση “περισσότερο φονικών” όπλων, με τον Αρχηγό Επιτελείου Ναύαρχο Σερ Τόνυ Ραντάκιν να υποστηρίζει ότι η χώρα πρέπει να προχωρήσει σε μια “νέα φάση” υποστηρίξεως της Ουκρανίας. Ο υπουργός Αμύνης Ουάλλας, ανακοίνωσε στις 31 Μαρτίου την απόφαση παραχωρήσεως τεθωρακισμένων οχημάτων (όχι αρμάτων) και πυροβολικού μακρού βεληνεκούς. Αν και δεν προσδιορίστηκαν τύποι και αριθμοί, είναι μια πρώτη συμβολή, σαφώς όχι αρκετή.
Τεθωρακισμένα οχήματα ανατολικής προελεύσεως, θα μπορούσε να παραχωρήσει η Πολωνία, που επιχειρεί παλαιότερα άρματα Τ-72 και τεθωρακισμένα ΒΜΡ-1 αλλά προφανώς μικροί αριθμοί μπορούν να διατεθούν. Η Βουλγαρία διαθέτει σε αποθήκευση ορισμένα Τ-72, ενώ ένας αριθμός παλαιοτέρων αρμάτων σοβιετικής και κινεζικής προελεύσεως, μπορούν πιθανώς να εξασφαλιστούν με μεσολάβηση των ΗΠΑ, από την Αίγυπτο και το Ιράκ αντιστοίχως.
Σε τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, η Ρουμανία θα μπορούσε πιθανώς να διαθέσει μικρό αριθμό τεθωρακισμένων ενώ και η Ελλάδα διατηρεί 129 ΒΜΡ-1, που μικρή συμβολή έχουν στην συμπλήρωση του δυναμικού των μονάδων, διεκδικώντας μάλιστα κάποια πράξη ανταλλαγμάτων από τις ΗΠΑ. Γενικώς, διαπιστώνεται ότι τα περιθώρια δεν είναι πολύ μεγάλα.
Εξέλιξη φαίνεται να υπάρχει και στην απαίτηση για πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα. Στις 30 Μαρτίου, ο πρόεδρος Ζελένσκι έθεσε ευθέως θέμα στην Νορβηγία, για την παραχώρηση κινητών συστημάτων NASAMS ΙΙΙ βεληνεκούς 30 χλμ. Την ίδια ημέρα, ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας δήλωσε ότι στηρίζει την αποστολή συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς S-300 “επειδή είναι ο εξοπλισμός που χρειάζεται περισσότερο η Ουκρανία“ ενώ για το ίδιο σύστημα συζητά και η Σλοβακία, η οποία όμως θέτει στις ΗΠΑ θέμα αντικαταστάσεως. Η αντιαεροπορική ομπρέλα, κρίνεται απαραίτητη για την κάλυψη του όγκου των ουκρανικών δυνάμεων προ του Ντονμπάς, ώστε να περιοριστεί κατά το δυνατόν η δράση και τα αποτελέσματα της Ρωσικής Αεροπορίας.
Στην πραγματικότητα όμως, την Δύση πρέπει ήδη να απασχολεί σοβαρά το ενδεχόμενο ενισχύσεως της Ουκρανίας με δυτικής προελεύσεως μείζονα οπλικά συστήματα.
Όλα αυτά, φανερώνουν ότι οι εν εξελίξει διεργασίες, απαιτούν χρόνο επεξεργασίας, προετοιμασίας-εκπαιδεύσεως και αποδόσεως. Το ερώτημα λοιπόν, είναι εάν υπάρχει χρόνος. Θεωρητικώς, η εποχή των ανοιξιάτικων βροχών στην Ουκρανία, θα καταστήσει το έδαφος ακατάλληλο σε μεγάλο βαθμό, ακόμη και για τεθωρακισμένα. Αυτό σημαίνει ότι η εξάρτηση από τους οδικούς άξονες θα παραμένει αυξημένη και τα περιθώρια χερσαίων ελιγμών από τεθωρακισμένους και μηχανοκίνητους σχηματισμούς θα είναι σχετικώς περιορισμένα. Αυτό επηρεάζει περισσότερο τον επιτιθέμενο και καθώς η λάσπη θα αρχίσει να στερεοποιείται μετά από δίμηνο περίπου, εκτιμάται ότι μόνο τότε θα είναι σε θέση οι ρωσικές δυνάμεις να επιχειρήσουν το αποφασιστικό χτύπημα. Επομένως, το προσεχές δίμηνο, μέχρι τις αρχές Ιουνίου, θεωρείται κρίσιμο για την ενίσχυση των ουκρανικών δυνάμεων. Θα επιτρέψει όμως η Ρωσία να γίνει αυτό;
