Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Αποσαφηνίζεται σταδιακώς η κατάσταση ως προς τις προσφορές των υποψηφιοτήτων για το πρόγραμμα φρεγάτας του Πολεμικού Ναυτικού. Εκτός των τεχνικών χαρακτηριστικών των διαφόρων προτάσεων, ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος βρίσκεται σε σειρά επαφών με ξένους ομολόγους του από τις χώρες των ναυπηγικών οίκων που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον, προκειμένου να κατατεθούν προσφορές για την “ενδιάμεση λύση”. Δηλαδή την προσφορά δύο μεταχειρισμένων κυρίων μονάδων κρούσεως που θα αποδεσμευτούν για την Ελλάδα και θα καλύψουν το κενό που θα προκύψει κατά την εκτέλεση εργασιών αναβαθμίσεως των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ.
Οι προτάσεις “ενδιάμεσης λύσεως” που έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα, είναι σε γενικές γραμμές οι παρακάτω:
- ΗΠΑ: η αρχική προσέγγιση της Lockheed Martin προϊδέαζε για δύο LCS. Η ελληνική πλευρά έχει διαμηνύσει ότι ενδιαφέρεται για αντιτορπιλικά κλάσεως ARLEIGH BURKE ενώ σε ζύμωση βρίσκεται από αμερικανικής πλευράς η περίπτωση παραχωρήσεως καταδρομικών TICONDEROGA.
- Γαλλία: δωρεάν παραχώρηση των φρεγατών JEAN BART (D615) και LATOUCHE-TREVILLE (D646) για πενταετή περίοδο από το 2022.
- Μεγάλη Βρετανία: δύο φρεγάτες Type 23.
Οι οίκοι από Ολλανδία και Ισπανία, προσφέρουν “ταχύρρυθμη” παράδοση δύο κορβετών ή φρεγατών αντιστοίχως, νέας ναυπηγήσεως.
- Damen: δύο κορβέτες Sigma 10514 ενώ έχει γνωστοποιηθεί ότι υφίσταται πρόθεση αποδεσμεύσεως και δύο φρεγατών τύπου Μ από το Ολλανδικό Ναυτικό, που θα μπορούσαν να προσφερθούν στην Ελλάδα.
- Navantia: δύο φρεγάτες Αlfa 3000 και αναμονή για πιθανή προσφορά μεταχειρισμένων κυρίων μονάδων κρούσεως.
Από πλευράς Γερμανίας, δεν έχει κατατεθεί ακόμη προσφορά “ενδιάμεσης λύσεως”. Μετά την επικοινωνία του ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλου με την Γερμανίδα ομόλογό του στις 23 Μαρτίου, την επομένη το ΥΠΕΘΑ απέστειλε σχετική επιστολή στην γερμανική κυβέρνηση, με την οποία ζητείται επισήμως η κατάθεση προτάσεως “ενδιάμεσης λύσεως”.
Η εξέλιξη των πραγμάτων, οδηγεί σε ορισμένες πρώτες σκέψεις και διαπιστώσεις.
- Κατά μείζονα λόγο, όποιο πλοίο εξασφαλισθεί ως “ενδιάμεση λύση”, θα απαιτήσει κόστος προσκτήσεως (πλην των γαλλικών) συνοδευόμενο από κόστος για εργασίες τροποποιήσεως.
- Όσο πιο “ξένο” είναι για το Πολεμικό Ναυτικό το προσφερόμενο πλοίο “ενδιάμεσης λύσεως”, τόσο μεγαλύτερες τροποποιήσεις θα απαιτήσει, συνεπώς αναλόγως υψηλό θα είναι και το κόστος.
- Το κριτήριο της “ενδιάμεσης λύσεως”, λειτουργεί σαφώς αρνητικά για ένιες εκ των υποψηφιοτήτων, περιορίζοντας το “ειδικό βάρος” μιας προηγμένης σχεδιάσεως νέας φρεγάτας. Επί παραδείγματι, οι γαλλικές μεταχειρισμένες φρεγάτες, δύσκολα μπορούν να θεωρηθούν ικανοποιητικές επιλογές.
Το συμπέρασμα είναι ότι η “ενδιάμεση λύση” έχει μάλλον συζητήσιμη αξία ενώ, επιπλέον, μπορεί να θεωρηθεί ότι λύσεις υπάρχουν πλέον και εκτός πλαισίου της διαδικασίας του συγκεκριμένου προγράμματος. Δηλαδή, ακόμα και αν δεν επιλεγεί πρόταση νέας φρεγάτας από χώρα που προσφέρει ελκυστική “ενδιάμεση λύση” μεταχειρισμένων φρεγατών, οι τελευταίες παραμένουν επί της ουσίας διαθέσιμες για το Πολεμικό Ναυτικό από άλλη χώρα.
Όπως έχει γνωστεί ήδη, η Λευκή Βίβλος 2021 του βρετανικού Υπουργείου Αμύνης ορίζει ότι το Βασιλικό Ναυτικό θα αποσύρει νωρίτερα τις φρεγάτες MONMOUTH (F235) και MONTROSE (F236) συνεπώς θα είναι διαθέσιμες, εφόσον ενδιαφέρουν το Πολεμικό Ναυτικό. Το ίδιο ισχύει και για το Ολλανδικό Ναυτικό, που οι δύο εναπομείνασες φρεγάτες VAN AMSTEL (F831) και VAN SPEIJK (F828) βαίνουν προς απόσυρση. Επί της ουσίας, οι Ολλανδοί έχουν “κλείσει το μάτι” στην Αθήνα, για την πώληση με χαμηλό κόστος των δύο φρεγατών τους ανά πάσα στιγμή και συνθήκη.
Ασφαλώς, οι δύο φρεγάτες του Ολλανδικού Ναυτικού έχουν το πλεονέκτημα της ομοιογένειας σε πολύ μεγάλο βαθμό με τις φρεγάτες τύπου S που διαθέτει το Πολεμικό Ναυτικό. Βασικώς, οι δύο Μ μπορούν να “κουμπώσουν” σχεδόν άμεσα στην Διοίκηση Φρεγατών του Αρχηγείου Στόλου, λόγω ίδιων συστημάτων και όπλων. Σχετικό μειονέκτημα των πλοίων είναι η ύπαρξη του ξεπερασμένου πλέον βλήματος επιφανείας – αέρος RIM-7 Sea Sparrow βεληνεκούς 14 χλμ., σε 16 κελιά καθέτου εκτοξεύσεως Mk48 Mod1. Με αντικατάσταση των βλημάτων από ESSM Block 2, δύναται να επιτευχθεί αναβάθμιση της ισχύος αντιαεροπορικού πυρός τόσο από πλευράς αριθμού βλημάτων (32 ESSM σε 16 κελιά) όσο και από απόψεως επιδόσεων.
Συνοψίζοντας, η πραγματική αξία του κριτηρίου της “ενδιάμεσης λύσεως” ήταν εξαρχής συζητήσιμη. Ετέθη περισσότερο ως μοχλός πιέσεως σε ΗΠΑ και Γαλλία, ώστε να αποδεσμεύσουν κύριες μονάδες που ενδιέφεραν το Πολεμικό Ναυτικό. Αποδεικνύεται τώρα ότι η Γαλλία δεν “πιέσθηκε” να αποδεσμεύσει FREMM κι αναμένεται να διαπιστωθεί κατά πόσο θα ισχύσει το ίδιο για τις ΗΠΑ. Η βαρύτητα της “ενδιάμεσης λύσεως” μειώνεται πλέον ακόμη περισσότερο εκ των πραγμάτων και πρέπει να αποφευχθεί μια πιθανή αρνητική της επίδραση στην διαδικασία λήψεως αποφάσεως.
Με τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ 200ΗΝ και δύο φρεγάτες από Μεγάλη Βρετανία ή κατά προτίμηση Ολλανδία, ο Στόλος θα μπορεί να υπολογίζει σε 6 φρεγάτες πολλαπλού ρόλου επαρκών ικανοτήτων. Η μεγάλη επένδυση σε νέα φρεγάτα, είναι ανορθολογικό να γίνει και πάλι σε φρεγάτες αναλόγων επιχειρησιακών δυνατοτήτων. Τώρα που δίνεται η ευκαιρία στο Πολεμικό Ναυτικό, πρέπει να γίνει το ποιοτικό άλμα σε φρεγάτες αυξημένων αντιαεροπορικών δυνατοτήτων, ώστε να αποκτηθούν νέες επιχειρησιακές ικανότητες.
