SMOTANEΤ: Ευρωπαϊκό πρόγραμμα καινοτόμου δικτύου επικοινωνιών για στρατιωτική χρήση

Το αναπτυξιακό έργο SMOTANET (Development of Software Defined Mobile Ad-hoc Tactical Network Devices and Testbed) είναι ένα από τα 16 Ευρωπαϊκά έργα στον τομέα της Άμυνας, που επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως ανακοινώθηκε τον Ιούνιο του 2020. Τα έργα αυτά εντάσσονται στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας (European Defense Industrial Development Programme -EDIDP) που αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε από έμπειρους αξιολογητές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εγκρίθηκε από εκπροσώπους των Υπουργείων Άμυνας των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη προηγμένου εξοπλισμού και πρωτοκόλλων επικοινωνιών, που θα μπορούν  να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε μελλοντικά τακτικά δίκτυα. Το SMOTANET θα παρέχει στις ένοπλες δυνάμεις ασφαλή επικοινωνία στα σύγχρονα πεδία μάχης τα οποία απαιτούν από τις στρατιωτικές τηλεπικοινωνιακές συσκευές αυξημένη διαλειτουργικότητα καθώς και προσαρμοστικότητα στις επιχειρησιακές συνθήκες.

Το SMOTANET υποστηρίζει πλήρως «δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις»  επιτρέποντας στις στρατιωτικές μονάδες να μοιράζονται και να ανταλλάσσουν με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, στρατηγικά δεδομένα «επίγνωσης κατάστασης» (situational awareness) και άλλες τακτικές πληροφορίες κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονη δυναμικότητα και  κινητικότητα των δυνάμεων.

Με συνολικό χρηματοδοτούμενο προϋπολογισμό 3,9 εκατ. ευρώ, το έργο θα υλοποιηθεί από μία ευρωπαϊκή κοινοπραξία, της οποίας συντονιστής είναι η INTRACOM DEFENSE.

Περιγραφή του έργου

Το έργο SMOTANET αποσκοπεί στη μελέτη και το σχεδιασμό δικτύων τεχνολογίας SDN (Software Defined Networks – Δίκτυα Καθοριζόμενα από Λογισμικό) για στρατιωτική χρήση.

Η καινοτομία του έργου έγκειται στην συνδυασμένη χρήση σε τακτικό επίπεδο τριών διαφορετικών τεχνολογιών:

• Ραδιοσυστημάτων προγραμματιζόμενων μέσω λογισμικού (Software Defined Radios – SDR),
• Κινητών ad-hoc Δικτύων (Μobile Ad-hoc Networks – MANET) και
• Δικτύωσης καθοριζόμενης μέσω Λογισμικού (Software Defined Networking – SDN)

για πρώτη φορά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, με αποτέλεσμα την αποδοτικότερη διαχείριση των τακτικών δικτύων, την βελτίωση της ασφάλειας των επικοινωνιών και την καλύτερη διαλειτουργικότητα με άλλα δίκτυα.

Πιο συγκεκριμένα, το έργο SMOTANET σκοπεύει να:

• σχεδιάσει δικτυακό εξοπλισμό και πρωτόκολλα επικοινωνιών τεχνολογίας SDN για τον αμυντικό τομέα που βασίζονται σε επιχειρησιακές απαιτήσεις δύο Υπουργείων Άμυνας της Ευρώπης: της Ελλάδος και της Κύπρου,
• δημιουργήσει ασφαλή ad-hoc δίκτυα με κατανεμημένη διαχείριση αποφεύγοντας την ύπαρξη μοναδικού σημείου αποτυχίας (single point of failure). Θα ακολουθηθούν οι αρχές της Ασφάλειας από το Σχεδιασμό (Security by Design) και θα εξεταστούν σε βάθος ζητήματα Κυβερνοασφάλειας,
• αποτιμήσει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της εφαρμογής της τεχνολογίας SDN σε στρατιωτικές εφαρμογές με χρήση αντικειμενικών δεικτών απόδοσης – KPIs (Key Performance Indicators),
• υποστηρίξει την ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, αποδοτικότητα και στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε προϊόντα και ολοκληρωμένες λύσεις τεχνολογίας SDN,
• προάγει την διαλειτουργικότητα των τηλεπικοινωνιών μεταξύ συμμαχικών δυνάμεων.

Το έργο θα εισαγάγει μια σύγχρονη και επιτυχημένη μη στρατιωτική τεχνολογία στον αμυντικό τομέα και θα συνεισφέρει στην ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής τεχνογνωσίας στη χρήση αυτής της τεχνολογίας για επιχειρησιακούς αμυντικούς σκοπούς.

Η επιχειρησιακή κεντρική ιδέα του SMOTANET είναι να:

• παρέχει στο προσωπικό των στρατιωτικών οχημάτων ευρυζωνικές, αξιόπιστες, αυτοπροσαρμοζόμενες και ασφαλείς υπηρεσίες ασύρματης δικτύωσης,
• επιτρέπει δυναμικές τροποποιήσεις/ αναδιαρθρώσεις των δικτυακών λειτουργιών των κόμβων του δικτύου,
• υποστηρίζει Συμμαχικές Επιχειρήσεις παρέχοντας την δυνατότητα καθορισμού και μεταβολής των πολιτικών ασφάλειας κατ’ αίτηση (on demand).

Συμβολή στην καινοτομία και την Αριστεία

To SMOTANET θα συμβάλλει στην καινοτομία και την αριστεία καθώς περιλαμβάνει καινοτόμες ιδέες με την εφαρμογή των διαρκώς εξελισσόμενων τεχνολογιών SDN στον αμυντικό τομέα.

Η εφαρμογή της φιλοσοφίας SDN στα τακτικά ασύρματα δίκτυα ενέχει σημαντικές προκλήσεις καθώς η τεχνολογία SDN δεν έχει σχεδιαστεί για να ικανοποιεί τις απαιτήσεις ενός τακτικού δικτύου σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον το οποίο είναι εξαιρετικά δυναμικό. Επιπλέον θα είναι η πρώτη φορά που οι δυο καθοριζόμενες από το Λογισμικό τεχνολογίες (Software Defined Networking – Software Defined Radios) θα συνδυαστούν σε μία κοινή τηλεπικοινωνιακή πλατφόρμα με στρατιωτικές προδιαγραφές.

Mε αυτόν τον τρόπο το SMOTANET αναμένεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των υπαρχόντων συστημάτων τακτικών επικοινωνιών και των δικτύων SDN και να στοχεύσει στη διπλή χρήση της παραγόμενης τεχνολογίας για στρατιωτικούς και μη στρατιωτικούς σκοπούς.

Συμβολή στην ανταγωνιστικότητα & αυτονομία της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας

Τόσο σε ερευνητικό όσο και σε βιομηχανικό επίπεδο, οι Ευρωπαϊκοί οργανισμοί υπολείπονται των ανταγωνιστών τους στον τομέα του SDN. Το έργο θα συμβάλει αποφασιστικά στον περιορισμό της εξάρτησης της ΕΕ από κατοχυρωμένες τεχνολογίες και προϊόντα που προέρχονται από τις ΗΠΑ και την Άπω Ανατολή.

Οι στόχοι του έργου συμπίπτουν με τρεις από τις βασικές προτεραιότητες που περιέχονται στο Σχέδιο Ανάπτυξης Ικανοτήτων (Capability Development Plan Priorities) που έχουν συμφωνήσει τα Κράτη Μέλη σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι προτεραιότητες αυτές είναι οι εξής:

• Υπεροχή στην Πληροφορία.
• Συστήματα Πληροφορικής και Επικοινωνιών (CIS) τακτικού επιπέδου.
• Επιχειρήσεις Αντιμετώπισης Κυβερνοεπιθέσεων.

Παράλληλα το έργο προωθεί και την ανάπτυξη ελληνικών αμυντικών προϊόντων για την κάλυψη εθνικών επιχειρησιακών αναγκών και αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στον τομέα της Άμυνας και στην ανάπτυξη των εταίρων της κοινοπραξίας.

Τέλος, το έργο έχει και δυνατότητες πιθανής δημιουργίας τεχνοβλαστών (spin-offs) στις περιοχές:

• Εξελιγμένα συστήματα Διοίκησης και Ελέγχου (Command & Control – C2).
• Μη επανδρωμένα συστήματα.
• Εξελιγμένες Υπηρεσίες Κυβερνοασφάλειας.
• Εφαρμογές της SDN τεχνολογίας για επικοινωνίες σε θαλάσσιο περιβάλλον.

Η κοινοπραξία

Το SMOTANET είναι ένα αναπτυξιακό έργο στον αμυντικό τομέα που ενσωματώνει τεχνολογίες αιχμής και θα υλοποιηθεί από μια κοινοπραξία που αποτελείται από πέντε εταίρους με αναγνωρισμένη εμπειρία στον τομέα των τηλεπικοινωνιακών δικτύων και προερχόμενους από τρεις χώρες: Ελλάδα, Κύπρο και Πολωνία. Συγκεκριμένα στην κοινοπραξία συμμετέχουν η INTRACOM DEFENSE (IDE), τρεις επιχειρήσεις (GRIDNET Α.Ε., SIGNALGENERIX LIMITED και ITTI sp. z o.o.) και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το SMOTANET υποστηρίζεται από τα Υπουργεία Άμυνας της Ελλάδας και της Κύπρου καθώς τα δύο αυτά υπουργεία έχουν συμφωνήσει σε κοινές επιχειρησιακές και τεχνικές απαιτήσεις (Common Requirements). Το Ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα έχει και το ρόλο του Διαχειριστή Έργου εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

H INTRACOM DEFENSE (IDE) έχει το ρόλο του Συντονιστή και του Τεχνικού Υπεύθυνου του έργου. Η IDE, θυγατρική της Intracom Holdings, έχει περισσότερα από 25 χρόνια αναγνωρισμένης εμπειρίας στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παραγωγή προϊόντων και λύσεων που ενσωματώνουν τεχνολογία αιχμής στους τομείς: Συστήματα Επικοινωνιών, Ζεύξεις Μεταφοράς Δεδομένων, Ολοκληρωμένα Συστήματα Ασφάλειας και Επιτήρησης, Μη Επανδρωμένα Συστήματα, Λογισμικό Eλέγχου, Διοίκησης και Συντονισμού Επιχειρήσεων,  Υβριδικά Συστήματα Ηλεκτρικής Ισχύος κ.ά.

Το SMOTANET αφορά τακτικές επικοινωνίες στρατιωτικών μονάδων που βρίσκονται εν κινήσει και θα αποτελέσει διεθνή καινοτομία, ενισχύοντας σημαντικά την επίγνωση της τακτικής κατάστασης σε πραγματικό χρόνο, παρά τη συνεχώς μεταβαλλόμενη δυναμική της κατά την εξέλιξη επιχειρήσεων.

Η δυνατότητα αυτή του SMOTANET ενισχύει σημαντικά το δόγμα των «δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων» καθώς και τη διακλαδικότητα των επικοινωνιών και αναμένεται ότι θα προσδώσει έναν πολλαπλασιαστή ισχύος στις Ελληνικές Ένοπλες δυνάμεις που καλούνται να επιχειρήσουν σε ένα πολυσύνθετο γεωγραφικό περιβάλλον το οποίο επιβάλλει ιδιαίτερες απαιτήσεις για την αποτελεσματικότητα των επικοινωνιών.