Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η σημερινή τηλεφωνική επικοινωνία του ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλου με την Γαλλίδα ομόλογό του Φ. Παρλύ, εγκαινίασε τις επίσημες επαφές υψηλού επιπέδου επί του προσκηνίου, για την προμήθεια μιας Μοίρας μαχητικών Rafale. Η κίνηση προέκυψε μετά την απόφαση του Έλληνα πρωθυπουργού να ματαιωθεί το πρόγραμμα προμήθειας δύο φρεγατών από την Γαλλία, κρίνοντας απαραίτητο να αντισταθμιστεί αυτή η εξέλιξη ώστε να μην διακινδυνεύσει η επισημοποίηση της υπογραφής συμφωνίας στρατηγικής εταιρικής σχέσεως με το Παρίσι. Μητσοτάκης και Μακρόν είχαν συμφωνήσει τον Ιανουάριο, με σκοπό την υπογραφή της μέχρι τον Ιούνιο. Προέκυψαν όμως καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας του COVID 19 αλλά και οι διεργασίες με το πρόγραμμα φρεγατών Belh@rra.
Φρεγάτες MMSC
Το πρόγραμμα φρεγατών ναυάγησε λόγω κυοφορουμένης πολιτικής αποφάσεως για ανάθεση του σχετικού έργου στις ΗΠΑ. Η ανατροπή επήλθε μετά την υποβολή προτάσεως από την αμερικανική Lockheed Martin πέρυσι το καλοκαίρι για πρόγραμμα 4 φρεγατών MMSC, που προβλέπει ναυπήγηση 3 εξ αυτών στην Ελλάδα. Το πλεονέκτημα της χρηματοδοτήσεως διά της οδού των FMS, είναι κάτι που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η πρόταση σχετίζεται με συνεργασία με την αμερικανική ΟΝΕΧ Shipyards η οποία απέκτησε προσφάτως τον έλεγχο της Ναυπηγικές & Βιομηχανικές Επιχειρήσεις Ελευσίνας (ΝΒΕΕ ΑΕ) και θα αναλάβει το ναυπηγικό σκέλος στην Ελλάδα.
Σε γενικές γραμμές, η αμερικανική πρόταση προβλέπει την παράδοση της πρώτης φρεγάτας στο εύλογο χρονικό διάστημα της διετίας από την ανάθεση συμβάσεως, με τις επόμενες να ακολουθούν στα ναυπηγεία Ελευσίνος. Δέλεαρ στην περίπτωση, αποτελεί η πρόταση “ενδιάμεσης λύσεως” διά της παραχωρήσεως τουλάχιστον 2 μεταχειρισμένων φρεγατών LCS κλάσεως FREEDOM, που ήδη υπηρετούν στο Ναυτικό των ΗΠΑ.
Μια άλλη διάσταση του αμερικανικού ενδιαφέροντος, είναι η παράλληλη ανάθεση στην Lockheed Martin του προγράμματος Εκσυγχρονισμού Μέσης Ζωής των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ. Σε αυτή την περίπτωση, οι νέες φρεγάτες MMSC και οι εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ 200, θα φέρουν κοινά συστήματα όπως ραντάρ TRS-4D AESA, Σύστημα Διαχείρισης Μάχης COMBATSS-21, ρυμουλούμενο σόναρ CAPTAS, εξασφαλίζοντας αξιόλογη ομοιοτυπία.
Ωστόσο, είναι προφανές ότι όπως και στην περίπτωση των γαλλικών φρεγατών, η πρόσκτηση των MMSC θα θέσει το ζήτημα σοβαρών συμβιβασμών από πλευράς προδιαγραφών. Το σκάφος των αμερικανικών φρεγατών κατασκευάζεται από κράμα αλουμινίου αντί για χάλυβα, το προωστήριο σκεύος περιλαμβάνει σύστημα υδροπροώσεως (waterjet) που δεν είναι ελκυστικό για το Πολεμικό Ναυτικό ενώ δεν υφίσταται σόναρ τρόπιδας.
Όπως αναφέραμε προ καιρού, για λόγους κόστους, προσφέρεται η έκδοση που έχει αγορασθεί από την Σαουδική Αραβία: “Η επίσημη αμερικανική ενημέρωση αφορά την επακριβή διαμόρφωση MMSC, με οπλισμό υποδεέστερης συνθέσεως από αυτήν που ενδιαφέρει το Πολεμικό Ναυτικό, δηλαδή με πυροβόλο 57 mm και εκτοξευτή Mk41 VLS με 8 κελιά για ESSM“. Αυτονοήτως, θα υπάρξουν επιμέρους τροποποιήσεις που θα απαιτήσει το Πολεμικό Ναυτικό, όπως επί παραδείγματι η εγκατάσταση πυροβόλου OTO Melara των 76 mm. Επιπλέον, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι θα ζητηθεί η εγκατάσταση τορπιλλοβλητικών σωλήνων. Ωστόσο, εκτενείς παρεμβάσεις, θα εκτοξεύσουν το κόστος.
Ήδη σύμφωνα με πληροφορίες, το Πολεμικό Ναυτικό “πιέζεται” να προσαρμοσθεί στην αμερικανική πρόταση, ματαιώνοντας την προοπτική εξασφαλίσεως Αντιαεροπορικής Άμυνας Περιοχής (AAW) που υποτίθεται ότι αποτελεί προτεραιότητα ως προς τις κύριες μονάδες επιφανείας. Οι MMSC περιορίζονται σε 8 κελιά που μπορούν να φιλοξενήσουν μέχρι 32 πυραύλους μέσου βεληνεκούς RIM-162 ESSM και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να μην αποφασισθεί η εγκατάσταση SM-2MR, παρόλο που η αμερικανική πλευρά δεν φαίνεται να έχει αντίρρηση στην αποδέσμευσή του. Σε συνδυασμό με το ραντάρ TRS-4D και χωρίς SM-2MR οι αντιαεροπορικές δυνατότητες των MMSC θα κινούνται μόνο σε ένα επίπεδο παραπάνω εν σχέσει με τις ΜΕΚΟ 200ΗΝ όπως είναι σήμερα αλλά θα υστερούν έναντι των Belh@rra διαμορφώσεως Πολεμικού Ναυτικού. Περιορισμός σε ESSM, αφήνει ως μόνη δυνατή ενίσχυση της ισχύος πυρός των MMSC την προσθήκη δευτέρου συστήματος κάθετης εκτοξεύσεως πυραύλων Mk 41 VLS.
«Αθόρυβα» η Lockheed Martin προωθεί την φρεγάτα LCS/MMSC στην Ελλάδα
Στον Ανθυποβρυχιακό Πόλεμο (ASW) το Πολεμικό Ναυτικό θα κληθεί να στηριχθεί κατά πρώτον στα οργανικά ελικόπτερα MH-60R και στο συρρόμενο σόναρ.
Ενδιάμεση λύση “φρεγατοκορβέτες” LCS
H παραχώρηση μεταχειρισμένων LCS, στηρίζεται στην απόφαση του Ναυτικού των ΗΠΑ για απόσυρση των 4 πρώτων μονάδων (εκ των οποίων 2 της κλάσεως FREEDOM) που κρίνονται ανεπαρκείς από πλευράς μαχητικής αξίας. Στο πλαίσιο αυτό, έχει προγραμματισθεί ο παροπλισμός τον Μάρτιο του 2021 των LCS 1 FREEDOM και LCS 3 FORT WORTΗ, που τέθηκαν σε υπηρεσία το 2008 και 2012 αντιστοίχως. Το Ναυτικό των ΗΠΑ χαρακτηρίζει πλέον τις 4 πρώτες LCS ως “δοκιμαστικές” και αποφάσισε αναβαθμίσεις από την 5η κατά σειρά μονάδα, εγκαταλείποντας κάθε σκέψη για ανάλογη αναβάθμιση στο ίδιο επίπεδο των 4 πρώτων, κίνηση η οποία θα απαιτούσε επένδυση μέχρι 2 δισ. $!
Τα ανωτέρω είναι φυσιολογικά, δεδομένου ότι για τα μέτρα του Πολεμικού Ναυτικού, η ισχύς πυρός των LCS τις κατατάσσει στις κορβέτες: πυροβόλο Μk110 των 57 mm, εκτοξευτής Mk49 με 21 αντιπυραυλικά βλήματα RIM-116 RAM, 2 πυροβόλα Mk44 Bushmaster II των 30 mm και 24 πύραυλοι επιφανείας – επιφανείας AGM-114L HELLFIRE – οι τελευταίοι είναι άγνωστο εάν θα παραχωρηθούν. Πέραν αυτών, φιλοξενείται οργανικό ελικόπτερο Seahawk και Μη Επανδρωμένα καθέτου αποπροσνηώσεως MQ-8B/C που θα ήταν ενδιαφέρον να διαπιστωθεί εάν παραχωρούνται με τα πλοία.
“Κορβέτες” ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ
Μετά τις θετικές εξελίξεις στα ναυπηγεία του Νεωρίου Σύρου και Ελευσίνος από την εμπλοκή της ONEX, η κυβέρνηση πιέζεται για την ανάθεση επιπλέον ναυπηγικού έργου. Η πρόταση αφορά την ναυπήγηση κορβετών ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ, βάσει του σχεδίου SAAR 72 της ισραηλινής Israel Shipyards Ltd, με την οποία η ΟΝΕΧ υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας στις 16 Ιουνίου, εξασφαλίζοντας άδεια ναυπηγήσεως στην Σύρο.
Κατά πληροφορίες, η ιδέα περιστρέφεται γύρω από την ανάθεση προγράμματος κορβετών, οι οποίες θα αναλάβουν την εκτέλεση κυρίως αποστολών επιτηρήσεως και θαλασσίου ελέγχου, τύπου ΞΙΦΙΑΣ. Τα σκάφη, μήκους 72 μέτρων και εκτοπίσματος 800 περίπου τόννων, προσφέρονται με πυροβόλο 76 mm, εκτοξευτές πυραύλων επιφανείας – επιφανείας, εκτοξευτές πυραύλων αντιπυραυλικής αμύνης, δευτερεύοντα οπλισμό και ελικοδρόμιο που μπορεί να φιλοξενήσει ελικόπτερο μέσης κατηγορίας.
Είναι απίθανη η σύνθεση οπλισμού σε ελληνική υπηρεσία να περιλαμβάνει ισραηλινούς πυραύλους επιφανείας – αέρος και επικρατέστερος θα πρέπει να θεωρείται ο περιορισμός σε κάποιο σύστημα RAM. Επί της ουσίας, τα πλοία θα ενσωματώνουν την ισχύ πυρός των LCS ή των ΤΠΚ κλάσεως ΡΟΥΣΣΕΝ. Ωστόσο, εφόσον ενταχθούν σε υπηρεσία τα LCS, η παρουσία μονάδων όπως η ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ, θα υποβαθμισθεί περισσότερο, λόγω και εκτοπίσματος.
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση προτάσσει πολιτικά κριτήρια για την ταχεία προώθηση μειζόνων εξοπλιστικών προγραμμάτων, με ΗΠΑ, Γαλλία και Ισραήλ. Ωστόσο, αφενός με αυτό τον τρόπο εξαφανίζεται κάθε έννοια δημιουργίας περιβάλλοντος ανταγωνισμού για την εξασφάλιση των μεγαλύτερων δυνατών ανταλλαγμάτων και συμπίεση του κόστους, αφετέρου ανατρέπεται κάθε προγραμματισμός και μακροχρόνιος προγραμματισμός των Γενικών Επιτελείων για την εξέλιξη των Κλάδων. Ενδεικτικώς, τον Ιανουάριο ο πρωθυπουργός έθεσε στον πρόεδρο Τραμπ θέμα προμήθειας μαχητικών F-35 και οκτώ μήνες μετά γίνεται γνωστή η πρόθεση προμήθειας γαλλικών μαχητικών “4,5 γενιάς” ενώ η προοπτική προμήθειας φρεγατών ΑΑW για το Πολεμικό Ναυτικό υποβαθμίσθηκε σε μονάδες κατά τα φαινόμενα υποδεεστέρων επιχειρησιακών ικανοτήτων. “Στα χαρτιά”, αμφότερα τα προγράμματα εμφανίζονται να αποδίδουν σε Πολεμική Αεροπορία και Πολεμικό Ναυτικό μαχητικά και φρεγάτες που συνιστούν μικρότερο ποιοτικό “άλμα” σε σχέση με αυτά που συζητούντο…
