Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 16 Μαΐου, η 354 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών (354 ΜΤΜ) εόρτασε την 55η επέτειο από την συγκρότησή της. Ήταν το 1970, όταν μετά από συμφωνία με την τότε Δυτική Γερμανία το 1968 περί παραχωρήσεως αεροσκαφών τακτικών μεταφορών Nord N2501D Noratlas, συγκροτήθηκε η Μοίρα με τα οποία θα επιχειρούσαν.
Μέχρι τότε, η Πολεμική Αεροπορία κάλυπτε τις ανάγκες τακτικών μεταφορών με πεπαλαιωμένα C-47 Dakota, που επιχειρούσαν με την 355 Μοίρα Μεταφορών. Η 354 ΜΜ συγκροτήθηκε με την υπ’ αριθ. Φ:511/100/ΕΜ138676/16-5-1970/ΑΕΔ/ΑΑ/5ο ΕΓ διαταγή και είχε ως έβλημα τον Πήγασο.
Είχε προηγηθεί στις 20 Νοεμβρίου 1969 η μετάβαση ιπταμένων και τεχνικών της Πολεμικής Αεροπορίας στο Βούνστορφ (Wunstorf) της Δυτικής Γερμανίας, όπου έδρευε η Ακαδημία Μεταφορικών Αεροσκαφών της Luftwaffe, προς παρακολούθηση της θεωρητικής εκπαιδεύσεως. Η εκπαίδευση συνεχίστηκε στην Αεροπορική Βάση Κάουφμποϊρεν (Kaufbeuren) έδρα της Τεχνικής Σχολής Πολεμικής Αεροπορίας 1 (TSLw 1) και στο Όλντενμπουργκ (Oldenburg) όπου βρισκόταν το 6ο Σύνταγμα Εφοδιασμού Αεροπορίας.
Τα Noratlas που παραλάμβανε η Πολεμική Αεροπορία ήταν αποσυρμένα, τα οποία ενεργοποιούντο ξανά με μέριμνα της γερμανικής πλευράς. Μάλιστα λόγω πλημμύρας στην βάση αποθέσεως των αεροπλάνων, πολλά εξ αυτών είχαν υποστεί διαβρώσεις και παραδόθηκαν με σκοπό να χρησιμοποιηθούν για προσπορισμό ανταλλακτικών. Τοιουτοτρόπως, αρχικώς παραδόθηκαν 16 αεροπλάνα επιχειρησιακά κι εν συνεχεία άλλα 35, εκ των οποίων το τεχνικό προσωπικό προσπαθούσε να ενεργοποιήσει αριθμό.
Σηκώνοντας πλέον το κύριο βάρος των αερομεταφορών, η 354 ΜΜ υποβλήθηκε το 1973 σε Αξιολόγηση από το ΝΑΤΟ. Το αποτέλεσμα ήταν η κατάταξή της στην Κατηγορία Ι.
Όταν εκδηλώθηκε η κρίση στην Κύπρο με την εισβολή της Τουρκίας το 1974, η 354 ΜΜ διέθετε επιχειρησιακά 20 αεροπλάνα. Στο διάστημα εκείνο, με τις εντατικές προσπάθειες του τεχνικού προσωπικού, ο αριθμός των επιχειρησιακώς διαθέσιμων Noratlas αυξήθηκε κατά 4-5 ακόμη. Η προσθήκη αυτή ήταν πολύ σημαντική, επειδή δι’ αυτού του τρόπου αναπληρώθηκαν οι απώλειες που υπέστη η Μοίρα σε αποστολή που ανέλαβε την νύκτα 21/22 Ιουλίου.
Επρόκειτο για την αποστολή με κωδικό ΝΙΚΗ, που αφορούσε την μεταφορά στην Κύπρο της Α΄ Μοίρας Καταδρομών. Εκ των 15 Noratlas που απογειώθηκαν από την 115 Πτέρυγα Μάχης στην Σούδα, ένα καταρρίφθηκε από φίλια πυρά ενώ τρία παρέμειναν στην Λευκωσία λόγω βλαβών και πυρπολήθηκαν. Δύο από τα αεροπλάνα δεν προσγειώθηκαν στην Κύπρο αλλά ο κύριος όγκος των καταδρομέων μεταφέρθηκε και συμμετείχε στις επιχειρήσεις. Οι απώλειες από τα φίλια πυρά σε προσωπικό, ανήλθαν σε 4 πεσόντες αεροπόρους της 354 ΜΜ και 29 καταδρομείς.
Υπογραμμίζεται ότι αποστολή τέτοιου τύπου, δεν προβλεπόταν στις προσδιορισμένες αποστολές του Σχεδίου “Κ/ΑΑ”, δηλαδή το σχέδιο επιχειρήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας στο πλαίσιο του γενικότερου Σχεδίου “Κ”, για την υποστήριξη της Κύπρου σε περίπτωση τουρκικής εισβολής. Ως εκ τούτου, δεν υπήρχε προϊδέαση, δεν υπήρχαν δοκιμές και το προσωπικό κλήθηκε να σχεδιάσει και να εκτελέσει υπό συνθήκες τρομακτικής πιέσεως, από όλες τις απόψεις.
Επίσης, η Μοίρα, λόγω σοβαρών περιστατικών ασφαλείας που είχαν συμβεί τους προηγούμενους μήνες (αποκόλληση κινητήρα εν πτήσει) είχε ουσιαστικά αποδιοργανωθεί. Μεγάλο μέρος του προσωπικού είχε αποσπασθεί ή μετατεθεί σε άλλες μονάδες και όταν προέκυψε η κρίση, έπρεπε να καλυφθούν εκτάκτως μεγάλα κενά.
Η αποστολή ΝΙΚΗ, ήταν η μόνη που αναλήφθηκε από την Πολεμική Αεροπορία στην διάρκεια της κρίσεως, προς ενίσχυση των μαχομένων ελληνικών δυνάμεων στην Κύπρο και από αυτή την άποψη, είχε πολύ μεγάλη σημασία για την ιστορία. Δι’ αυτού του τρόπου, διασώθηκε το γόητρο της Πολεμικής Αεροπορίας, υπογραμμίσθηκε η καίρια σημασία που έχουν όλες οι μονάδες ανεξαιρέτως (ακόμη περισσότερο δε καθώς η 354 ΜΜ ανήκε διοικητικώς αλλά και επιχειρησιακώς στο 28ο Αρχηγείο Τακτικών Αεροπορικών Δυνάμεων) ενώ επιβεβαιώθηκε το υψηλό επίπεδο του προσωπικού.
Στις 18 Δεκεμβρίου 1976, η Μοίρα μετονομάσθηκε 354 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών.
Τον Ιούλιο του 1980, τα αεροσκάφη της 354 ΜΤΜ μεταστάθμευσαν στην 355 ΜΤΜ κι έκτοτε επιχειρούσαν ως Σμήνος Noratlas ενώ στις 18 Απριλίου 1982 ανεστάλη η λειτουργία της ως Μοίρα.
Στις 3 Ιανουαρίου 2005, η 354 ΜΤΜ ανασυγκροτήθηκε και σε αυτήν εντάχθηκαν 8 νέα αεροπλάνα τακτικών μεταφορών C-27J Spartan.
Στις 23 Απριλίου 2023, αεροπλάνο της 354 ΜΤΜ αναπτύχθηκε στο αεροδρόμιο του Ασουάν στην Αίγυπτο μαζί με ένα C-130H, συνεπικουρώντας στην επιχείρηση απεγκλωβισμού Ελλήνων από το Σουδάν. Στις 25 Απριλίου, στις πτήσεις αυτές ενεπλάκη και δεύτερο C-27J της Μοίρας. Συνολικώς μέχρι τις 27 Απριλίου, τα αεροπλάνα των δύο Μοιρών συμπλήρωσαν 51 ώρες πτήσεως και διανύθηκε απόσταση 27.787 χλμ.
Σημείο ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος είναι ότι στην συγκεκριμένη αποστολή, όπως και το 1974, η 354 ΜΤΜ αντιμετώπιζε ζητήματα υποστηρίξεως των αεροπλάνων της. Τα C-27J έπασχαν σοβαρά, από πλευράς διαθεσιμότητος.
Η 354 ΜΤΜ και τα αεροπλάνα τακτικών μεταφορών γενικότερα, υπενθυμίζουν με την νεώτερη ιστορία που έχουν γράψει και γράφουν, ότι η καρδιά και η ψυχή της Πολεμικής Αεροπορίας δεν πάλλονται μόνο στην αιχμή των Μοιρών με τα μαχητικά αεροπλάνα.
