Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Αποχαιρετήσαμε εχθές, 22 Αυγούστου, τον Μάνο Μαστοράκο.
Έφυγε ο καλύτερός μου Φίλος και ένας καλός Έλληνας.
Με τον Μάνο γνωριστήκαμε στην πρώτη συνάντηση που έγινε το 1993, μεταξύ των νέων μελών της Λέσχης Καταδρομέων & Ιερολοχιτών, με σκοπό να εγκαινιαστεί μία πιο ενεργή παρουσία από πλευράς δραστηριοτήτων. Από την πρώτη στιγμή, αναπτύχθηκε μεταξύ μας μοναδικός δεσμός.
Είχε υπηρετήσει ως έφεδρος Ανθυπολοχαγός στο 480 Τάγμα Διαβιβάσεων Καταδρομών μεταξύ 1984-1986.
Πέρα από την αγάπη του για την Πατρίδα και τις Ένοπλες Δυνάμεις, τον Μάνο διέκρινε ζωντάνια, απλότητα, φυσική ευγένεια και ωραία αίσθηση του χιούμορ. Λάτρης του Αρχαιοελληνικού ιδεώδους, ήταν άνθρωπος του μέτρου και ήξερε να απολαμβάνει τις μικρές στιγμές της ζωής. Ήταν αθλητικός τύπος και ως άτομο χαμηλών τόνων, ήταν συγκρατημένος στις εκδηλώσεις αλλά συγκροτημένος σε λόγο, μεστός και ουσιαστικός, ως γνήσιος Λάκων. Πάνω απ’ όλα, ο Μάνος ήταν φιλοσοφημένος.
Αρθρογράφησε επί σειρά ετών σε ιστορικά περιοδικά και με την ποιότητα των εργασιών του, συνετέλεσε όχι μόνο στην βελτίωση του ειδικού Τύπου αλλά μετέδωσε και νέα γνώση. Οι εργασίες του άρεσαν στο κοινό και αναπτύχθηκε σε αυτό μερίδα μικρότερων και μεγαλύτερων σε ηλικία αναγνωστών, που ξεχώρισαν κι εκτίμησαν ιδιαιτέρως την συγγραφική προσφορά του.
Το έργο του ΑΙΓΑΙΟ 1943, που εκδόθηκε το 2004, πρωτοτυπούσε επειδή συνδύαζε την εξιστόρηση των πολεμικών γεγονότων το φθινόπωρο του 1943 για τον έλεγχο της Δωδεκανήσου, με μία προϊδέαση περί του αποκαλουμένου “στρατιωτικού τουρισμού”. Κάνοντας περιηγήσεις σε πεδία μαχών, όπου μπορούσαν να ανακαλυφθούν ακόμη απομεινάρια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μάνος πίστευε ότι η Ελλάδα και ιδίως η Δωδεκάνησος, προσφερόταν για τέτοιου είδους δραστηριότητες, προσελκύοντας τουρισμό. Μια τέτοια περιήγηση στην Λέρο, προσέφερε μέσα από αυτό το βιβλίο του.
Ο Μάνος αντιπροσώπευε την επιτομή του απλού, ήρεμου, χαμηλών τόνων και ουσιαστικού ηγήτορα. Ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Λέσχης Καταδρομέων & Ιερολοχιτών, αναπτύχθηκε χάρη και σε αυτόν, πρωτοφανής πρωτοβουλία με νέες δραστηριότητες.
Η συμμετοχή ομάδων εφέδρων καταδρομέων της Λέσχης σε στρατιωτικούς αγώνες εφέδρων στο εξωτερικό, εγκαινιάστηκε το 1994 με μια αποστολή στην Γαλλία. Επικεφαλής ήταν ο Μάνος. Αυτή ήταν η πρώτη αναλόγου τύπου εκδήλωση, μέσα από την οποία οι έφεδροι ήλθαν σε επαφή και κατέληξαν σε χρήσιμα συμπεράσματα για την ποιότητα και τις απαιτήσεις που υπήρχαν σε ξένους στρατούς.
Ο Μάνος θεωρούσε πάντα ότι ο στρατιώτης πρέπει να γνωρίζει την ιστορία, τις ρίζες του, καθώς αυτό όχι μόνο ενέπνεε αλλά συνιστούσε και ουσιαστικό στοιχείο δημιουργίας “Πνεύματος Μονάδας”. Έτσι, πέρα από τις καθιερωμένες εκδηλώσεις τιμής της Λέσχης, συνέλαβε ως ιδέα τον “Διάπλου του Αιγαίου”, με σκοπό να τιμηθούν οι αγώνες του Ιερού Λόχου (1942-1945) και των Ιερολοχιτών –των προπατόρων των Ειδικών Δυνάμεων του Ελληνικού Στρατού– για την απελευθέρωση των νήσων του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου. Ο “Διάπλους του Αιγαίου” καθιερώθηκε και συνέπιπτε με τις εορταστικές εκδηλώσεις για την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με διαφοροποιημένο κάθε φορά πρόγραμμα επισκέψεων σε νήσους και μικρονήσους, για καταθέσεις στεφάνων στα τοπικά μνημεία.
Η εκδήλωση είχε πολύ μεγάλη απήχηση στις τοπικές κοινωνίες και ιδίως στις μικρονήσους, όπου οι απλοί άνθρωποι καλωσόριζαν τους εφέδρους καταδρομείς με θερμές εκδηλώσεις χαράς. Στα πρόσωπά τους έβλεπαν νέους ανθρώπους από διαφορετικά μέρη της χώρας, να δηλώνουν “παρών” και έτοιμοι να προστρέξουν εάν απαιτηθεί, πυκνώνοντας τις φάλαγγες των στρατιωτικών δυνάμεων που φρουρούν το Αρχιπέλαγος. Το αποτέλεσμα ήταν, κάθε χρονιά να υπάρχουν αιτήματα για συμπερίληψη στο πρόγραμμα και άλλων μικρονήσων. Ο “Διάπλους του Αιγαίου”, ως δραστηριότητα που απαιτούσε την ενημέρωση και συνεργασία σειράς κρατικών φορέων, αγκαλιάστηκε από όλους, μεταξύ των οποίων και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο πρώτος “Διάπλους του Αιγαίου” πραγματοποιήθηκε το 1995 και όπως απεδείχθη με την κρίση των Ιμίων, υπήρξε από αυτή την άποψη “προφητικός” ως εκδήλωση. Φυσική συνέπεια ήταν ο σχεδιασμός του Μάνου, να επεκταθεί σύντομα ώστε κατάληξη του Διάπλου να είναι η Κύπρος. Στους διάπλους αυτούς, δόθηκε η ονομασία “ΚΙΜΩΝ”. Οι έφεδροι της Λέσχης Καταδρομέων & Ιερολοχιτών άνοιξαν μία νέα σελίδα ερχόμενοι στην Κύπρο, συμβαδίζοντας και με το πνεύμα περί Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου που είχε υιοθετηθεί από την Αθήνα.
Μετά από κάποια χρόνια, οι άξιοι κυβερνήτες των ταχυπλόων σκαφών που τόσο αρμονικά και αποτελεσματικά είχαν συνεργαστεί με την Λέσχη για την επιτυχή υλοποίηση του Διάπλου, καθιέρωσαν δική τους ανάλογη πρωτοβουλία για την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών και ιδίως στις μικρονήσους του Αιγαίου. Έτσι, προσφέρουν ουσιαστικό κοινωνικό έργο, που τυγχάνει μεγάλης εκτιμήσεως από όλους. Τολμώ να πω ότι αυτή είναι η “κληρονομιά” που άφησε ο Φίλος μου Μάνος, μέσα από την πλούσια δραστηριότητα που αναπτύχθηκε με τον ίδιο πρωταγωνιστή, για την προάσπιση του Αιγαίου με κάθε τρόπο.
Πέρα από την σφυρηλάτηση των δεσμών με το ιστορικό παρελθόν ως διαδικασίας ενισχύσεως των ηθικών δυνάμεων, ο Μάνος πίστευε ότι απαραίτητο εφόδιο που πρέπει να συνδυάζει ο καταδρομέας, είναι η σωματική ρώμη. Απεχθανόταν τις βίαιες εκδηλώσεις δήθεν σκληραγωγήσεως, τις οποίες απέρριπτε αλλά πίστευε ως μόνη παραγωγική διαδικασία την καλλιέργεια της συντροφικότητος μέσα από μια ουσιώδη εκπαιδευτική διαδικασία σκληρών ασκήσεων και φυσικής εκγυμνάσεως. Για τον λόγο αυτό, ο Μάνος καθιέρωσε για τους εφέδρους καταδρομείς διαδικασία εξαμηνιαίας εξετάσεως φυσικής κατάστασης (δρόμο, πορεία μετά φόρτου, τρέξιμο) με υψηλές απαιτήσεις από πλευράς χρονικών περιθωρίων. Σε αυτές τις σκληρές δοκιμασίες, ο Μάνος ηγείτο διά του παραδείγματος, δείχνοντας ότι παρά τα 10-15 χρόνια που τον βάρυναν από πλευράς ηλικίας σε σχέση με τους νεωτέρους, δεν ζητούσε από αυτούς να κάνουν κάτι που δεν μπορούσε ο ίδιος.
Ως μόνιμος κάτοικος Ρόδου, συνειδητοποιημένος πολίτης και έφεδρος υπολοχαγός, ο Μάνος ενδιαφέρθηκε από την πρώτη στιγμή να προσφέρει μέσα από την Εθνοφυλακή. Παρόλο που οι έφεδροι αξιωματικοί δεν προβλέπεται να εντάσσονται σε αυτήν, κάτι το οποίο έθιγε με μεγάλη πικρία, παρακολουθούσε με συνέπεια τις δραστηριότητες του προγράμματος εκπαιδεύσεως. Έδωσε και εκεί, για άλλη μια φορά, το παράδειγμα ενώ μέσα από αρθρογραφία του, σκιαγράφησε την κατάσταση, προτείνοντας μέτρα βελτιώσεως.
Με εφόδια την αγωγή που είχε λάβει από την οικογένειά του και τις Νομικές σπουδές, ο Μάνος υπηρέτησε το Δημόσιο συμφέρον με αρχές, συνέπεια και υψηλό αίσθημα ευθύνης. Προσηνής, καλόκαρδος, μεθοδικός, ενέπνεε ανυπόκριτο σεβασμό. Σε αντίθεση με το περιβάλλον των εφέδρων καταδρομέων τους οποίους παρέσυρε με την ορθοκρισία του, χαρακτηριστικό που εξέπεμπε αυτοπεποίθηση και σιγουριά, στην επαγγελματική του δραστηριότητα χρησιμοποίησε τα εργαλεία της λογικής και της αναλυτικής επεξεργασίας, για την διαχείριση των υποθέσεων, πάντα με γνώμονα το Δημόσιο συμφέρον.
Τα τελευταία έτη, υπηρέτησε ως διευθυντής τμήματος Περιφερείας. Χειρίσθηκε τα θέματα αρμοδιότητος με το υψηλό αίσθημα ευθύνης που τον διέκρινε πάντα. Σε συγκεκριμένη περίπτωση θέματος, με προεκτάσεις εθνικής σημασίας, ο Μάνος ήταν ο μόνος μεταξύ των ομολόγων του απ’ όλη την Ελλάδα, που παρουσίασε αναλυτική μελέτη προτάσεων χειρισμού, κάτι το οποίο μνημονεύθηκε επαινετικώς από τον προϊστάμενό του Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών.
Ο Μάνος ήταν άνθρωπος που έδινε και προσέφερε σε όλους. Μου έδωσε και μου έμαθε πολλά.
Από τον ανεπανάληπτο Φίλο μου, πέρα από τις στιγμές χαράς και δράσεως που ζήσαμε μαζί, διατηρώ ως εικόνα το χαμόγελο, τον Δωρικό χαρακτήρα του και την αγάπη για την Πατρίδα.
Αιωνία σου η μνήμη αδελφέ μου Μάνο! ΛΟΚ!
