Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Άκρως ενδεικτικά και αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία (ΕΑΒΙ) ως προς τους στόχους και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, όπως αυτά αποτυπώνονται στο Ετήσιο Σχέδιο Δράσης 2023 του ΥΠΕΘΑ.
Συγκεκριμένα, στον Στόχο 1 περί των προσδοκωμένων αποτελεσμάτων, που καταγράφονται στην επιτελική σύνοψη που εκδόθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2022, ο στόχος συμμετοχής της ΕΑΒΙ στην υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων της χώρας, ορίζεται σε μόλις 2,7%!
Σημείο ενδιαφέροντος είναι η αναφορά: «Μέσω του συγκεκριμένου δείκτη αξιολογείται η ικανότητα κάλυψης των επιχειρησιακών απαιτήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων, μέσω προμηθειών οπλικών συστημάτων και παρεχόμενων υπηρεσιών από εταιρείες της ΕΑΒΙ».
Η απορία όμως που πρέπει να απαντηθεί είναι, εάν η ΕΑΒΙ έχει παρουσιάσει προϊόντα τα οποία παρότι έχουν προφανή αξία, δεν έχουν παραγγελθεί από το ΥΠΕΘΑ, πώς στοιχειοθετείται η θέση ότι το 2,7% αφορά την «ικανότητα κάλυψης των επιχειρησιακών απαιτήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων»; Εάν επί παραδείγματι, ελληνικές εταιρείες έχουν αναπτύξει κάποιο όχημα, ένα drone, κάποιο όργανο νυκτερινής σκόπευσης αλλά απλώς “σνομπάρονται” και δεν έχουν “ευτυχήσει” να ενταχθούν σε κάποια μελέτη προγράμματος προμήθειας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, τότε μάλλον το 2,7% αφορά απλώς το ποσοστό που το ΥΠΕΘΑ έχει αποφασίσει ότι θα καλύψει μέσω της ΕΑΒΙ, για τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων με βάση τον προγραμματισμό του 2023. Η πραγματική «ικανότητα κάλυψης των επιχειρησιακών απαιτήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων» από την ΕΑΒΙ, μπορεί ως ποσοστό, να είναι μεγαλύτερο αλλά αυτό να μην τυγχάνει εκμεταλλεύσεως από το ΥΠΕΘΑ. Τέτοιες περιπτώσεις υπήρχαν και τα προηγούμενα έτη, όπως ενδεικτικώς προσδιορισμένα προγράμματα προμήθειας πυρομαχικών από τα ΕΑΣ, που απλώς δεν ανατίθενται.
Ενδιαφέρον επίσης θα είχε, να γινόταν γνωστό πόσα προγράμματα προμήθειας υλικού από την ΕΑΒΙ, θα ενεργοποιηθούν ή θα συμβασιοποιηθούν εντός του 2023. Στις σχετικές στήλες, αναφέρεται μόνο ότι συνολικώς, το 2023 θα ενεργοποιηθούν 45 προγράμματα και θα συμβασιοποιηθούν 35.
Είναι σαφές ότι το ΥΠΕΘΑ και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις παραμένουν κύριος πελάτης ξένων εταιρειών ενώ μικρό ενδιαφέρον υπάρχει για τα όποια αμυντικά προϊόντα προσφέρει η ΕΑΒΙ.
Για την ΕΑΒΙ, αναφέρεται στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης η επίτευξη τιμής-στόχου δείκτη 2,39% επί των διατιθέμενων κονδυλίων της ΕΕ.
Ως προς τις εξαγωγές αμυντικού υλικού από ελληνικές εταιρείες, ως στόχος έχει τεθεί η τιμή των 100 εκατ. €. Η έκθεση σημειώνει: «Μέσω του συγκεκριμένου δείκτη προσδιορίζεται η ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων να υλοποιούν ενέργειες που ενισχύουν τη δυναμική εξαγωγών αμυντικού υλικού από Ελληνικές εταιρείες». Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν υπάρχουν άλλες “ενέργειες”, που μπορούν να υλοποιήσουν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και αν ναι, γιατί αυτό δεν γίνεται.
Στα “Σημαντικότερα Έργα” του Στόχου 1, στην δράση που αφορά την Εξασφάλιση Επάρκειας Αμυντικού Εξοπλισμού, προτάσσεται η Λειτουργία Συμβουλίου Αμυντικής Έρευνας, Τεχνολογίας και Βιομηχανίας (ΣΑΕΤΒ). Σε αυτήν αναφέρεται η «Σύσταση λειτουργία και ανάληψη του θεσμικού ρόλου του ΣΑΕΤΒ (ν.4609/2019), ως απαραίτητου οργάνου για τον προγραμματισμό της κυβερνητικής πολιτικής, τόσο στον τομέα της αμυντικής έρευνας και τεχνολογίας όσο και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας“. Υπενθυμίζεται ότι το ΣΑΕΤΒ είχε αρχικώς μόνο γνωμοδοτικό χαρακτήρα και στο Ετήσιο Σχέδιο Δράσης 2021 είχε ορισθεί η ανάληψη θεσμικού ρόλου από αυτό.
Ακολουθούν η Βελτίωση Υποστήριξης και η Απόκτηση/Αναβάθμιση Οπλικών Συστημάτων, μέσω σύναψης σχετικών προγραμμάτων προμήθειας και παροχής υπηρεσιών, που φυσικά απορροφούν το πλείστον της διαθέσιμης χρηματοδότησης. Γιατί; Γιατί προφανώς το ΣΑΕΤΒ δεν λειτουργεί όπως πρέπει ή μάλλον, δεν του αποδίδεται η δέουσα σημασία.
Στην “Βελτίωση Παρεχομένης Εκπαίδευσης”, περιλαμβάνεται η “Αναβάθμιση Θητείας” μέσω παροχής εκπαίδευσης και πιστοποίησης ψηφιακών και άλλων δεξιοτήτων με την χρήση Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (μέτρο “κοινωνικής πολιτικής” εκτός του κυρίου αντικειμένου της στρατιωτικής εκπαίδευσης) και μεταξύ άλλων, η Δημιουργία Εξομοιωτή Ελεύθερης Πτώσης, με την ανέγερση της κατάλληλης κτιριακής εγκατάστασης (αεροσήραγγα).
Στην “Αναδιοργάνωση του Συστήματος Διοίκησης και Οργάνωσης των Ενόπλων Δυνάμεων” περιλαμβάνεται και η “Εκπαίδευση Εφέδρων προς αύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας των μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων” μέσω επικαιροποίησης, βελτίωσης και συμπλήρωσης των στρατιωτικών γνώσεων των Εφέδρων καθώς και ενσωμάτωση και ισχυροποίηση των οργανικών δεσμών τους με την μονάδα στην οποία θα ενταχθούν κατά την επιστράτευση. Δεν αναφέρεται όμως κάποιος στόχος ως προς τον αριθμό των εφέδρων που σχεδιάζεται να προσκληθούν για μετεκπαίδευση, πιθανώς επειδή θα κυμανθεί και το 2023 στα συνήθη χαμηλά επίπεδα. Στο ίδιο κεφάλαιο, περιλαμβάνεται και το “Νέο Θεσμικό Πλαίσιο Εθνοφυλακής”, για τον εκσυγχρονισμό – επικαιροποίησή του, η πραγματική πρόκληση όμως είναι η διαπίστωση χειροπιαστών ωφελών στα πεδία ασκήσεων.
Για την “Ενίσχυση και προβολή της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Βάσης”, προβλέπεται για το 2023 η “Αναθεώρηση της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Στρατηγικής”, που όμως από την θέσπισή της εδώ και πενταετία, δεν φαίνεται να υφίσταται ως πεδίο εφαρμογής από τις κυβερνήσεις. Φυσικά περιλαμβάνεται και η έκθεση αμυντικής βιομηχανίας “DEFEA 2023”.
Στον Στόχο 2 “Αξιοποίηση της περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, Χρηματοδοτικών Εργαλείων και Ερευνητικών Προγραμμάτων”, στα προσδοκώμενα αποτελέσματα για το 2023 περιλαμβάνεται στόχος 5.334.092 €, ως ελάχιστο διατιθέμενο ποσό για την Έρευνα και την Τεχνολογία. Ο στόχος, “Αφορά στο μέγεθος των ποσών, τα οποία κατευθύνονται στη χρηματοδότηση δράσεων έρευνας, καινοτομίας και ανάπτυξης και καταδεικνύει την προσπάθεια του ΥΠΕΘΑ για ανάπτυξη εγχώριας Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας“. Για τα ελληνικά δεδομένα, το ποσό δεν είναι ευκαταφρόνητο αλλά μάλλον περιορίζεται για δράσεις που σχετίζονται μόνο ή σχεδόν μόνο με τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της ΕΕ. Εφόσον ισχύει αυτό, δεν αλλάζει η εικόνα της απουσίας δέσμευσης εντάσεως από πλευράς ΥΠΕΘΑ για αμειγώς εθνικές προτάσεις αναπτυξιακών προγραμμάτων με ετήσιο απολογισμό και μετρήσιμα αποτελέσματα ετησίως.
Εξοπλισμοί και Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία: πώς θα γίνουμε παραγωγοί
