ΒΡΟΝΤΗ 4/21: Ας προσέξουμε και τις κανονιοφόρους

Savvas Vlassis 30/11/2021

3 minutes read

Από Σάββας Δ. Βλάσσης

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΓΕΝ, στις 24 Νοεμβρίου διεξήχθη η άσκηση μικρής κλίμακας «ΒΡΟΝΤΗ 4/21», στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή Μυρτώου Πελάγους και Σαρωνικού, με τη συμμετοχή μονάδων της Διοίκησης Πλοίων Επιτήρησης. Στην άσκηση εκτελέστηκαν γυμνάσια επικοινωνιών, αντιμετώπισης ασύμμετρης απειλής, προχωρητικών ελιγμών, διοικητικής μέριμνας και πυρά επιφανείας.

Ήλθαν λοιπόν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τα πλοία της συγκεκριμένης Διοικήσεως, οι λεγόμενες κανονιοφόροι. Πρόκειται για μικρές σχετικώς μονάδες, αντίστοιχες των ΤΠΚ, με την διαφορά ότι δεν αναπτύσσουν υψηλές ταχύτητες πλεύσεως και δεν φέρουν κατευθυνόμενα βλήματα, παρά μόνο πυροβόλα ενώ η βασική αποστολή τους είναι η εκτέλεση περιπολιών επιτηρήσεως των θαλασσίων συνόρων “ΞΙΦΙΑΣ”, στο Ανατολικό Αιγαίο.

Παλαιότερα οι κανονιοφόροι ανήκαν στην Διοίκηση Ταχέων Σκαφών αλλά στις 1 Νοεμβρίου 2002 συγκροτήθηκε η Διοίκηση Κανονιοφόρων, στην οποία εντάχθηκαν. Κατόπιν, στις 29 Νοεμβρίου 2013 η Διοίκηση Κανονιοφόρων καταργήθηκε και στην θέση της συνεστήθη την ίδια ημέρα η Διοίκηση Πλοίων Επιτηρήσεως (ΔΠΕ).

Στο φωτογραφικό υλικό που δημοσιοποιήθηκε, διακρίνονται ως επί το πλείστον τα ωραία σκαριά που αποτελούν το νεώτερο υλικό της ΔΠΕ. Πρόκειται για τις 8 ναυπηγηθείσες στην Ελλάδα κανονιοφόρους, που εντάχθηκαν σε υπηρεσία από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η αρχή έγινε με τις δύο κανονιοφόρους τύπου Osprey 55, οι ΑΡΜΑΤΩΛΟΣ (Ρ 18) και ΝΑΥΜΑΧΟΣ (Ρ 19) που ναυπηγήθηκαν στα Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ, βάσει σχεδίου Πλοίου Ανοικτής Θαλάσσης (OPV) της Danyard από την Δανία. Ακολούθησαν άλλες δύο μονάδες, τύπου HSY 56, οι ΚΑΣΟΣ (Ρ 57) και ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ (Ρ 61), που θεωρούνται εξ ολοκλήρου ελληνικής σχεδίασης και ναυπήγησης, ως εξέλιξη του αρχικού σχεδίου Osprey 55. Η τρίτη σύμβαση που ανατέθηκε στα ΕΝΑΕ στις 21 Δεκεμβρίου 1999, αφορούσε τέσσερις κανονιοφόρους τύπου Osprey HSY 56A, τις ΜΑΧΗΤΗΣ (Ρ 266), ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ (Ρ 267), ΑΗΤΤΗΤΟΣ (Ρ 268) και ΚΡΑΤΑΙΟΣ (Ρ 269), βελτιωμένο σχέδιο επίσης ελληνικό.

Την δύναμη συμπληρώνουν τα “ασχημόπαπα”, οι δύο κανονιοφόροι τύπου Asheville, ΤΟΛΜΗ (Ρ 229) και ΟΡΜΗ (Ρ 230). Τα δύο πλοία ναυπηγήθηκαν στην δεκαετία του 1960 και παραχωρήθηκαν από το Ναυτικό των ΗΠΑ το 1990, όντας σημαντικά μικρότερες και με υποδεέστερο οπλισμό και συστήματα μάχης.

Ο ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ (Ρ 267). Διακρίνεται στην πρύμνη το πυροβόλο BOFORS OTO BREDA 40L70 των 40 mm.

Οι 8 κανονιοφόροι που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα, είναι μονάδες εκτοπίσματος μεταξύ 500-600 τόννων, με πολύ καλά χαρακτηριστικά σχεδίασης, σημαντική ισχύ πυρός και επαρκή συστήματα μάχης. Οι παλαιότερες κανονιοφόροι τύπων Οsprey 55 και HSY 56, εμπλούτισαν τους αισθητήρες τους τελευταίως με την εγκατάσταση ηλεκτροπτικού συνόλου αισθητήρων της ελληνικής Miltech Hellas ενώ στις προθέσεις είναι η αναβάθμιση του οπλισμού σε ορισμένα πλοία, με την εγκατάσταση μικρών βλημάτων επιφανείας – επιφανείας Spike NLOS.

Καθώς η νεώτερη μονάδα της ΔΠΕ, ο ΚΡΑΤΑΙΟΣ, ύψωσε την Ελληνική σημαία στις 20 Οκτωβρίου 2005, σε μερικά χρόνια θα έχει συμπληρωθεί 20ετία, χωρίς να έχει ενταχθεί νέα κανονιοφόρος στον Στόλο. Η είσοδος των ΕΝΑΕ σε τροχιά παρακμής εκείνη την εποχή, δεν επέτρεψε στο Πολεμικό Ναυτικό την ομαλή εξέλιξη του προγράμματος ναυπηγήσεων, καθώς είναι δεδομένο ότι απαιτούνται περισσότερες κανονιοφόροι.

Ο ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ (Ρ 267) και ο παλαιότερος ΝΑΥΜΑΧΟΣ (Ρ 19) επιχειρούν από κοινού.

Η κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων και η δυναμική αντιμετώπιση αυτών όσο και η απαίτηση για συνεχές “παρών”, αυξάνουν το έργο και την βαρύτητα των κανονιοφόρων. Δεν είναι τυχαίο ότι πέραν των αποστολών περιπολίας, υπήρξαν φορές που πλοίο της ΔΠΕ συμμετείχε ακόμη και σε ασκήσεις με ξένες ναυτικές δυνάμεις. Οι κανονιοφόροι είναι οικονομικά πλοία από πλευράς σχεδιάσεως, μπορούν να μεταφέρουν τμήμα Ειδικών Δυνάμεων και να λειτουργήσουν ως πλατφόρμα εξορμήσεως αυτού υποστηρίζοντάς το. Επομένως, η δρομολόγηση θετικών εξελίξεων στα ναυπηγεία της χώρας, μπορεί να λειτουργήσει υπέρ της επανεκκινήσεως διαδικασίας ανανεώσεως και των μικρών μονάδων του Στόλου, ιδίως από την στιγμή που υφίστανται δυνατότητες ελληνικών σχεδίων από το σχεδιαστικό γραφείο ALS.

Μιλώντας για κανονιοφόρους, χρήσιμο είναι να ρίξουμε μια ματιά και στις κινήσεις του Τουρκικού Ναυτικού στον συγκεκριμένο τομέα. Διαθέτει συνολικώς 16 κανονιοφόρους, όλες σύγχρονης ναυπηγήσεως, καρπό της αναθέσεως συμβάσεως στις 23 Αυγούστου 2007 στα ναυπηγεία Dearsan. Πρόκειται για τον Νέο Τύπο Περιπολικού Σκάφους, που ονομάσθηκε κλάση TUZLA, το τελευταίο της οποίας τέθηκε σε υπηρεσία το 2015.

Οι συγκεκριμένες κανονιοφόροι περιγράφονται ως σχεδίαση κατάλληλη για επιχειρήσεις επιτηρήσεως σε παράκτια περιβάλλοντα, όπως ακριβώς η περιοχή μεταξύ Μικρασιατικών παραλίων και ελληνικών νήσων. Το συνολικό χαμηλό προφίλ της σχεδίασης, είναι χαρακτηριστικό. H ιδιαιτερότητα όμως της κλάσεως TUZLA είναι ότι ενώ περιορίζονται σε πυροβόλα μικρού διαμετρήματος, έχουν ανθυποβρυχιακές ικανότητες! Φέρουν σόναρ χαμηλών συχνοτήτων Simrad SP92 Mk II και εξαπλό εκτοξευτή ανθυποβρυχιακών ρουκετών, όπως και δύο τετραπλούς αφετήρες βομβών βυθού.

Κανονιοφόρος κλάσεως TUZLA εκτελεί βολές ανθυποβρυχιακών ρουκετών στο πλαίσιο ασκήσεως.

Η ένταξη των συγκεκριμένων μονάδων ήταν μία από τις ανταποκρίσεις του Τουρκικού Ναυτικού στην συνολική στρατηγική αντιμετωπίσεως της απειλής των ελληνικών υποβρυχίων. Η χρησιμότητα της κλάσεως TUZLA είναι προφανής ακόμη και στην ειρήνη, καθόσον οι κανονιοφόροι αναπτύσσονται και δυτικότερα των ελληνικών παραμεθορίων νήσων κι εκτελούν ανθυποβρυχιακή έρευνα. Οι τουρκικές κανονιοφόροι το έπραξαν και στην περυσινή κρίση, στον εικονικό πόλεμο των δύο πλευρών για την αποκάλυψη των υποβρυχίων του αντιπάλου, σημειώνοντας αναπάντεχη παρουσία.

Είναι σαφές ότι η μελλοντική ένταξη υποβρυχίων Type 214TN σε τουρκική υπηρεσία, ενισχύει την απειλή και θέτει νέες προκλήσεις στον Στόλο για την αποτροπή ναυτικού αποκλεισμού ελληνικών νήσων και τον έλεγχο των παρακτίων υδάτων στην μεθόριο με την Τουρκία. Εξάλλου, η μόνιμη παρουσία μικρών μονάδων στο Σύμπλεγμα Μεγίστης για την ενίσχυση της ναυτικής παρουσίας και της νησιωτικής αμύνης γενικότερα, δίνει άλλο νόημα στην ύπαρξη κανονιοφόρων με ανθυποβρυχιακές ικανότητες στο δυναμικό του Στόλου. Πέρα από τις φρεγάτες, τα υποβρύχια ή τις κορβέτες, η δρομολόγηση ανανεώσεως και των κανονιοφόρων με νέες δυνατότητες, πρέπει να απασχολήσει σύντομα.