Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μπορεί η Τουρκία να διεξάγει πολεμικές επιχειρήσεις στο έδαφος της Συρίας και του Ιράκ τα τελευταία έτη ωστόσο, οι πληγές που άφησε η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στις ένοπλες δυνάμεις της, δεν κρύβονται ακόμη και σήμερα. Οι αποτάξεις μεγάλου αριθμού στελεχών, δεν επηρεάζουν τόσο τον στρατό όσο τους άλλους δύο Κλάδους, αεροπορία και ναυτικό, που είναι περισσότερο τεχνικοί.
Το πρόβλημα της ελλείψεως ιπταμένων για πτήσεις μαχητικών αεροσκαφών, ήταν το πλέον οξύ για την Τουρκική Αεροπορία, πρόβλημα το οποίο επιδιώχθηκε να επιλυθεί με υποχρεωτική ανάκληση αποστρατευθέντων αεροπόρων που ακολουθούσαν καρριέρα στις κρατικές αερογραμμές (THY). Ωστόσο, ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών των στελεχών ανέλαβε καθήκοντα εκπαιδευτού και το πρόβλημα της ελλείψεως ιπταμένων από τις πολεμικές Μοίρες, εξακολουθεί να υφίσταται, έστω και σε αμβλυμμένο βαθμό.
Ξανά ασκήσεις σε χώρες της Δύσης
Η μεγαλύτερη δημόσια ανάδειξη του προβλήματος, έγινε στην διάρκεια του περασμένου έτους, κατά την διάρκεια της ασκήσεως TRIDENT JUNCTURE 2018 του ΝΑΤΟ. Επρόκειτο για την πρώτη αεροπορική άσκηση που διεξήχθη σε Δυτική χώρα και έλαβε μέρος η Τουρκική Αεροπορία με μαχητικά αεροσκάφη, από την ημέρα της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος. Η άσκηση διεξήχθη μεταξύ 25 Οκτωβρίου – 23 Νοεμβρίου στην Νορβηγία και μέχρι τότε η Τουρκική Αεροπορία περιοριζόταν σε συμμετοχές στο εξωτερικό μόνο με χώρες στα ανατολικά της (Αζερμπαϊτζάν, Πακιστάν) και στην περιοχή του Αραβικού Κόλπου.
Προφανώς οι αθρόες “διαφυγές” στελεχών που ελάμβαναν μετάθεση στο ΝΑΤΟ, για να ζητήσουν εν συνεχεία πολιτικό άσυλο, λειτουργούσε αρνητικώς για την τουρκική ηγεσία, η οποία δεν επιθυμούσε να διακινδυνεύσει την αποσκίρτηση Τούρκων ιπταμένων που μετέβαιναν στην Ευρώπη με τα αεροσκάφη τους. Αυτός άλλωστε είναι ένας μόνιμος φόβος ακόμη και σήμερα, στην καθημερινή αεροπορική δραστηριότητα που αναλαμβάνει η Τουρκική Αεροπορία στο Αιγαίο, όπως έχει διαφανεί από το γεγονός ότι τα αεροσκάφη πετούν με περιορισμένο καύσιμο, περιορίζονται σε μεγάλα υψόμετρα και παραμένουν στο FIR Αθηνών ελάχιστο χρόνο.
Στην Νορβηγία, η Τουρκική Αεροπορία απέστειλε τρία από τα ικανότερα μαχητικά της, τύπου F-16 Block 50+ Advanced. Δύο ήταν τα ενδιαφέροντα και ταυτοχρόνως αρκετά ασυνήθιστα σημεία, με την περίπτωση των αεροσκαφών αυτών.
Κατ’ αρχάς, και τα τρία ήταν διθέσια –D ωστόσο, μόνο το ένα εξ αυτών έφερε δύο μέλη πληρώματος. Στα υπόλοιπα δύο αεροσκάφη επέβαινε χειριστής μόνο στην εμπρός θέση.
Η ερμηνεία που επιδέχεται η συγκεκριμένη παρατήρηση, είναι ότι υφίσταται έλλειψη ιπταμένων πιστοποιημένων χειριστών στον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους. Το ότι προτιμήθηκε να σταλούν στο εξωτερικό διθέσια αεροσκάφη, χωρίς όμως διμελή πληρώματα, σχετίζεται προφανώς με τις επιχειρήσεις που ευρίσκοντο σε εξέλιξη την συγκεκριμένη περίοδο σε Συρία και Ιράκ. Δεδομένου ότι από πλευράς διαθεσιμότητος δεν αντιμετωπίζεται πρόβλημα στα F-16, φαίνεται ότι τα διθέσια –D “περιττεύουν”, επειδή η έλλειψη ιπταμένων δεν επιτρέπει την εκμετάλλευσή τους με διμελή πληρώματα. Ως εκ τούτου, προτιμήθηκε να αποδεσμευθούν για τους σκοπούς της ασκήσεως του ΝΑΤΟ, μόνο διθέσια αεροσκάφη.
Συγκέντρωση σε μία Μοίρα
Άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο της τουρκικής συμμετοχής στην TRIDENT JUNCTURE 2018, ήταν ότι τα τρία F-16 έφεραν στο κάθετο σταθερό διαφορετικές παραστάσεις, δηλωτικές της Μοίρας. Δύο εξ αυτών συγκεκριμένα, έφεραν ζωγραφισμένη λεοπάρδαλη, που αντιστοιχεί στην 181 Μοίρα με κωδικό κλήσεως “Pars” και το ένα είχε ζωγραφισμένο αετό και την νυκτερίδα, δηλωτικό της 161 Μοίρας με κωδικό κλήσεως “Yarasa” – η μόνη Μοίρα με δύο διαφορετικούς διάκοσμους στις δύο πλευρές του κάθετου σταθερού.
Ενώ αρχικώς τα 30 F-16 Block 50+ Advanced είχαν διατεθεί στις 141 και 142 Μοίρες, εν συνεχεία, όπως είχαμε αποκαλύψει στην έκδοση ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ALMANAC 2014-2015, επήλθε μεταβολή και διατέθηκαν στις 161 και 181 Μοίρες.
Ωστόσο, στην TRIDENT JUNCTURE 2018 αναφερόταν επισήμως ότι η τουρκική συμμετοχή αφορούσε την 181 Μοίρα ενώ και ο επικεφαλής της αποστολής Αντισμήναρχος Zefer Bayar, έφερε επίραμα της συγκεκριμένης Μοίρας. Επιβεβαιώθηκε με αυτό τον τρόπο λοιπόν, η πληροφορία που υπήρχε μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, περί αναστολής λειτουργίας της 161 Μοίρας. Τα 29 εναπομείναντα F-16 Block 50+ Advanced έχουν συγκεντρωθεί πλέον στην 181 Μοίρα, που εδρεύει στην 8η Κύρια Βάση Αεριωθουμένων στο Ντιγιαρμπακίρ στην Νοτιοανατολική Τουρκία. Απλώς, φαίνεται ότι δεν έχουν σβήσει τον παλαιό διάκοσμο στα αεροσκάφη που προήλθαν από την 161 Μοίρα.
Συμπερασματικώς, το πρόβλημα της ελλείψεως σημαντικού αριθμού ιπταμένων για μαχητικά αεροσκάφη, εξακολουθεί να υφίσταται για την Τουρκική Αεροπορία. Η 181 Μοίρα, με τον πλέον προηγμένο τύπο F-16, βρίσκεται στην Νοτιοανατολική Τουρκία αλλά ούτως ή άλλως, υφίσταται υψηλός βαθμός ομογενοποιήσεως του στόλου F-16, μετά την υποβολή των Block 40/50 σε πρόγραμμα αναβαθμίσεως, που τα έφερε σε παρεμφερές επίπεδο.
