Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το πρόγραμμα προμήθειας Αντιαρματικών Πυραυλικών Συστημάτων Πολλαπλών Ρόλων Μεγάλου Βεληνεκούς SPIKE NLOS, είναι όπως έχουμε αναφέρει το πιο “ώριμο” από πλευράς διαδικασιών για να προωθηθεί προς ανάθεση συμβάσεως. Ξεκίνησε ως πρόγραμμα για τον Ελληνικό Στρατό, με σκοπό την κάλυψη επιχειρησιακών απαιτήσεων του Πεζικού και της Αεροπορίας Στρατού, εν συνεχεία όμως επεκτάθηκε και στο Πολεμικό Ναυτικό, προς κάλυψη απαιτήσεων της Διοίκησης Πλοίων Επιτήρησης και της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών.
Η σημασία του οπλικού συστήματος για τον Ελληνικό Στρατό είναι προφανής.
Το Πεζικό θα εντάξει σε Λόχους Αντιαρματικών (ΛΑΤ) 17 συστήματα που θα αποτελούνται από δύο μονάδες πυρός επί οχήματος (4×4) και ανάλογο όχημα οργανικών UAV τύπου Orbiter. Τα συστήματα συνοδεύονται από απόθεμα 340 βλημάτων, δηλαδή θα αναλογούν 10 βλήματα σε κάθε μονάδα πυρός και 20 ανά σύστημα. Το κόστος ανέρχεται σε 270 εκατ. € περίπου.
Η Αεροπορία Στρατού θα εξοπλίσει με το όπλο 9 ελικόπτερα AH-64A Apache από τα 19 που διαθέτει και σχεδιάζεται να υποβληθούν σε πρόγραμμα περιορισμένης αναβαθμίσεως. Τα ελικόπτερα θα αναβαθμιστούν ως προς το ηλεκτροπτικό συνολό τους από την Elbit Systems. Το πρόγραμμα των 9 συστημάτων SPIKE NLOS για τα ελικόπτερα, με 100 βλήματα, είναι κόστους 45 εκατ. € περίπου ενώ το κόστος αναβαθμίσεως των 19 ελικοπτέρων προσεγγίζει τα 40 εκατ. €.
Είχαμε αποκαλύψει τα σημεία τριβής που είχαν καταγραφεί μετά την απάντηση της ισραηλινής πλευράς τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο σχετικό ελληνικό αίτημα. Συνοπτικώς, υπήρχε διαφορά στην λήψη πιστοποιητικών αξιοπλοϊμότητας ενώ στην καθ’ αυτή προσφορά τους οι Ισραηλινοί είτε αγνοούσαν κάποια ελληνικά αιτήματα, είτε απαντούσαν για άλλα στοιχεία από αυτά που εζητούντο.
Αν και στο ζήτημα της πιστοποιήσεως αξιοπλοϊμότητας, ως προς το οπλικό σύστημα SPIKE NLOS επί του ελικοπτέρου και την περιορισμένη αναβάθμιση των Apache, επήλθε σύγκλιση απόψεων με βάση την αυτονόητη σημασία που αποδίδει η ελληνική πλευρά σε ζητήματα ασφαλείας πτήσεων, στα άλλα σημεία όλα δείχνουν ότι η ελληνική πλευρά προσαρμόζεται στις θέσεις των Ισραηλινών.
Αυτή η κατηγορία ζητημάτων, ήταν διαφορετικού “βάρους” ανά περίπτωση. Επί παραδείγματι, ενώ η ελληνική πλευρά ζητούσε προσφορά για 17 συστήματα εξομοιωτού, ώστε κάθε ΛΑΤ να μπορεί να εκπαιδεύεται σε αυτό αυτόνομα, η προσφορά των Ισραηλινών προέβλεπε μόνο 4. Τελικώς η ελληνική πλευρά αναπροσάρμοσε την απαίτησή της σε 8 συστήματα εξομοιωτού.
Μια ακόμη σειρά ζητημάτων συζητήθηκαν, όπως οι αποκλίσεις της ισραηλινής απάντησης από το είδος βλημάτων που ζητούσε η ελληνική πλευρά, το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων, το πρόγραμμα αποπληρωμής κ.λπ. Ως προς το τελευταίο, η ελληνική πλευρά διεκδίκησε οπισθοβαρή προγραμματισμό, αν και ούτως ή άλλως το χρονοδιάγραμμα είναι αρκετά σφικτό, δηλαδή 4-5 έτη.
Άλλο σημείο που διαφωνούσε το ΓΕΣ, ήταν η επιλογή φορέα, δηλαδή οχήματος. Η ισραηλινή πρόταση για το Sandcat δεν θεωρήθηκε ικανοποιητική αλλά φαίνεται ότι τελικώς επιβλήθηκε στο ΓΕΣ. Έτσι, ο Ελληνικός Στρατός αναμένεται να καταστεί ο μόνος χρήστης στο ΝΑΤΟ του οχήματος, που στηρίζεται σε σασί Ford 550, το οποίο όμως δεν κυκλοφορεί στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα επιπλέον απευθείας εξάρτηση από την Plasan για προμήθεια ανταλλακτικών του οχήματος.
Άλλα θέματα ήταν η απουσία από την ισραηλινή απάντηση, οποιασδήποτε συμμετοχής ελληνικών εταιρειών στην υποστήριξη του συστήματος και η ικανότητα επισκευών του συστήματος στην Ελλάδα, όπως ζητήθηκε. Εδώ, πληροφορίες αναφέρουν ότι η ισραηλινή πλευρά δέχθηκε να παραχωρήσει δυνατότητα Συντηρήσεως 1ου ως 3ου Κλιμακίου, που όμως αφορά απλώς εκτέλεση ελέγχων καλής λειτουργίας μέχρι το επίπεδο Σχηματισμού. Εάν αυτό θεωρείται “παραχώρηση”, πρόκειται απλώς για αστείο. Ικανότητα επισκευών με ειδικές σειρές εργαλείων που αγοράζονται από τον κατασκευαστή, εξασφαλίζει η Συντήρηση 4ου και 5ου Κλιμακίου.
Είχαμε επισημάνει ότι η ισραηλινή πλευρά προσδιορίζει κόστος 12 εκατ. € ετησίως για επισκευές του συστήματος. Είναι προφανές ότι ο κατασκευαστής μπορεί να χρεώνει όσο θέλει τέτοιες εργασίες και το κόστος μπορεί να ελεγχθεί μόνο εάν παραχωρηθεί δυνατότητα επισκευής από τον χρήστη. Με βάση τους λειτουργικούς προϋπολογισμούς του ΓΕΣ των τελευταίων ετών, δαπάνη τέτοιου ύψους ετησίως, όταν δεν αφιερώνονται πολύ λιγότερα ποσά για συντήρηση κυρίων οπλικών συστημάτων που έχουν αφεθεί να απαξιωθούν, δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη.
Μη διασταυρωμένες πληροφορίες αναφέρουν ότι η ισραηλινή πλευρά προτίθεται να παραχωρήσει δυνατότητα επισκευών μετά την συμπλήρωση 10ετίας. Εάν ισχύει αυτό, το συγκεκριμένο διάστημα ο κατασκευαστής θα έχει αποκομίσει σοβαρά ποσά για συντήρηση ενώ ο επιχειρησιακός χρήστης θα μπορούσε με το ίδιο ποσό να έχει διπλασιάσει το απόθεμα πυρομαχικών. Καθώς τότε τα πυρομαχικά του συστήματος θα έχουν φθάσει στο όριο ζωής, η κατασκευάστρια θα λάβει άλλη μία σοβαρή σύμβαση επαναπιστοποιήσεως από τον Ελληνικό Στρατό, οπότε και θα παραχωρηθεί αυτονομία επισκευών.
Όλα αυτά δοκιμάζουν την εθνική στρατηγική που υποτίθεται ισχύει στην χώρα ως προς την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Είναι όμως και σε αντίθεση με την συμφωνία που έχει υπογραφεί μεταξύ των Υπουργείων Αμύνης των δύο χωρών, για ζητήματα αμυντικών προμηθειών, η οποία έχει πρόνοιες για συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στην υποστήριξη ισραηλινών συστημάτων που θα αποκτηθούν για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτά βεβαίως, δεν βρίσκονται στον πυρήνα του ενδιαφέροντος των Γενικών Επιτελείων καθώς δεν είναι αρμοδιότητά τους, αφού θεωρείται ότι κινούνται στην σφαίρα της πολιτικής.
Δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών, σημειώνουν ότι μετά την επίσκεψη του Ισραηλινού υπουργού Αμύνης στις 18 Νοεμβρίου, επισημάνθηκε πως αν δεν υπογραφεί σύμβαση τότε η ελληνική πλευρά θα χάσει την προσφερόμενη τιμή αλλά και την σειρά της έναντι άλλων πελατών. Προφανώς η θέση επαναλήφθηκε και από τον Γενικό Διευθυντή του ισραηλινού Υπουργείο Αμύνης κατά την επίσκεψη του στις 30 Νοεμβρίου. Καθώς δεν είναι ευρύτερα γνωστό εκδηλωμένο ενδιαφέρον άλλης χώρας για SPIKE NLOS στην παρούσα συγκυρία, όλο αυτό ακούγεται ως κοινή μπλόφα – εκβιασμός. Η ισραηλινή πρόταση, έχει την μορφή “take it or leave it”.
Υπόθεση εργασίας SPIKE NLOS: αν υπήρχε φορέας Αμυντικής Βιομηχανίας
