Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η κατάσταση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι εξόχως… γραφική.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Χουριέτ στις 7 Φεβρουαρίου, ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος διαμήνυσε ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα τερματίσει την διαδικασία πωλήσεως Patriot στην Τουρκία, εάν αυτή προχωρήσει στην προμήθεια των ρωσικών S-400, όπως έχει ζητήσει το Κονγκρέσο.
Μερικές ημέρες αργότερα, έγινε γνωστό ότι η Ουάσιγκτον είχε θέσει προθεσμία στην Άγκυρα να απαντήσει επισήμως μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου εάν θα προβεί στην αγορά των S-400. Η προθεσμία παρήλθε, με τον Βολκάν Μποζκίρ της Επιτροπής Εξωτερικών της τουρκικής εθνοσυνελεύσεως να απαντά ότι η συμφωνία με την Ρωσία θα προχωρήσει. Ως προς τους Patriot, ανέφερε ότι μπορούν να αγοραστούν εφόσον η αμερικανική πρόταση είναι ικανοποιητική.
Στις 15 Φεβρουαρίου, ο Ερντογάν απέρριψε κάθε συζήτηση ακυρώσεως της συμφωνίας για τους S-400. Και αυτός, δήλωσε ανοικτός στην πιθανότητα προμήθειας των Patriot, εφόσον οι όροι εξυπηρετούν τα τουρκικά συμφέροντα και πρόσθεσε ότι ενώ οι Αμερικανοί εμφανίζονται θετικοί στην προοπτική ταχείας παραδόσεως, αρνούνται την συμπαραγωγή και την χορήγηση δανείου.
Η προθεσμία πέρασε με ένα ηχηρό τουρκικό “ΟΧΙ” κατάμουτρα για τον Τραμπ. Λεπτομέρειες των ρεπορτάζ στα διάφορα μέσα ενημέρωσης, δήλωναν την επανάληψη προειδοποιήσεων προς την Άγκυρα για το ότι με την στάση της θέτει σε κίνδυνο την υλοποίηση του τουρκικού προγράμματος μαχητικών F-35 και κινδυνεύει με κυρώσεις διαφόρων μορφών.
Αποκαλύπτεται όμως και κάτι άλλο: η πρόταση που έχει κατατεθεί για τους Patriot, ισχύει μέχρι το τέλος Μαρτίου. Συνεπώς, δεν αποσύρεται εντελώς η πρόταση των ΗΠΑ αλλά απλώς η κατασκευάστρια θα πρέπει να υποβάλει νέα πρόταση. Ως εκ τούτου, η βάση του ζητήματος για τους Αμερικανούς, δεν είναι να ακυρώσει η Τουρκία τους S-400 αλλά να πιεστεί ο Ερντογάν να υπογράψει άμεσα και για τους Patriot.
Επικοινωνιακώς και ουσιαστικώς, θέτοντας την προθεσμία της 14ης Φεβρουαρίου, οι Αμερικανοί άφησαν να φανεί η ανησυχία – αδημονία τους για την σύμβαση δυνητικού ύψους 3,5 δισ. $ που “απαιτούν” από την Τουρκία. Όσο ο χρόνος περνά και πλησιάζει η ημερομηνία παραδόσεως των S-400 (Ιούλιος 2019) αλλά και των πρώτων F-35 στην Τουρκία (Νοέμβριος 2019), ο Τραμπ θα βλέπει να χάνεται η “ευκαιρία διεξόδου”, που σχεδίασε, από την κρίση στις σχέσεις με την Άγκυρα. Η πώληση των Patriot στην Τουρκία, θα επιδρούσε “ηρεμιστικά” στο Κονγκρέσο και θα μαλάκωνε το τραύμα στο αμερικανικό γόητρο από την “πόρτα” που έχει ρίξει η Τουρκία στις ΗΠΑ.
Μόνο “όπλο” που απομένει, η κράτηση των τουρκικών F-35 στις ΗΠΑ, που μπορεί να οδηγήσει σε δικαστική προσφυγή της Τουρκίας και κυρώσεις στην αμερικανική κυβέρνηση. Αλλά η απομάκρυνση της Τουρκίας από καθεστώς εταίρου στο πρόγραμμα F-35 αποκλείεται, γιατί θα οδηγήσει σε ανατροπή του συνολικού προγράμματος παραδόσεων και αυξήσεις κόστους. Μέχρι τότε, για να “ξεπαγώσει” τις παραδόσεις των F-35, ο Τραμπ μπορεί πιέζει τον Ερντογάν με τους Patriot.
Το μόνο δεδομένο προς το παρόν, μπορεί να θεωρηθεί ότι η Τουρκία θα παραλάβει τους S-400.
Ο Ερντογάν, μπορεί τώρα να μην υποκύπτει τώρα στον Τραμπ αλλά μετά την παραλαβή των S-400 θα έχει μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών. Επειδή δε η αξία των F-35 είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη εν σχέσει με τους S-400, το πιθανότερο είναι ότι η Τουρκία θα… δεήσει να προμηθευτεί και τους Patriot.
Αυτό δεν είναι πρόβλημα για τον Ερντογάν, ο οποίος είναι πολιτικός.
Αρκεί να δείξει μια σχετική “ευελιξία” σε παραχωρήσεις, ο Τραμπ.
Αυτό δεν είναι πρόβλημα για τον Τραμπ, ο οποίος είναι επιχειρηματίας.
