Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μετά την επίσκεψη Τσίπρα στην Τουρκία, οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμύνης των δύο χωρών, θα αναλάβουν να διαμορφώσουν τις συνθήκες προκειμένου να οδηγούμε σε συμφωνίες που θα βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις. Και αν στο επίπεδο των υπουργών Εξωτερικών τα πράγματα έχουν ευρύ πεδίο, οι υπουργοί Αμύνης έχουν πολύ πιο στενό πεδίο δράσεως.
Ναύαρχος Αποστολάκης και Στρατηγός Ακάρ μπορούν να ασχοληθούν μόνο με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) τα οποία επί της ουσίας έχουν ατονήσει, επειδή η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται περί αυτών. Κι επειδή η όποια συνεννόηση επιχειρηθεί για το εν λόγω θέμα, έχει αναντίρρητα την μορφή διαπραγματεύσεως, συνιστά ενδιαφέρον γρίφο η στάση της Τουρκίας, ώστε να “δώσει” ξανά τα ΜΟΕ που η ίδια έχει καταστήσει “κουρελόχαρτο”.
Η Τουρκία δεν τηρεί καν τις πρόνοιες για αποχή από δραστηριότητα την οποία η Αθήνα θεωρεί προκλητική, κατά τις εορταστικές περιόδους, την περίοδο του θέρους κ.λπ. Αυτά είχαν συμφωνηθεί στο παρελθόν και μαζί με την αλληλοενημέρωση των δύο πλευρών για τον χρόνο πραγματοποιήσεως στρατιωτικών ασκήσεων στο Αιγαίο, αποτελούσαν τα κύρια ΜΟΕ “υψηλής πολιτικής”. Εάν γι’ αυτά που θεωρούντο το μείζον, χρειάζεται να… ξανασυμφωνήσουμε, είναι ενδιαφέρον να δούμε τί θα απαιτήσει η Τουρκία, όσο και τί προτίθεται να “παραχωρήσει” η Ελλάδα ως αντάλλαγμα.
Το “πρόβλημα” με την όποια νέα συζήτηση είναι ότι με την άλλη πλευρά να έχει υπαναχωρήσει στα μείζονα ΜΟΕ, είναι δυσχερές για τον Έλληνα ΥΕΘΑ να θέσει (και πολύ περισσότερο να γίνουν αποδεκτές) προτάσεις για επιπλέον νέα ΜΟΕ, προς “αντιμετώπιση” της νέας φύσεως προκλητικής δραστηριότητος που έχει αναπτύξει τελευταίως η Τουρκία, τις εισόδους Μη Επανδρωμένων Συστημάτων (UAV) στο FIR Αθηνών.
Μέχρι τώρα, η Αθήνα παρακολουθεί και απλώς καταγράφει αυτές τις πτήσεις, χωρίς να προβαίνει στην αντίδραση εκείνη που είναι αυτονόητη σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, δηλαδή σε κατάρριψη. Η πτήση UAV στο FIR και τον Εθνικό Εναέριο Χώρο (ΕΕΧ) μιας άλλης χώρας, συνιστά σαφώς εχθρική ενέργεια, επειδή είναι συνυφασμένη με αποστολές Επιτηρήσεως – Αναγνωρίσεως, που σε καιρό ειρήνης προσλαμβάνουν αναμφιβόλως χαρακτήρα “κατασκοπείας”. Επειδή η τεχνολογία επιτρέπει σε UAV να εκτελέσουν τέτοιας φύσεως αποστολές ακόμη και χωρίς να εισέλθουν στον εναέριο χώρο της χώρας ενδιαφέροντος, η είσοδος UAV εντός του εναερίου χώρου, αντιπροσωπεύει σαφώς εχθρική ενέργεια.
Στην περίπτωση της Ελλάδος, η τουρκική παραβατική πρακτική στηρίζεται στην εκμετάλλευση του διάσπαρτου νησιωτικού χώρου που αφήνει κενά στην ζώνη του θεωρουμένου ΕΕΧ μεταξύ των κυρίων ελληνικών νήσων στο Ανατολικό Αιγαίο. Τα τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη εισέρχονται στο FIR Αθηνών χωρίς να ενημερώνουν την ΥΠΑ μεταξύ των “κενών” αυτών (Σαμοθράκη – Λήμνος, Λήμνος – Λέσβος, Λέσβος – Χίος, Χίος – Σάμος) οπότε τυπικώς δεν παραβιάζουν τον ΕΕΧ. Το αυτό ισχύει και στην περίπτωση των πτήσεων UAV μέχρι σήμερα. Μετά την “αναγνώριση” των ιχνών αυτών από τα ελληνικά αεροσκάφη ετοιμότητος, τυπικώς, οι ελληνικές Αρχές “ενημερώνονται” ότι πρόκειται για αεροσκάφη της “συμμάχου” χώρας, τα οποία συνοδεύονται μέχρι να εξέλθουν του FIR Αθηνών. Στην φάση της αποχωρήσεως, η παραβίαση του ΕΕΧ από τα τουρκικά αεροσκάφη ή ακόμη και οι περιπτώσεις υπερπτήσεων, μένουν χωρίς συνέπειες, επειδή για πολιτικούς λόγους η Αθήνα δεν διατάζει την κατάρριψη.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, το μήνυμα που περνά η ελληνική πλευρά στον εχθρό είναι ότι δεν έχει διάθεση για πιο δυναμική αντιμετώπιση και διεθνώς εκπέμπει το μήνυμα της ανοχής για δικούς της λόγους. Ως εκ τούτου, ούτε η τουρκική πλευρά έχει κάποιο κίνητρο ώστε να μεταβάλει στάση, ούτε ο διεθνής παράγοντας αισθάνεται την ανάγκη να παρέμβει αποτελεσματικότερα. Άπαντες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα μπορεί να “βρει” περιθώρια περαιτέρω υποχωρήσεως – ανοχής.
Μεταξύ 27 Φεβρουαρίου – 3 Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί σε Εύξεινο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο η μεγαλύτερη τουρκική ναυτική άσκηση ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ. Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για νέες πτήσεις τουρκικών UAV στο FIR Aθηνών στο διάστημα αυτό. Μέχρι τώρα, οι Τούρκοι δείχνουν να στέλνουν UAV στο Αιγαίο στο πλαίσιο ασκήσεων. Και εφόσον, τυπικώς έχουν ενημερώσει την Αθήνα για τις ασκήσεις, η τελευταία “δυσκολεύεται” περισσότερο να προβεί σε κατάρριψη και ανέχεται το όποιο θέμα ασφαλείας πτήσεων υπάρχει για την πτητική δραστηριότητα πολιτικών αερογραμμών.
Είμαστε ακόμη στο πρώιμο στάδιο. Αν συνεχιστεί η ανοχή, σε μερικά χρόνια τα τουρκικά UAV θα κάνουν “σουρωτήρι” καθημερινώς το FIR Αθηνών. Εξάλλου, η Αθήνα έχει αποδείξει ότι μπορεί να ανέχεται τις πλέον κραυγαλέες περιπτώσεις αεροπορικής αλητείας των Τούρκων (πρόσφατη περίπτωση επικίνδυνων ελιγμών F-16 εναντίον ελληνικού Super Puma που εκτελούσε αποστολή Έρευνας – Διάσωσης) ακόμη δε και με θύματα (Ηλιάκης).
Θα τεθεί λοιπόν το ιδιαίτερο θέμα των πτήσεων UAV στον Ακάρ; Το βέβαιο είναι ότι αυτός δεν θα έχει κανέναν λόγο να “ακούσει” και το μόνο που μπορούμε να αναμένουμε είναι να γίνουμε αποδέκτες κάποιας πρότασης “ΜΟΕ κοροϊδίας” επί τούτου. Ο Ναύαρχος Αποστολάκης είναι ένας έμπειρος στρατιωτικός αλλά ως φορέας μιας διαχρονικής πολιτικής κατευνασμού, δεν μπορεί να γίνει θαυματοποιός, όπως περίπου προσμένουν κάποιοι που καλλιεργούν μια εικονική πραγματικότητα ως προς τις ικανότητές του.
