Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Με το ποσό των 4.408.794,5 € συμμετέχει το ΥΠΕΘΑ σε εν εξελίξει χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση ερευνητικά προγράμματα, σύμφωνα με απάντηση που δόθηκε στις 18 Μαΐου σε σχετική ερώτηση βουλευτού του ΚΙΝΑΛ. Όπως αναφέρεται στην ερώτηση, τα προγράμματα του είδους “είναι απαραίτητα εργαλεία για τους σπουδαστές των ΑΣΕΙ προκειμένου τα αυριανά στελέχη να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις με νέες σύγχρονες ιδέες για να εκτελέσουν με τον βέλτιστο τρόπο τα καθήκοντά τους“. Ενώ όμως η ερώτηση αφορά την έρευνα στα ΑΣΕΙ, από τα στοιχεία της απάντησης βλέπουμε ότι μόνο η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων συμμετέχει σε κάποια ενώ τα υπόλοιπα που αναφέρονται, σχετίζονται με συμμετοχή Γενικών Επιτελείων και φορέων τους.
Γενικότερα, σε αντίθεση με την εντύπωση που μπορεί να υπάρχει, τέτοιου είδους προγράμματα δεν αποφέρουν “μετρήσιμα” αποτελέσματα, ούτε νέα προϊόντα στην Αμυντική Βιομηχανία. Για τους σπουδαστές των ΑΣΕΙ έχουν παιδευτικό και περίπου “ακαδημαϊκό” χαρακτήρα ενώ σε επίπεδο Γενικών Επιτελείων και φορέων τους, επιτυγχάνεται μια ζύμωση και διάχυση γνώσεως. Εφόσον όμως προσωπικό και προγράμματα δεν είναι στενώς συνδεδεμένα με την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών και την βιομηχανία, αλλά περιορίζονται σε αναλυτικά και θεωρητικά εργαλεία ή εφαρμογές, δεν αποδίδουν “επιστροφές”.
Ο κατάλογος των προγραμμάτων που χρηματοδοτεί το ΥΠΕΘΑ μπορεί να θεωρηθεί αξιοπρεπής, γεννάται όμως αυτομάτως η απορία του εάν οι αρμόδιοι έχουν αντιληφθεί την πραγματική “έκρηξη” που θα γνώριζε από πλευράς νέων προϊόντων η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία (ΕΑΒΙ), εάν το ΥΠΕΘΑ αφιέρωνε ετησίως και με συνέπεια 3, 4 ή 5 εκατ. € για αναπτυξιακά προγράμματα. Υποτίθεται ότι διά νόμου προβλέπεται η αφιέρωση του 1% των εξοπλιστικών δαπανών για χρηματοδότηση αναπτυξιακών προγραμμάτων της ΕΑΒΙ αλλά καμμία κυβέρνηση δεν εφαρμόζει τον νόμο. Το 2014 η ΑΝΥΕΘΑ Φώφη Γεννηματά είχε προβεί στην ανάδειξη του “ξεχασμένου” νόμου, δηλώνοντας δημοσίως ότι επρόκειτο από τούδε και στο εξής να εφαρμοσθεί. Με πρόβλεψη 1,5 δισ. € εξοπλιστικών δαπανών στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2021, η κυβέρνηση θα έπρεπε να διαθέσει εφέτος 15 εκατ. €. Θα γίνει άραγε κάποιου είδους “εθνικός απολογισμός” στο τέλος του έτους και επίσημη ενημέρωση περί των αποτελεσμάτων ή θα περιοριζόμαστε μόνο να αναφέρουμε τα αναπτυξιακά προγράμματα με ελληνική συμμετοχή που χρηματοδοτεί η ΕΕ; Γιατί τελικά στην Ελλάδα, οι κυβερνήσεις δεν θεωρούν απαραίτητο να χρηματοδοτούν σε εθνική βάση ερευνητικά προγράμματα, ούτε αναπτυξιακά προγράμματα της ΕΑΒΙ αλλά ικανοποιούνται να “σέρνονται” απλώς σε κάποιες δράσεις της ΕΕ, αφού εξάλλου και εμείς ως μέλος της, συνεισφέρουμε σε πόρους.
Ενώ το ΥΠΕΘΑ αφιερώνει ετησίως κάποιους πόρους για την πληρέστερη κατάρτιση των σπουδαστών των ΑΣΕΙ μέσω ερευνητικών προγραμμάτων που στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν καταλήγουν πουθενά, δεν αφιερώνει ούτε ευρώ για αναπτυξιακά προγράμματα που μπορούν να αποφέρουν αμυντικά προϊόντα και αυτά με την σειρά τους έσοδα στα κρατικά ταμεία και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Τα εν εξελίξει ερευνητικά προγράμματα, που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στα οποία συμμετέχει το ΥΠΕΘΑ, δια μέσου των φορέων του, είναι τα κάτωθι:
1) CAMELOT (Advanced multidomain Environment and live Information Technologies), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 132.501 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 30-4-2021. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΣ/ΔΕΠΛΗ.
2) SAFERS (Structured Approaches for Forest fight Emergencies in Resilient Societies), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 80.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 1-10-2023. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΣ/ΔΕΠΛΗ.
3) RESPOND-A (Next Generation equipment tools and mission critical strategies for first responders), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 86.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 1-6-2023. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΣ/ΔΕΠΛΗ.
4) STRATEGY (Streaming Validating Interoperability Crisis Management), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 128.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 1-9-2023. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΕΘΑ.
5) EFFECTOR (Maritime Situational Awareness at Strategic and Tactical Operations), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 240.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 1-4-2022. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΝ/Α4.
6) ROBORDER (Autonomous swarm of heterogeneous RObots for BORDER surveillance), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 305.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 28-2-2021. Φορείς υλοποίησης: ΓΕΣ/ΔΔΒ και ΓΕΝ.
7) CERTCOOP (Trans-European and Greek CERTs collaboration project), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 170.344 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 31-04-2021. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΕΘΑ.
8) CIVILnEXt (Next generation of information systems to support EU external policies), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 232.312 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 01-03-2021. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΕΘΑ.
9) OCEAN2020 (Open Cooperation for European awareness), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 200.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 01-4-2021. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΝ.
10) MEDEA (Mediterranean practitioners network capability building for effective response to emerging security challenges), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 125.000€, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 01-04-2023. Φορέας υλοποίησης: ΓΔΟΣΥ/ΔΙΔΕΑΠ.
11) PANTAP (Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 90.000€, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 06-9-2021. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΝ/ΣΝΔ.
12) e-MASS (Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 184.700€, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 01-6-2021. Φορείς υλοποίησης: ΓΕΕΘΑ και ΓΕΣ.
13) SAFE-TRANS (Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 171.500€ με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 01-6-2021. Φορέας υλοποίησης: ΕΜΥ (ΓΕΑ).
14) ARESIBO (Augmented Reality Enriched Situation awareness for BOrder security), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 360.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 31-5-2022. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΝ.
15) ANDROMEDA (An EnhaNceD InfoRmatiOn Sharing EnvironMent for BordEr CommmanD, Control and CoordinAtion Systems), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 248.750 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 28-2-2021. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΝ.
16) INCLUDING (INnovation CLUster for raDlological and NuclearemerGencies), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 242.500 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 31-7-2024. Φορείς υλοποίησης: ΓΕΕΘΑ, ΕΔΛΟ και η ΣΝΔ (ΓΕΝ).
17) RESILOC (Resilient Europe and Societies by Innovating Local Communities), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 240.312,50 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 12-6-2022. Φορείς υλοποίησης: ΓΕΕΘΑ και ΣΝΔ (ΓΕΝ).
18) SOLOMON (Strategy Oriented analysis Of the Market forces in EU defense), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 68.875 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 31-5-2021. Φορέας υλοποίησης: ΣΝΔ (ΓΕΝ).
19) ΝΑ\/ΜΑΤ (Naval Material Failures), συνολικού Π/Υ 180.000€ για το ΥΠΕΘΑ, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 1-3-2023, με χρηματοδότηση από το ΕΛΙΔΕΚ (Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας Καινοτομίας) και φορέα υλοποίησης: ΣΝΔ (ΓΕΝ).
20) Α\/ΙCΟΜ (Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ) Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 211.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 3-2-2023. Φορέας υλοποίησης: ΓΕΣ.
21) PROTECT (Innovative Industrial Materials with Advanced Multifunctionality), (Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 200.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 28-1-2023. Φορείς υλοποίησης: ΓΕΣ/ΔΕΠΛΗ και 700 ΣΕ.
22) PICTUM, (Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ), συνολικού Π/Υ 105.000€ για το ΥΠΕΘΑ, προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 16-6-2023 και φορέα Υλοποίησης: ΣΝΔ (ΓΕΝ).
23) LOTUS (Low Observable Tactical Unmanned air System), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 367.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 17-3-2024. Φορείς υλοποίησης: ΓΕΣ/ΔΕΠΛΗ και ΓΕΑ/ΕΤΗΜ. Χρηματοδοτείται από το EDIDP/ISR/2019.
24) ΤΗΟRΑΧ-D (Ειδικές Δράσεις Υδατοκαλλιέργειες – Βιομηχανικά Υλικά), Π/Υ για το ΥΠΕΘΑ 40.000 €, με προβλεπόμενο πέρας του προγράμματος, την 26-5-2023. Φορέας υλοποίησης: ΓΔΟΣΥ/ΔΙΔΕΑΠ.
Από τα προεκτεθέντα ερευνητικά προγράμματα, τα ΑΣΕΙ, ως φορείς του ΥΠΕΘΑ, συμμετέχουν σε έξι (6) ερευνητικά προγράμματα, και ειδικότερα:
1) Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ)
(α) ΑRESIBO: Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 31 Μάιου 2019, είναι διάρκειας 36 μηνών, χρηματοδοτείται από την ΕΕ/HORIZON 2020, έχουν ήδη εισρεύσει 275.625,00€ στην αντίστοιχη μερίδα του Ειδικού Λογαριασμού (ΕΛ)
ΥΠΕΘΑ, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δαπάνες 4.886,88€ που αφορούν σε κινήσεις.
(β) RESILOC: Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 12 Ιουνίου 2019, είναι διάρκειας 36 μηνών, χρηματοδοτείται από την ΕΕ/HORIZON 2020, έχουν ήδη εισρεύσει 180.234,37€ στην αντίστοιχη μερίδα του ΕΛ/ΥΠΕΘΑ, ενώ έχουν
πραγματοποιηθεί δαπάνες 3.403,29€ που αφορούν σε κινήσεις.
(γ) SOLOMON: Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 31 Μαΐου 2019, είναι διάρκειας 36 μηνών, χρηματοδοτείται από την ΕΕ/HORIZON 2020, έχουν ήδη εισρεύσει 41.324,00€ στην αντίστοιχη μερίδα του ΕΛ/ΥΠΕΘΑ, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δαπάνες 2.734,20€ που αφορούν σε κινήσεις.
(δ) PICTUM: Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 16 Ιουνίου 2020, είναι διάρκειας 36 μηνών, χρηματοδοτείται από την Δράση «Ερευνώ-ΔημιουργώΚαινοτομώ» του προγράμματος ΕΠΑΝΕΚ (ΕΣΠΑ 2014-2020), έχουν ήδη εισρεύσει
41.872,64€ στην αντίστοιχη μερίδα του ΕΛ/ΥΠΕΘΑ και αναμένεται η υλοποίηση της δαπάνης από τη ΣΝΔ.
(ε) RADAR: Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 06 Σεπτεμβρίου 2018, είναι διάρκειας 36 μηνών, χρηματοδοτείται από την Δράση «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» του προγράμματος ΕΠΑΝΕΚ (ΕΣΠΑ 2014-2020), έχουν ήδη εισρεύσει 60.763,60€ στην αντίστοιχη μερίδα του ΕΛ/ΥΠΕΘΑ, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δαπάνες 15.636,42€ για την προμήθεια εξοπλισμού-λογισμικού, 5.600,00€ για αμοιβή μελών ΔΕΠ και 1.841,73€ για κινήσεις και συμμετοχή σε συνέδριο. Εκδόθηκε απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (ΑΑΥ) ύψους 18.700€ για αμοιβές ερευνητικού προσωπικού και αναμένεται η υλοποίηση της δαπάνης από τη ΣΝΔ.
(στ) NAVMAT: Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 1 Μαρτίου 2020, είναι διάρκειας 36 μηνών, χρηματοδοτείται από το ΕΛΙΔΕΚ (ΕΣΠΑ 2014-2020), έχουν ήδη εισρεύσει 108.000,00€ στην αντίστοιχη μερίδα του ΕΛ και δεν έχουν ακόμα πραγματοποιηθεί δαπάνες. Εκδόθηκαν τέσσερις (4) ΑΑΥ συνολικού ύψους 69.100 € για αμοιβές ερευνητικού προσωπικού και αναμένεται η ολοκλήρωση των δαπανών από τη ΣΝΔ.
(2) Σχολή Ικάρων (ΣΙ)
(α) Δεν συμμετέχει επί του παρόντος σε κάποιο ενεργό ερευνητικό πρόγραμμα, διότι οι σχετικές ερευνητικές προτάσεις που εκδήλωσε ενδιαφέρον συμμετοχής, δεν προκρίθηκαν κατά την αξιολόγησή τους από τις αρμόδιες Επιτροπές των φορέων χρηματοδότησης. Ως εκ τούτου, η ερευνητική της δραστηριότητα περιορίζεται σε προγράμματα που έχουν ήδη υλοποιηθεί στο παρελθόν και οι οικονομικοί πόροι που αντιστοιχούσαν στη συμμετοχή της, βάσει των συμφωνιών επιχορήγησης (Grant Agreement), έχουν πλήρως αποδοθεί στο αρμόδιο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας.
(β) Στην παρούσα χρονική στιγμή έχουν υποβληθεί δυο (2) νέες προτάσεις (GGCS και AIRPLANE), στο πλαίσιο της δράσης «Συνέργειες Έρευνας και Καινοτομίας στην Περιφέρεια Αττικής» (ΕΣΠΑ 2014-2020) και αναμένεται η
αξιολόγησή τους από τον φορέα χρηματοδότησης.
(3) Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (ΣΣΕ)
Δεν συμμετέχει επί του παρόντος σε κάποιο από τα προαναφερθέντα ερευνητικά προγράμματα. Εντούτοις, όμως, έχει εγκριθεί από το φορέα χρηματοδότησης, η συμμετοχή της στο ερευνητικό πρόγραμμα PALANTIR (HORIZON 2020) και έχουν αναληφθεί ενέργειες για την εξασφάλιση της αντίστοιχης χρηματοδότησης.
Εν κατακλείδι, η ένταξη μιας πρότασης ερευνητικού προγράμματος, ήτοι η έγκριση της χρηματοδότησης, είναι αρμοδιότητα του φορέα χρηματοδότησης μέσω σχετικών επιτροπών. Στην παρούσα φάση, το σύνολο των ενεργών ερευνητικών προγραμμάτων που συμμετέχουν φορείς του ΥΠΕΘΑ, πραγματοποιείται σύμφωνα με
τα καθορισμένα χρονοδιαγράμματα.
Στο πλαίσιο αυτό, το έτος 2019, αποδόθηκαν προς τα Γενικά Επιτελεία συνολικά 718.887,13€ και για τα έτη 2020 και 2021 έχει εγκριθεί από την Επιτροπή Διοίκησης Ειδικού Λογαριασμού του ΥΠΕΘΑ, βάσει της εισηγητικής έκθεσης Π/Υ 2021, η απόδοση ποσού 983.255,75€ τους προσεχείς μήνες.
Τέλος, θεμελιώδης αρχή της Πολιτικής και Στρατιωτικής Ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ, είναι η ενθάρρυνση και η υποστήριξη για την απρόσκοπτη συμμετοχή των φορέων του, πολλώ δε μάλλον των ΑΣΕΙ, σε κάθε ερευνητική δραστηριότητα, ώστε να επιτυγχάνεται, αφενός η εκπλήρωση των προϋποθέσεων συμμετοχής στα ερευνητικά προγράμματα, όπως αυτές τίθενται από τους εκάστοτε φορείς, και αφετέρου η έγκαιρη εξασφάλιση της διαθεσιμότητας προσωπικού και μέσων από τα Γενικά Επιτελεία για την υλοποίησή τους.
Γεώργιος Τρουλλινός: πόροι υπάρχουν – Το 1% της αξίας των εξοπλιστικών για R&D
