Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Την γενική μέχρι τώρα εντύπωση, περί συγκρατημένης δραστηριότητος στο πεδίο των εξοπλιστικών προγραμμάτων, ενισχύει η δημοσιοποίηση του Ετησίου Σχεδίου Δράσης 2024 από πλευράς ΥΠΕΘΑ. Αυτό προκύπτει από την σύγκριση και μόνο των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων στα εξοπλιστικά, σε σχέση με το περασμένο έτος.
Αναλυτικότερα, το 2023 προβλεπόταν ενεργοποίηση 45 προγραμμάτων και συμβασιοποίηση 35 ενώ για το 2024 αναμένεται ενεργοποίηση 20 και συμβασιοποίηση 15 προγραμμάτων. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ενώ πέρυσι η αναφορά γινόταν σε ετήσια βάση, για εφέτος υπάρχει προσδιορισμός του 4ου τριμήνου.
Ενδιαφέρον έχει επίσης η επεξήγηση που δίδεται. Στα ενεργοποιημένα προγράμματα, αναφέρεται: «Αφορά στα εξοπλιστικά προγράμματα που ενεργοποιούνται κατόπιν απόφασης του ΚΥΣΕΑ με μέριμνα των Γενικών Επιτελείων. Μέσω του συγκεκριμένου δείκτη αξιολογείται η ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων να προσδιορίζουν και να εκκινούν ενέργειες που ενισχύουν τις επιχειρησιακές τους δυνατότητες, ώστε να ανταποκρίνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην αποστολή και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν». Θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς, ότι η μείωση πλέον του 50% το 2024, δεν σημαίνει μείωση “ικανότητος” των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά μάλλον την προδιάθεση της πολιτικής ηγεσίας, με βάση το οικονομικά περιθώριο.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του στόχου για συμβασιοποίηση προγραμμάτων, εφόσον προσδιορίζεται ότι οι σχετικές διαδικασίες εξαρτώνται από την ΓΔΑΕΕ: «Αφορά στα εξοπλιστικά προγράμματα των οποίων έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της ενεργοποίησης και συμβασιοποιούνται με μέριμνα της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ)».
Το σημαντικό εδώ είναι η διευκρίνιση που δίδεται για τα 15 προγράμματα που σχεδιάζεται να συμβασιοποιηθούν: «Για το έτος 2024 προβλέπεται η συμβασιοποίηση 5 προγραμμάτων που αφορούν στην απόκτηση – αναβάθμιση οπλικών συστημάτων και 10 προγραμμάτων βελτίωσης και υποστήριξης οπλικών συστημάτων».
Με βάση προτεραιότητες που έχουν περιγραφεί γενικώς από επισήμους, τα πρώτα 5 μπορούμε να υποθέσουμε με σχετική ασφάλεια ότι αφορούν τα προγράμματα προμήθειας:
- Μαχητικών F-35.
- Ελικοπτέρων UH-60M.
- Πυραύλων αέρος – εδάφους Rampage.
- Συστημάτων καθοδήγησης SPICE 1000/2000.
- Εκσυγχρονισμού φρεγατών MEKO 200HN.
Πρόκειται για προγράμματα δυνητικού συνολικού κόστους άνω των 5 δισ. €.
Τα υπόλοιπα προγράμματα, είναι πιθανώς συμβάσεις Εν Συνεχεία Υποστήριξης (FOS). Ενδεικτικώς:
-
- Όπλων των F-16 και F-4.
- Πυραύλων αέρος-αέρος MICA IR/RF.
- Αεροσκαφών T-6 και του προσομοιωτή πτήσεων.
- Ελικοπτέρων NH90.
- Πυραύλων αέρος-αέρος IRIS-T.
- Συστήματος Αποστολής αεροσκαφών ΑΣΕΠΕ EMB-145H Erieye.
- Αναβάθμιση τερματικών MIDS LVT LINK 16.
- Εργοστασιακή υποστήριξη ENSIP 12.600 TAC αεροκινητήρων F110-GE-129.
- Τεχνική υποστήριξη ελικοπτέρων Apache.
Το συνολικό ύψος αυτών των ενδεικτικών προγραμμάτων, υπερβαίνει τα 600 εκατ. €.
Ο ανωτέρω κατάλογος, στηρίζεται κατά μείζονα λόγο στην πρόοδο από πλευράς χειρισμών, μέχρι και το καλοκαίρι του 2023. Διαφοροποίηση συνιστούν οι περιπτώσεις των μαχητικών F-35 και των ελικοπτέρων UH-60M, δύο προγράμματα μείζονος υλικού που ενέχουν πολύ υψηλή δαπάνη, ανεβάζοντας σημαντικά το ύψος σε σχέση με τις υπογραφείσες συμβάσεις του 2023. Εφόσον οι προβλέψεις αυτές επιβεβαιωθούν, τότε η διαδικασία επαναπροτεραιοποίησης που έχει εξαγγείλει ο ΥΕΘΑ, σχετίζεται με σχεδιασμούς σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, στο οποίο μετατέθηκαν στην καλύτερη περίπτωση κάποια ώριμα προγράμματα, υπέρ άλλων, όπως τα δύο ανωτέρω. 
Τα ανωτέρω περιλαμβάνονται στον 1ο Στόχο που αφορά “Εγγύηση της Ασφάλειας της Άμυνας της Χώρας και Αναβάθμιση της Αμυντικής Βιομηχανίας”, που ως προς την τελευταία, περιλαμβάνει κάτι αξιοσημείωτο. Συγκεκριμένα, προσδιορίζει 10% Συμμετοχή Ελληνικών Κατασκευαστικών Εταιρειών Αμυντικού Εξοπλισμού ή Υλικών διττής χρήσης στην υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων της χώρας. Όπως είχαμε επισημάνει στο Σχέδιο Δράσης του 2023, η σχετική πρόβλεψη αφορούσε ποσοστό μόλις 2,7%! Εν τούτοις είναι ερώτημα κατά πόσο, ακόμη και αυτός ο πολύ χαμηλός στόχος επιτεύχθηκε, με βάση τις ανακοινώσεις αναθέσεως συμβάσεων το 2023.
Σημειώνουμε επίσης για άλλη μια φορά ότι το συγκεκριμένο ποσοστό δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύει την «ικανότητα κάλυψης των επιχειρησιακών απαιτήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων, από ελληνικές εταιρείες», όπως αναφέρει η επιτελική σύνοψη. Εφόσον ελληνικές εταιρείες έχουν παρουσιάσει και συνεχίζουν να παρουσιάζουν προίόντα τα οποία απλώς ποτέ δεν εξασφαλίζουν σύμβαση από το ΥΠΕΘΑ, ο στόχος του 10% είναι μόνο το ποσοστό επί του συνόλου των ετησίων εξοπλιστικών προγραμμάτων που προτίθεται να αναθέσει σε ελληνικές εταιρείες η κυβέρνηση.
Εν πάση περιπτώσει, εκ των ανωτέρω κατ’ εκτίμηση προγραμμάτων προς συμβασιοποίηση, κανένα δεν αφορά ανάθεση σε ελληνική εταιρεία. Επιπλέον ένδειξη ότι η συμμετοχή της ΕΑΒΙ στους εξοπλισμούς, πιθανότατα θα κυμανθεί στα ίδια μηδενικά επίπεδα, του 2023 και η όποια “εξαγγελία” σε Ετήσια Σχέδια Δράσης, παραμένει θεωρητική και μόνο.
Στην συμμετοχή φορέων και μονάδων της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα Καινοτομίας Έρευνας και Ανάπτυξης, στόχος είναι το 3% επί των διατιθέμενων κονδυλίων της ΕΕ. Η εκτίμηση είναι ελαφρώς αυξημένη από το 2,39% του 2023.
Τέλος, σε αντίθεση με το 2023 που υπήρχε σημείωση για εξαγωγές αμυντικού υλικού από Ελληνικές
εταιρείες (100 εκατ. €) στο Σχέδιο Δράσης 2024 δεν υπάρχει αντίστοιχη αναφορά. Είναι παράδοξο να απασχολούν το ΥΠΕΘΑ οι εξαγωγές της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, όταν το ίδιο δεν της αναθέτει συμβάσεις.
Συνολικώς, είναι σαφές ότι στο περασμένο έτος, υπήρχε σημαντική υστέρηση στην επίτευξη των στόχων του Σχεδίου Δράσης 2023, ως προς την εξοπλιστική προσπάθεια. Επί τούτου, δεν έγινε κάποιος επίσημος δημόσιος απολογισμός, προς εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Το 2024 προετοιμάζεται η ανάθεση μικρότερου αριθμού συμβάσεων αλλά συνολικώς μεγαλύτερου κόστους.
ΣΑΓΕ με κύριο εξοπλιστικό 14 νέα ελικόπτερα SAR της Πολεμικής Αεροπορίας
