Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η τραγωδία της 17ης Σεπτεμβρίου με το αυτοκινητιστικό δυστύχημα της ελληνικής αποστολής παροχής ανθρωπιστικής βοηθείας στην Λιβύη, απασχόλησε και απασχολεί ευρέως από όλες τις απόψεις. Καθώς είναι ανεύθυνο να προβαίνει κανείς σε κρίσεις περί ευθυνών ή λεπτομερειών, χωρίς να έχει λάβει μέρος με οποιονδήποτε τρόπο στην όλη προετοιμασία, σχεδίαση και υλοποίηση, είναι απολύτως παραγωγικό να εξετάσουμε ευρύτερες διαπιστώσεις από την μεγάλη εικόνα της επιχειρήσεως. Για να τιμήσουμε την μνήμη και το αίμα των τριών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των δύο νέων μας της ελληνικής κοινότητας Βεγγάζης, οι αρμόδιοι πρέπει να προβούν στις ενέργειες και τα μέτρα εκείνα που θα διαπιστωθεί από την ερευνητική διαδικασία ότι είναι απαραίτητα.
Όπως στην περίπτωση της κινητοποιήσεως των Ενόπλων Δυνάμεων για συνδρομή λόγω των καταστροφών στην Θεσσαλία από την κακοκαιρία DANIEL, προβήκαμε σε ορισμένες παρατηρήσεις – εισηγήσεις για την συνολική αναβάθμιση του αξιόμαχου του Όπλου του Μηχανικού και του Τεχνικού Σώματος, θα επιδιώξουμε το ίδιο εξ αφορμής της αποστολής στην Λιβύη. Καθώς αυτή, ήταν η δεύτερη ανάπτυξη τμήματος των Ενόπλων Δυνάμεων στο εξωτερικό εντός ολίγων μηνών, μετά την επιχείρηση στο Σουδάν τον παρελθόντα Απρίλιο, θα αναφερθούμε συνολικά στις “παραστάσεις” από αυτές.
Η αποστολή στην Λιβύη αφορούσε τμήμα Υγειονομικού, περιλαμβάνοντας και στελέχη Ειδικών Δυνάμεων ειδικότητος νοσοκόμου μάχης, που θα προσέφερε υπηρεσίες στην δοκιμαζόμενη περιοχή της Ντέρνας, στην Ανατολική Λιβύη. Οι απώλειες από το δυστύχημα, απαίτησαν την ταχεία σχεδίαση αποστολής αεροδιακομιδής (MEDEVAC) με παροχή ιατρικών υπηρεσιών στην διάρκεια της πτήσεως επιστροφής.
Η αποστολή απαίτησε την κατάλληλη διαμόρφωση αεροσκάφους C-130H της 356 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών στο οποίο τέσσερις από τους τραυματίες αυξημένης βαρύτητος επί φορείων, έτυχαν υποστηρίξεως από τα ιατρικά μηχανήματα της συλλογής MEDEVAC που χειρίστηκε το ιατρικό προσωπικό στο πλαίσιο CCAT (Critical Care Air Transport).
Σε υψηλών απαιτήσεων σενάρια πολεμικών αποστολών MEDEVAC, έχει την ευκαιρία να εξασκηθεί ιατρικό προσωπικό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο πλαίσιο των ασκήσεων STOLEN CERBERUS που διεξάγονται σε συνεργασία με Αμερικανούς. Η επαφή με εδικευμένο προσωπικό κορυφαίου επιπέδου και πλούσιας εμπειρίας, αποφέρει πολύτιμες γνώσεις και παραστάσεις που οδηγούν σε στέρεα συμπεράσματα και διδάγματα. Κατά πόσο έχουν εισακουστεί όμως οι υπηρεσιακές αναφορές για τις απαιτούμενες ενέργειες από εκεί και πέρα ώστε να καταστήσουμε κτήμα μας αυτή την γνώση, που οδηγεί στην βελτίωση του επιχειρησιακού δείκτη μας;
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η επιχείρηση MEDEVAC που έφερε εις πέρας η Πολεμική Αεροπορία στην Λιβύη με εμπλοκή διακλαδικού υγειονομικού προσωπικού, υπήρξε πολύ πιο απαιτητική εν σχέσει με τα σενάρια των STOLEN CERBERUS, επομένως εξαργυρώθηκε απολύτως στο πεδίο η εμπειρία που έχει αποκτηθεί από αυτές. Υπάρχουν χρήσιμα συμπεράσματα που έχουν προκύψει σε αυτές τις συνεκπαιδεύσεις, όπως επί παραδείματι για την αξία τυποποιήσεως του ειδικού υγειονομικού εξοπλισμού μεταξύ των Κλάδων, την παλαιότητα των υφισταμένων C-130 και την συμβατότητα του συστήματος ηλεκτρικής ισχύος τους με τον εξοπλισμό των συλλογών αεροδιακομιδών ή την επάρκεια του υλικού επικοινωνιών από απόψεως ασφαλείας. Για όλα αυτά, ασφαλώς και έχουν γίνει ενέργειες σε επιτελικό επίπεδο και πρέπει κάποια στιγμή να υλοποιηθούν οι προτάσεις, ώστε να υπάρξει η επιδιωκόμενη συνολική αναβάθμιση.
Στην αποστολή συμμετείχε στρατιωτικός ιατρός, εξασφαλίζοντας ικανότητα υγειονομικής περιθάλψεως Ρόλου 1. Έτσι, πολίτης τραυματίας με πολλαπλές κακώσεις που απαιτούσε χειρουργική επέμβαση, ήταν υποχρεωτικό να μεταφερθεί στο Τζιμπουτί, όπου είχε αναπτυχθεί προωθημένη χειρουργική ομάδα των Γάλλων. Στην περίπτωση που κάποιο μέλος της ελληνικής αποστολής τραυματιζόταν σοβαρά, δεν υπήρχε οργανική ικανότητα παροχής υγειονομικής υποστηρίξεως Ρόλου 2F, δηλαδή φροντίδα τραυματιών και με ικανότητα σωστικής χειρουργικής επεμβάσεως. Θα έπρεπε να αναζητηθεί συνδρομή συμμαχικών δυνάμεων, με ό,τι μπορεί να προέκυπτε από αυτό.
Η ικανότητα παροχής υγειονομικής υποστηρίξεως Ρόλου 2F, είναι η ενδιάμεση κατάσταση μέχρι την κλίμακα Ρόλου 3, όπου τυπικώς υφίσταται η δυνατότητα χειρουργικών επεμβάσεων στα Κινητά Χειρουργικά Νοσοκομεία Εκστρατείας (ΚΙΧΝΕ). Την ικανότητα Ρόλου 2F εξασφαλίζουν ολιγομελείς ομάδες ειδικά εκπαιδευμένες που χειρίζονται ειδικό εξοπλισμό και αποτελούν τις λεγόμενες Προωθημένες Χειρουργικές Ομάδες (FST) οι οποίες στην ορολογία των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται Χειρουργικές Ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων (SOST).
Κύρια χαρακτηριστικά των SOST είναι το μικρό μέγεθος σε ειδικευμένο ιατρικό προσωπικό ώστε να διευκολύνεται η συμπερίληψή τους στον σχεδιασμό των αποστολών, η ικανότητα χειρουργικής συνδρομής εντός 10 λεπτών από την άφιξή τους στον τραυματία και η υψηλή ευελιξία, στην διαχείριση της πλειοψηφίας των πιο επικίνδυνων τραυματισμών σε περιβάλλον Ειδικών Επιχειρήσεων.
Δεν χρειάζονται αναλύσεις για την ζωτική σημασία των SOST στην υποστήριξη Ειδικών Επιχειρήσεων, που χαρακτηρίζονται από το χαμηλό αποτύπωμα στις επεμβάσεις τους. Η παρουσία του συγκεκριμένου ειδικού ιατρικού προσωπικού, όχι μόνο αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες επιβιώσεως στελεχών που καλούνται να εμπλακούν εκ του σύνεγγυς με τον εχθρό αλλά έχει και σοβαρή επίδραση στην θέληση των διοικητών και των στελεχών τους, να αναλάβουν πιο επικίνδυνες αποστολές, γνωρίζοντας την υψηλού επιπέδου υγειονομική υποστήριξη που έχουν, κυριολεκτικώς δίπλα τους.
Όλα αυτά είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν και στις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων της χώρας, που πορεύονται προς την εξέλιξή τους σύμφωνα με τα υψηλά συμμαχικά πρότυπα. Οι SOST αντιπροσωπεύουν την τελευταία εξέλιξη στην επιχειρησιακή ικανότητα του Υγειονομικού Σώματος, ικανή για υποστήριξη έργου τόσο στο καθαρά επιχειρησιακό επίπεδο, όπως η περίπτωση του Σουδάν, όσο και στο ανθρωπιστικό, όπως η περίπτωση της Λιβύης ή παρόμοιες.
Είναι δεδομένο ότι έχουν γίνει οι σχετικές υπηρεσιακές εισηγήσεις και μελέτες αλλά η ταχύτητα υλοποιήσεως αυτών των μεταμορφωτικών πρωτοβουλιών δεν συνάδει πάντα με την κρισιμότητά τους. Επισκιάζονται σε προτεραιότητα στην αντίληψη των ηγεσιών, από μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα που απορροφούν δισεκατομμύρια ενώ στην πραγματικότητα αποτελούν “έξυπνη” επένδυση χαμηλού κόστους που θα μπορούσε να έχει υλοποιηθεί εδώ και χρόνια, ακόμη και στην εποχή της μεγάλης δημοσιονομικής στενότητος. Κάπως έτσι όμως φτάσαμε οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να αγνοούν ακόμη και την έννοια του ισχαιμικού επιδέσμου (τουρνικέ) στα σύγχρονα ατομικά υλικά του στρατιώτη, το Υγειονομικό γενικότερα, παραμένει οργανωμένο σε συμβατικά και ξεπερασμένα κλιμάκια ενώ οι Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων στις οποίες αποδίδεται μεγαλύτερη προσοχή, ασφυκτιούν για αναβάθμιση της υγειονομικής υποστηρίξεώς τους.
Το πρώτο λοιπόν ευρύτερο δίδαγμα που κατά την κρίση μας αναδεικνύεται και από την αποστολή στην Λιβύη, είναι ότι απαιτείται ταχύτερη κεφαλαιοποίηση των γνώσεων και εμπειριών που αποκομίζονται από την λειτουργία μας μέσα στις πλέον προηγμένες δομές της Συμμαχίας, εν προκειμένω σε συνολικό επίπεδο Υγειονομικού, από τις τακτικές συνεκπαιδεύσεις και την διαρκή παρακολούθηση ειδικών σχολείων από σημαντικό αριθμό στελεχών ετησίως.
