Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η παρακολούθηση των εξοπλιστικών προσπαθειών στην Ελλάδα την εποχή των Μνημονίων, επιτρέπει μια εύκολη ανάλυση με βάση τις ελάχιστες συμβάσεις που ανατέθηκαν για μείζονα προγράμματα. Μια ανασκόπηση ίσως έχει κάποια αξία, προκειμένου να διαπιστώσουμε την τάση και να αντιληφθούμε τις εξελίξεις σε μεσοπρόθεσμη βάση.
Είναι σαφές ότι η ανάθεση στις αρχές του 2015 του προγράμματος αναβαθμίσεως των ΑΦΝΣ Ρ-3Β του Πολεμικού Ναυτικού, σηματοδότησε την έναρξη κάποιας δραστηριότητος. Η επιλογή ήταν εμφανώς ανορθολογική, δεδομένου ότι φλέγον ζήτημα ήταν ήδη η απαίτηση αναβαθμίσεως των μαχητικών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ και στο Πολεμικό Ναυτικό η σπονδυλική στήλη του Στόλου, η δύναμη φρεγατών, απαξιωνόταν με ταχύ ρυθμό.
Το γιατί δόθηκε προτεραιότητα σε ένα πρόγραμμα του Πολεμικού Ναυτικού που δεν απαντούσε στις πιεστικές ανάγκες του Κλάδου αλλά δικαιολογήθηκε με εμφανώς υπερβολική επιχειρηματολογία περιστρεφόμενη γύρω από δήθεν “στρατηγικές επιλογές”, την Ανατολική Μεσόγειο και την ΑΟΖ Ελλάδος – Κύπρου, παραμένει ερώτημα. Το δεδομένο είναι ότι η εξέλιξη αυτή, καθυστέρησε την δρομολόγηση του προγράμματος αναβαθμίσεως των F-16, που δεν ανατέθηκε παρά μόνο το 2018.
Στον τρίτο Κλάδο, τον Ελληνικό Στρατό, έγιναν μερικές πετυχημένες κινήσεις αξιοποιήσεως αμερικανικών προσφορών για μεταχειρισμένο υλικό, όπως αυτό των 10 ελικοπτέρων Chinook και των 70 Kiowa Warrior, τεθωρακισμένων M113 κ.λπ.
Με τον τερματισμό της περιόδου των Μνημονίων και ενώ η χώρα θα πρέπει να αυξήσει πλέον τις αμυντικές δαπάνες για τις κάλυψη των μεγάλων αναγκών σε ένοπλη ισχύ, μπορούμε να πούμε ότι σε επίπεδο “πολιτικής εξοπλισμών” χαμένο είναι και το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία.
Το πρώτο, κατάφερε κάτι παγκοσμίως μοναδικό: να εκκινήσει διαδικασία συγκροτήσεως Ναυτικής Αεροπορίας χωρίς να διαθέτει ΑΦΝΣ, την στιγμή που ο στόλος επιφανείας “βούλιαζε”. Επιτυχία υπήρξε, με σημαντικό επιπλέον χρηματικό τίμημα (κάτι που έχει την σημασία του σε περίοδο συρρικνώσεως των αμυντικών δαπανών) στην απόδοση σε υπηρεσία των 4 επιπλέον υποβρυχίων 209 και 214 και την συνέχιση του προγράμματος ναυπηγήσεως 2 ΤΠΚ. Όμως με τα χρήματα που απορρόφησε το πρόγραμμα των Ρ-3, θα μπορούσαν ήδη αυτά τα υποβρύχια να διαθέτουν σύγχρονες τορπίλες και να έχει αρχίσει η απόδοση αναβαθμισμένων φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ. Συνοψίζοντας, σε μια περίοδο που άπαντες μιλούσαν για διατήρηση – συντήρηση του υφισταμένου υλικού, η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού επέλεξε να “αγοράσει” 5 αποσυρμένα αεροπλάνα για να τα αναστήσει κι επικέντρωσε σε αυτά παρατώντας στην τύχη τους τις φρεγάτες.
Η Πολεμική Αεροπορία από την πλευρά της, έπεισε την πολιτική ηγεσία να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό των F-16 αλλά η κυβέρνηση επέλεξε το φθηνότερο και πλέον συντηρητικό σενάριο που θα αποδώσει μόνο 84 αεροσκάφη. Με διαλυμένο το υπόλοιπο δυναμικό εκπαιδευτικών αεροσκαφών, αεροσκαφών τακτικών μεταφορών και ελικοπτέρων, η Πολεμική Αεροπορία βαίνει ταχέως σε μια πολύ μικρότερη δύναμη μαχητικών. Η ποιοτική βελτίωση που θα της προσφέρουν τα F-16V, θα υπονομευθεί από την συρρίκνωση της δυνάμεως λόγω της αποσύρσεως μεσοπροσθέσμως των F-4E, της απαξιώσεως των μη αναβαθμισμένων Mirage 2000 και των F-16 Block 30 που πρόθεση είναι να πωληθούν.
Συνοπτικώς, στους δύο αυτούς Κλάδους:
- Μέχρι το 2025-26 το Πολεμικό Ναυτικό θα έχει αρχίσει να παραλαμβάνει 2 σύγχρονες φρεγάτες με αυξημένη ικανότητα αντιαεροπορικής αμύνης, θα έχει εκσυγχρονίσει μερικώς 4 φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 και θα έχει εντάξει τα υπερτιμημένα αναβαθμισμένα Ρ-3. Τότε, θα διαπιστώσουν κάποιοι ότι τα τελευταία θα είναι μάλλον παρωχημένα, επειδή εν τω μεταξύ θα έχουν ενταχθεί σε υπηρεσία UAV κατηγορίας MALE, που θα κάνουν πάνω – κάτω τα ίδια, με κλάσμα μόνο του κόστους των Ρ-3 σε καύσιμα, συντήρηση και ανθρώπινους πόρους. Ουσιαστικότερη συμβολή σε μια αναμέτρηση αναμένεται να έχουν τα 4-7 ελικόπτερα MH-60R για τα οποία έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον.
- Μέχρι το 2028, η Πολεμική Αεροπορία θα έχει εντάξει το σύνολο των F-16V αλλά η συνολική δύναμη μαχητικών θα είναι μικρότερη των 150.
Στα ίδια περίπου χρονικά ορόσημα:
- Το Τουρκικό Ναυτικό θα έχει παραλάβει το πρώτο αντιτορπιλικό 7.000 τόννων αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής του προγράμματος TF-2000, 4 φρεγάτες κλάσεως ΙSTANBUL (που θα αντικαταστήσουν ισάριθμες παλαιές ΜΕΚΟ 200) 3 ή 4 από τα 6 υποβρύχια 214 που έχουν παραγγελθεί, 8 αναβαθμισμένα υποβρύχια 209 και το “μίνι αεροπλανοφόρο” ANADOLU. Ενδεχομένως τότε να έχουν αποκτηθεί και τα καθέτου απογειώσεως F-35B για επιχειρήσεις από το ANADOLU.
- Η Τουρκική Αεροπορία θα έχει ολοκληρώσει τις παραλαβές των 100 F-35 και σε συνδυασμό με πλέον των 230 F-16, θα απολαμβάνει ποιοτική και αριθμητική υπεροχή – η τελευταία σε αναλογία 1 προς 2,2 εις βάρος της Πολεμικής Αεροπορίας.
Είναι σαφές ότι ο συσχετισμός τόσο στον αέρα όσο και στην θάλασσα από τα μέσα της επομένης δεκαετίας, θα αντικατοπτρίζει πλήρως την διακοπή των εξοπλισμών της Ελλάδας από το 2005 μέχρι και το 2015. Η ασθενική και εμφανώς προβληματική ως προς τις τελικές επιλογές, επανεκκίνηση της περιόδου 2015-2018, δεν αναμένεται να αποδώσει τίποτα στο Πολεμικό Ναυτικό ενώ στην Πολεμική Αεροπορία θα έχει εξασφαλίσει την τυπική παρουσία της, ένα βήμα πριν την μετάβασή της σε καθεστώς “συμβολικής” ισχύος έναντι του εχθρού.
Διαπιστώνεται ότι η ελληνική προσπάθεια πρέπει να ενταθεί από το 2020, εάν η χώρα προσβλέπει σε ουσιαστική βελτίωση του συσχετισμού ισχύος και την διατήρηση της Αποτροπής, στόχοι που μπορούν να επιτευχθούν μόνο με αύξηση των αμυντικών επενδύσεων.
Ενδεικτικώς, στο Πολεμικό Ναυτικό απαιτείται προμήθεια 4 αντί 2 σύγχρονων φρεγατών και η ένταση των προσπαθειών για ενδιάμεση λύση μεταχειρισμένων. Στα υποβρύχια απαιτείται η ενεργοποίηση της συμφωνίας για 2 επιπλέον νέου τύπου. Εν τω μεταξύ, πρέπει επιτέλους η χώρα να αρχίσει την σχεδίαση δικών της πλοίων επιφανείας.
Στην Πολεμική Αεροπορία πρέπει να επιδιωχθεί η προμήθεια τουλάχιστον δύο Μοιρών νέων μαχητικών αεροσκαφών και η αναβάθμιση περισσοτέρων F-16. Η πρόθεση πωλήσεως των F-16 Block 30 έχει επικρατήσει επειδή η ηγεσία βλέπει ότι με δραστικώς μειωμένους αμυντικούς προϋπολογισμούς, ποτέ δεν θα εξευρεθούν κονδύλια για αναβάθμιση και αυτών. Αντιλαμβάνεται ότι ακόμη και η αναβάθμιση των 38 F-16 Block 50 καθίσταται ζήτημα. Τουλάχιστον τα τελευταία λοιπόν, πρέπει να βρεθούν χρήματα ώστε να αναβαθμιστούν. Πρέπει να τεθεί στόχος η επίτευξη οροφής 200 τουλάχιστον μαχητικών αεροσκαφών.
Ο Ελληνικός Στρατός που έχει μείνει εκτός της μέχρι τώρα εξετάσεως, μπορεί να συνεχίσει τις πετυχημένες κινήσεις εξασφαλίσεως μεταχειρισμένου υλικού από τις ΗΠΑ, να συγκροτήσει μια ικανότερη Αεροπορία Στρατού και να διατηρήσει αξιόμαχα τα τεθωρακισμένα του και το πυροβολικό με λογικές επενδύσεις. Ο Στρατός, πρέπει να αναδειχθεί στον Κλάδο εκείνο που θα ωφεληθεί περισσότερο από μια συνεπή κυβερνητική πολιτική η οποία θα προωθήσει προγράμματα αναπτύξεως συστημάτων στην Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία αλλά και από προγράμματα αναβαθμίσεως υλικού, που επίσης μπορούν να αναλάβουν ελληνικές εταιρείες. Τέλος, πρέπει να αυξηθεί η στρατιωτική θητεία.
Όλα αυτά, είναι απολύτως εντός των δυνατοτήτων της οικονομίας. Απαιτείται να γίνουν αντιληπτά από την κυβέρνηση η απειλή και το διακύβευμα.
