Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ο διευθυντής της τουρκικής STM Combat Systems Group ανέφερε σήμερα ότι το 2022 πρόκειται να αρχίσει η παραγωγή του “Υποβρυχίου Μικρών Διαστάσεων” που έχει παρουσιάσει η εταιρεία. Η ανακοίνωση έγινε κατά την διάρκεια της εναρκτήριας ομιλίας του στελέχους με τίτλο “Ανασκόπηση Κατασκευής/ Εκσυγχρονισμού Υποβρυχίων και Μονάδων Επιφανείας/ Ικανότητες και Στόχοι“, στο 10ο Σεμινάριο Ναυτικών Συστημάτων που πραγματοποιείται στην Άγκυρα το διήμερο 15-16 Νοεμβρίου.
H STM είχε γνωστοποιήσει τον περασμένο Αύγουστο το σχέδιο μίνι υποβρυχίου STM500, χωρίς όμως στην έκθεση αμυντικού υλικού IDEF 2021 να παρουσιάσει κάποιο σχετικό μοντέλο υπό κλίμακα. Τότε, είχε γίνει γνωστό ότι επρόκειτο για υποβρύχιο εκτοπίσματος 485/540 τόννων, μήκους 42 μέτρων, μέγιστου πλάτους 8,5 μέτρων, με πλήρωμα 18 ατόμων αλλά και ικανότητα φιλοξενίας 6μελούς ομάδος βατραχανθρώπων.
Το STM500 θα μπορεί να αναπτύσσει ταχύτητα μεγαλύτερη των 18 κόμβων, να καταδυθεί σε βάθος μεγαλύτερο των 250 μέτρων και διαθέτει 4 τορπιλοβλητικούς σωλήνες με μεταφερόμενο αριθμό συνολικώς 8 τορπιλών ή κατευθυνομένων βλημάτων βυθού – επιφανείας.
Χρησιμοποιώντας μόνο τους δύο πετρελαιοκινητήρες, η ακτίνα ενεργείας ορίζεται σε 3.500 ν.μ., που αυξάνεται σε 4.500 ν.μ. εφόσον χρησιμοποιείται συνδυαστικώς σύστημα αναεροβίου προώσεως (ΑΙΡ) το οποίο προσφέρεται προαιρετικώς. Με χρήση μόνο των συσσωρευτών Λιθίου – Ιόντων για αθόρυβο πλου, η ακτίνα ανέρχεται σε 75 ν.μ. Το μίνι υποβρύχιο θα έχει αυτονομία επιχειρήσεων 30 ημέρες.
Παρά την ανακοίνωση της ενάρξεως παραγωγής, στοιχείο το οποίο σημαίνει ότι έχει ανατεθεί σχετική σύμβαση έργου στην εταιρεία, δεν ανακοινώθηκε ούτε ο πελάτης, ούτε ο αριθμός των μίνι υποβρυχίων που προβλέπει η σύμβαση. Εκτιμάται ότι εάν επρόκειτο για προμήθεια του Τουρκικού Ναυτικού, θα υπήρχε δημοσιοποίηση της πληροφορίας για αυτονόητους λόγους γοήτρου και προβολής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Επομένως, πιθανότερη δείχνει να είναι η εκδοχή ότι πρόκειται για σύμβαση εξαγωγής.
Σχετικές μη διασταυρωμένες διακινούμενες πληροφορίες, συνδέουν την εξέλιξη με πρόσφατες δηλώσεις αξιωματούχων σε Πακιστάν και Ουκρανία ή το Κατάρ, περί προθέσεως ενισχύσεως των ναυτικών τους δυνάμεων με μίνι υποβρύχια. Πρόκειται για δύο χώρες με τις οποίες η Άγκυρα διατηρεί στενές σχέσεις στον στρατιωτικό και αμυντικοβιομηχανικό τομέα ενώ η ίδια η STM συμμετέχει σε προγράμματα ναυπηγήσεως κορβετών για τα ναυτικά τους. Επιπλέον όμως, πρέπει να επισημανθούν οι υφιστάμενες συνεργασίες για ναυτικά προγράμματα με χώρες της Ασίας όπως η Ινδονησία και άλλες ενδιαφερόμενες για τουρκικά προϊόντα, όπως οι Φιλιππίνες.
Αυτό που πρέπει να διευκρινισθεί, είναι ότι κατά πάσα πιθανότητα, το STM500 δεν αποτελεί παρά καρπό συνεργασίας της STM με την γερμανική TKMS η οποία έχει παρουσιάσει τα τελευταία έτη διάφορες προτάσεις σχεδίων μίνι υποβρυχίων κατηγορίας 200 και 300 τόννων. Το STM500 ενδεχομένως δεν είναι παρά το σχέδιο ενός μεγαλύτερου υποβρυχίου. Εκτιμάται ότι στην προκειμένη περίπτωση, με κρατική χρηματοδότηση, δρομολογήθηκε αναπτυξιακό πρόγραμμα “συνανάπτυξης” μίνι υποβρυχίου από την ιδιωτική εταιρεία, με εξαγορά σχεδίου και συνεργασίας από την γερμανική.
Στην διάρκεια της IDEF 2021, τουρκικά μέσα ανέφεραν ότι σύμφωνα με δήλωση ανωνύμου στελέχους της STM, “η ιδέα σχεδιαστικής αντιλήψεως του μίνι υποβρυχίου προσφέρθηκε από μία ξένη χώρα“. Αναλόγως της προόδου των διαπραγματεύσεων για το πρόγραμμα, θα γίνεται προσαρμογή των προδιαγραφών και χαρακτηριστικών του μίνι υποβρυχίου, ώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις του χρήστη. Η ανοικτή σε ερμηνείες αναφορά, με δεδομένη την σταθερή και συνεπή κρατική πολιτική ενισχύσεως της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας (κρατικής και ιδιωτικής) στην Τουρκία, οδηγεί σε ένα αρκετά ενδιαφέρον συμπέρασμα ως προς μία εκ των εφαρμοζόμενων πρακτικών, εφόσον δεχθούμε ότι το STM500 προορίζεται για το Πακιστάν ή την Ουκρανία.
Συγκεκριμένως, ακόμη και αν δεν υφίσταται επιχειρησιακή απαίτηση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων για κάποιο οπλικό σύστημα, η αρμόδια Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας από κοινού με τις τουρκικές εταιρείες, εντοπίζουν ιδιαίτερες επιχειρησιακές απαιτήσεις φιλικών χωρών με αγοραστικό ενδιαφέρον για τουρκικά προϊόντα, οπότε χρηματοδοτούνται σχετικά αναπτυξιακά προγράμματα που στηρίζονται στην εξαγορά έτοιμων σχεδίων από ξένες εταιρείες. Οι τελευταίες, πρόθυμες να πωλήσουν τα σχέδιά τους αφού στην αγορά των δικών τους χωρών δεν υπάρχει ενδιαφέρον και προοπτική απορροφήσεως (περίπτωση TKMS με μεγάλη παράδοση στην σχεδίαση υποβρυχίων αλλά ανυπαρξία ενδιαφέροντος Γερμανικού Ναυτικού για μίνι υποβρύχια) λαμβάνουν άδεια από τις κυβερνήσεις τους για σύναψη παρομοίων συμβάσεων συνεργασίας με τουρκικές εταιρείες. Διά της πρακτικής αυτής, αφενός οι τουρκικές εταιρείες υποστηρίζονται από το κράτος στην παρουσίαση νέων προϊόντων και αναπτύσσονται, αφετέρου η αρχική επένδυση του κράτους για εξαγορά τεχνογνωσίας επιστρέφει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην τουρκική οικονομία, μέσω εξασφαλισμένων εξαγωγών, τις οποίες έχει φέρει διά της “διπλωματίας των εξοπλισμών” (για πώληση όμως προς τρίτους κι όχι αγορές) η ίδια η τουρκική κυβέρνηση.
Βεβαίως, τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει μελλοντικώς την ένταξη του STM500 σε υπηρεσία με το τουρκικό ναυτικό.
