Πολεμικό Ναυτικό: Ανθρωποκεντρικό ή πλοιοκεντρικό;
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Με αφορμή το χθεσινό περιστατικό με την κανονιοφόρο ΑΡΜΑΤΟΛΟΣ (Ρ-18) και το τουρκικό μότορσιπ, ακούστηκαν πολλά. Επειδή πάντως η κριτική έχει να κάνει με μία πολεμική μονάδα του Στόλου και έναν κυβερνήτη, τον οποίο η ηγεσία έσπευσε να αντικαταστήσει –αδιάφορο εάν υπήρχε ήδη διαταγή, η χρονική σύμπτωση μετράει– ας δούμε ορισμένα πράγματα για το μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Πολεμικό Ναυτικό. Πρόβλημα το οποίο είναι δομικό, απτόμενο των όσων ακούγονται σε τέτοιες περιπτώσεις περί αξιόμαχου, ναυτοσύνης κ.λπ.
Ας δούμε την «μεγάλη εικόνα». Πόσες κύριες πολεμικές μονάδες έχει ο Στόλος; Σαραντα; Πενήντα; Εξήντα; Αυτές κυρίως θα δώσουν την μάχη, θα πολεμήσουν, θα αναμετρηθούν με τον εχθρό. Συνεπώς, το πρόβλημα της ηγεσίας είναι μάλλον απλό. Έχει λίγες σχετικώς πολεμικές μονάδες να προετοιμάσει και αντίστοιχο αριθμό αξιωματικών, που εκτελούν χρέη κυβερνήτου. Είναι δυνατόν ένας ολόκληρος οργανισμός, με την παράδοση και ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού, να μην μπορεί να ρίξει όλο του το βάρος στην προετοιμασία αυτών των πολεμικών μονάδων και των πληρωμάτων τους; Τί σημαίνει αυτό; Μα φυσικά, να απαλλάξουν αυτούς τους 50-60 κυβερνήτες από οποιοδήποτε άλλο πάρεργο και γραφειοκρατική απασχόληση, προκειμένου να αφιερώσουν όλη την ενεργητικότητά τους στην εκπαίδευση των πληρωμάτων και των πλοίων τους, ώστε να είναι 100% ετοιμοπόλεμα από κάθε άποψη. Πόσο δύσκολο είναι να γίνει αυτό;
- Είναι πολύ δύσκολο, όταν όλο το ΓΕΝ και το ΑΣ ασχολούνται με εθιμοτυπικές υποχρεώσεις, άδειες ανατροφής τέκνου, κοινωνικές προσφορές, αθλητικές εκδηλώσεις και δεσμεύσεις που απομακρύνουν προσωπικό από τα πληρώματα των πλοίων. Υποεπανδρωμένα πλοία σε ποσοστό 50-70%, σημαίνει ανέτοιμα πλοία για πόλεμο. Εάν θέλει η ηγεσία να διατηρήσει τον ρυθμό και όγκο όλων των ανωτέρω, τότε θα πρέπει να επιδιώξει συγκρότηση πληρωμάτων σε ποσοστό 150-170% του κανονικού, ώστε να μην επηρεάζεται η επιχειρησιακή ετοιμότητα των πολεμικών πλοίων. Αυτό σημαίνει επιπλέον προσωπικό, άρα και κόστος. Θέλει; Μπορεί; Αν όχι, τότε το ΓΕΝ και το ΑΣ θα πρέπει να παύσουν να απασχολούν τους κυβερνήτες από τέτοια προβλήματα.
- Είναι πολύ δύσκολο όταν οι κυβερνήτες των πλοίων πρέπει να φροντίσουν για τα πάντα, οταν πρόκειται για επισκευές ή προμήθειες του πλοίου, χωρίς καμμία υποστήριξη από το ΑΣ και τον Ναύσταθμο. Για ο,τιδήποτε, το πλοίο πρέπει να το κάνει μόνο του, με τον κυβερνήτη και τους αξιωματικούς πνιγμένους σε ατελείωτη γραφειοκρατεία που έχει δημιουργήσει το ΓΕΝ και το ΑΣ, σε συνδυασμό με το ελλιπέστατο σύστημα υποστηρίξεως της ΔΔΜΝ, του ΚΕΦΝ και των Οικονομικών. Ο κυβερνήτης πρέπει πάντα να οργανώνει ολόκληρη επιχείρηση για να προμηθευτεί υλικά ή κάποιο μηχάνημα από το συνεργείο ή την αποθήκη. Δεν μπορεί να ζητήσει κάτι και απλώς να του το φέρουν. Πρέπει να πάρει προσφορές από την αγορά, να συντάξει σήμα, να εγκριθεί και με ατελείωτη χαρτούρα, να προμηθευτεί το ζητούμενο υλικό. Ο Ναύσταθμος, για να εκτελέσει μία εργασία στο πλοίο, ζητάει από τον κυβερνήτη γάντια, γυαλόχαρτα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς… Κυβερνήτης και αξιωματικοί τρέχουν για πράγματα που θα έπρεπε να τους παρέχονται αυτομάτως. Παγκόσμια πρωτοτυπία για το ΠΝ, να μην έχει Εφοδιαστές. Απασχόλησε κανέναν να μάθει γιατί ο Στρατός Ξηράς, έχει Οικονομικό Σώμα και Σώμα Εφοδιασμού Μεταφορών;
- Είναι πολύ δύσκολο όταν το ΓΕΝ και το ΑΣ έχουν ξετρελλαθεί με τις γυναίκες, ασχολούμενα με την προβολή γυναικών στο «Αρετη και Τόλμη» και δεν βγάζουν κιχ, ώστε να μπει ένα όριο στις εισαγωγές γυναικών στις παραγωγικές σχολές και στις προσλήψεις ΕΠΟΠ. Οι γυναίκες έχουν φέρει τον Στόλο κοντά στην κατάρρευση. Δεν είναι θέμα ικανότητος. Δυστυχώς στην περίπτωση της Ελλάδας, πρέπει να παραδεχθούμε ότι υπάρχει πρόβλημα νοοτροπίας. Μόλις γίνουν μητέρες, καμμία δεν θέλει να υπηρετήσει ξανά σε μάχιμη μονάδα και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για πλοία. Λυτοί και δεμένοι χρησιμοποιούνται για να τοποθετηθούν και να παραμείνουν οι γυναίκες σε επιτελεία, γραφεία και μεγάλα αστικά κέντρα, αφού το κυρίαρχο στην σκέψη είναι τα παιδιά. Γυναίκα άνω των 30 ετών, σπανιότατα μπορεί να βρεθεί σε μάχιμη θέση. Το ΓΕΝ και τα γραφεία είναι γεμάτα με γυναίκες που έχουν καθαρά ειδικότητες πλοίων (μηχανικοί, πυροβολητές) πράγμα περίπου αδιανόητο για τους άνδρες. Σε περίπτωση διαζυγίου, οι γυναίκες δεν εκτελούν υπηρεσίες, εφόσον έχουν τέκνα! Το ίδιο το ΠΝ, καλλιεργεί στις γυναίκες νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου, επειδή ακριβώς τις αντιμετωπίζει ως άτομα με ειδικές ανάγκες, εις βάρος βεβαίως των πλοίων, τα οποία καταρρέουν.
- Είναι πολύ δύσκολο, όταν μετά απ’ όλα αυτά, οι κυβερνήτες ασχολούνται με τα πραγματικά τους καθήκοντα και την εκπαίδευση, ευκαιριακά και ως πάρεργο…
Είναι παράδοξο αλλά ενώ πέρα από το ΓΕΝ υφίσταται και το ΑΣ, αντί να διευκολύνεται το έργο των κυβερνητών, αυτό όσο πάει και δυσκολεύει. Μπορεί λοιπόν η ηγεσία του ΠΝ, να παρατήσει τις ανοησίες περί «ανθρωποκεντρικής» αντιλήψεως και να αποφασίσει να γίνει «πλοιοκεντρική»; Να μετατωπίσει δηλαδή το κέντρο βάρους στην εξυπηρέτηση των πολεμικών μονάδων και την διευκόλυνση του έργου των κυβερνητών; Και αφού το πετύχει αυτό, κατόπιν να ασχοληθεί και με τα σοβαρά προβλήματα εκπαιδεύσεως.
Ο Α/ΓΕΝ δεν είναι ούτε πρωθυπουργός κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας, ούτε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας. Είναι Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού και αυτό είναι ένα επάγγελμα με μία πολύ συγκεκριμένη αποστολή. Αποστολή του δεν είναι να διατηρεί ετοιμοπόλεμες ταξιαρχίες οπλιτών με ακόντια και σφενδόνες αλλά λίγα καλά πολεμικά πλοία.