Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 13 Ιουλίου διεξήχθη η τρίτη διαγωνιστική διαδικασία για την πώληση της ΕΛΒΟ, η οποία επισπεύσθηκε καθώς προηγουμένως είχε ανακοινωθεί ότι επρόκειτο να διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο. Όπως έγινε γνωστό, η μόνη προσφορά που κατατέθηκε προήλθε από τον ισραηλινό όμιλο Plasan.
Το κύριο έργο της ΕΛΒΟ είναι η παραγωγή οχημάτων. Όλως “τυχαίως”, διαρροές στα ελληνικά μέσα που αναφέρονται σε πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί από κυβερνητικά στελέχη με το ελκυστικό όνομα “εθνικό όχημα” για τον Ελληνικό Στρατό, αναφέρουν εδώ και καιρό ότι αυτό θα είναι ισραηλινό. Ας δούμε λοιπόν τι όχημα μπορεί να προσφερθεί από την Plasan ως αντικαταστάτης του Mercedes ή και των Hummer.
Η Plasan, από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, έχει παρουσιάσει την σειρά οχημάτων SandCat που έκτοτε έχει εξελιχθεί σε 4 “γενεές” καλύπτοντας διαφορετικές απαιτήσεις και με διαφορετικές τεχνικές προδιαγραφές. Το ερώτημα είναι κατ’ αρχάς, υπάρχει τόσο μεγάλη ζήτηση γι’ αυτή την σειρά οχημάτων, ώστε να ενδιαφερθεί η Plasan να δημιουργήσει μια νέα γραμμή παραγωγής στην Ελλάδα;
Τα συγκεντρωτικά στοιχεία δείχνουν ότι στα 15 έτη “ζωής” της σειράς, η συνολική παραγωγή δεν έχει υπερβεί τα 700 κομμάτια (Wikipedia) ενώ κατ’ άλλες πηγές οι πωλήσεις ανέρχονται σε 400 περίπου οχήματα (Army Guide http://www.army-guide.com/eng/product3172.html). Συνεπώς, δεν πρόκειται για καμμία μεγάλη επιτυχία από εμπορικής πλευράς ενώ σε κάθε περίπτωση, εφόσον οι περισσότεροι χρήστες έχουν προμηθευτεί μικρούς αριθμούς, το συμπέρασμα είναι ότι την επομένη δεκαετία οι προοπτικές εξαγωγών δεν μπορεί παρά να είναι αναλόγως συγκρατημένες.
Πρόκειται για οχήματα που βασίζονται στο σασί της πολιτικής σειράς οχημάτων F550 της FORD με επεμβάσεις στην θωράκιση, δηλαδή όχι κάτι πολύ εξειδικευμένο. Αυτός προφανώς είναι και ο λόγος για τον οποίο στην πλειοψηφία των εξαγωγών, οι χρήστες είναι αστυνομικές δυνάμεις. Το ίδιο ισχύει και για το Ισραήλ, αφού η σειρά βρίσκεται σε χρήση από την αστυνομία, με μερικές δεκάδες οχημάτων μόνο σε υπηρεσία.
Άλλες παρατηρήσεις που μπορούν να γίνουν είναι ότι οι προηγμένες χώρες στις οποίες έχουν πωληθεί μικροί αριθμοί SandCat, ασφαλώς και δεν τα αξιοποιούν για στρατιωτικούς σκοπούς. Από την άλλη, χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ που είχαν αγοράσει μικρούς αριθμούς, διέκοψαν μελλοντικές προμήθειες που σκόπευαν να κάνουν. Η Βουλγαρία επί παραδείγματι, ήταν έτοιμη το 2016 να προβεί στην προμήθεια 6 επιπλέον SandCat για την Στρατονομία αλλά ο υπουργός Αμύνης την ακύρωσε μιλώντας για “ύποπτη” υπόθεση και αφήνοντας ευθέως αιχμές για διαφθορά, καθώς ανακοίνωσε ότι ο διαγωνισμός θα επαναλαμβανόταν με μεγαλύτερη διαφάνεια (https://www.defensenews.com/global/europe/2016/03/11/bulgaria-halts-guardian-sand-cat-armored-vehicle-procurements/).
Ο μεγαλύτερος κατά τα φαινόμενα χρήστης SandCat, είναι το Μεξικό, με προμήθεια 250 οχημάτων. Και σε αυτή την περίπτωση, αξιοποιούνται ουσιαστικά σε αστυνομικού τύπου αποστολές, καθώς οι αναφορές έκαναν λόγο για χρήση από τις ειδικές δυνάμεις για την καταπολέμηση του εγκλήματος. Σημειώνεται εδώ προς πιθανή υποβοήθηση της “αναλύσεως” για το πως επιτεύχθηκε η συγκεκριμένη εντυπωσιακή σε ποσότητα πώληση, ότι το 2019 το Μεξικό κατατάχθηκε στην 130ή θέση επί συνόλου 179, από πλευράς διαφθοράς, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Διαφθοράς (Corruption Perceptions Index).
To τελευταίο και ικανότερο όχημα της σειράς, είναι το StormRider, που όπως αναφέρει ο κατασκευαστής έχει επιλεγεί από δύο πελάτες ήδη. Και αυτό, στηρίζεται σχεδιαστικώς στο σασί του FORD F550 αλλά είναι ανώτερων προδιαγραφών. Συνήθως οι ανακοινώσεις των Ισραηλινών δεν είναι αναλυτικές για την ταυτότητα του πελάτη και αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με ζητήματα ασφαλείας ή άλλου απορρήτου. Το πιθανότερο είναι ότι αποκρύπτεται ο μικρός αριθμός των πωλήσεων και η ταυτότητα κάποιας τριτοκοσμικής χώρας.
Σε μεγάλο βαθμό, οι επιτυχίες της σειράς SandCat αφορούν τριτοκοσμικές χώρες, με πρόβλημα κατά βάση εσωτερικής ασφαλείας, υπανάπτυκτες ένοπλες δυνάμεις και αρκετά υψηλή επίδοση στον Δείκτη Διαφθοράς. Μπορεί να φανταστεί ο καθένας την Ελλάδα, χώρα μέλος της ΕΕ και με προηγμένες Ένοπλες Δυνάμεις που απολαμβάνουν του κύρους του ΝΑΤΟ, πως θα εμφανισθεί εισερχόμενη σε αυτό το “κλαμπ”, κάνοντας μια τέτοια επιλογή;
Υποτίθεται ότι ο Ελληνικός Στρατός προετοιμάζεται για μια συμβατική σύρραξη υψηλής εντάσεως με την Τουρκία.
Υποτίθεται ότι οι απαιτήσεις προστασίας και επιδόσεων που πρέπει να διακρίνουν τα σύγχρονα οχήματα κάθε είδους που προμηθεύεται, πρέπει να είναι του υψηλότερου δυνατού επιπέδου.
Υποτίθεται ότι σε τέτοιες μεγάλες προμήθειες, πραγματοποιούνται εξαντλητικές αξιολογήσεις.
Υποτίθεται ότι η πικρή πείρα του παρελθόντος, δεν ευνοεί φαινόμενα διαφθοράς.
Στην πραγματικότητα, οι ανοικτές πηγές δείχνουν ότι οι παραγγελίες για SandCat διεθνώς έχουν ανατεθεί στην αμερικανική Oshkosh που έχει δικαιώματα. Συνεπώς, η γραμμή παραγωγής της Plasan στο Ισραήλ δεν έχει κάποιον ιδιαίτερο φόρτο έργου.
Θα έλθει η Ελλάδα όμως να αναθέσει μια καλή “προίκα” στην Plasan για την εξαγορά (με αντίτιμο 1 ευρώ όπως φαίνεται) της ΕΛΒΟ, ύψους μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων, για να αγοραστούν σε πρώτη φάση μερικές εκατοντάδες SandCat. Τα οχήματα Mercedes που διαθέτει σήμερα ο Ελληνικός Στρατός, ανέρχονται σε 10.000 περίπου. Μπορεί να φανταστεί κανείς την “προίκα” που έχουν τάξει κάποιοι στους Ισραηλινούς. Η χώρα θα αναδειχθεί στον κορυφαίο πελάτη ενώ ο Ελληνικός Στρατός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, θα εφοδιασθεί με την προτίμηση τριτοκοσμικών κρατών…
Για ποιον λόγο όλα αυτά;
Για να προλάβουν να εμφανιστούν μερικά SandCat στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου 2021 βαπτισμένα ως “εθνικά” και να γελάνε όλοι μαζί μας;
Για να δουλέψει για μια δεκαετία η ΕΛΒΟ, παράγοντας ένα όχημα που είναι αμφίβολο εάν θα αποφέρει αξιόλογη εξαγωγική επιτυχία;
Για να δείχνει η κυβέρνηση ότι “έλυσε – έκλεισε” ένα ακόμη ζήτημα, όπως αυτό της ΕΛΒΟ;
Για να έλθουν δήθεν επενδύσεις Ισραηλινών ύψους κάποιων δισεκατομμυρίων, όπως διαρρέουν οι αντιπρόσωποι στα πρόθυμα να χάψουν το οποιοδήποτε πυροτέχνημα κυβερνητικά στελέχη και δημοσιογράφους;
