Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 16 Οκτωβρίου το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, επικαλούμενο μη κατονομαζόμενη “πηγή σε στρατιωτικούς και διπλωματικούς κύκλους” (παραπέμποντας σε Ακόλουθο Αμύνης) ανέφερε την εκτόξευση τριών πυραύλων του συστήματος S-400 στο πλαίσιο εκπαιδευτικής δραστηριότητος στην Σινώπη της Τουρκίας. Η πηγή διευκρίνισε ότι και οι τρεις πύραυλοι προσέβαλαν επιτυχώς τους καθορισμένους στόχους.
Στις αρχές της εβδομάδος, η Τουρκία εξέδωσε NAVTEX για την εκτέλεση εκπαιδευτικών βολών το διήμερο 16-17 Οκτωβρίου και ασκήσεων. Για την Παρασκευή 16 Οκτωβρίου ειδικότερα, εκδόθηκε ΝΟΤΑΜ, ενημερώνοντας τις πολιτικές αερογραμμές για την απαγόρευση κυκλοφορίας σε συγκεκριμένο χώρο και το κλείσιμο του αεροδρομίου της Σινώπης, που στο παρελθόν φιλοξενούσε και στρατιωτική βάση του ΝΑΤΟ. Κατά την ΝΟΤΑΜ, επρόκειτο να γίνει δοκιμή ραντάρ και πιθανές βολές πυραύλων σε χρονικό παράθυρο 6 ωρών την ημέρα εκείνη, για τον λόγο αυτό τα αεροσκάφη έπρεπε να αποφύγουν στην περιοχή μέχρι και σε υψόμετρο 200.000 ποδών (61.000 μέτρα).
Αν και δεν κατονομαζόταν το σύστημα S-400, στις 16 Οκτωβρίου δημοσιοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως το πρώτο βίντεο από βολή που παρέπεμπε ευθέως στο εν λόγω οπλικό σύστημα. Στα πλάνα, διακρίνεται βολή πυραύλου, ο οποίος αφού ανυψώνεται με υδραυλική ώθηση σε ύψος 30 μέτρων περίπου, εν συνεχεία ενεργοποιείται ο πυραυλοκινητήρας, ο οποίος λειτουργεί για χρόνο 12 δευτερολέπτων περίπου, επιταχύνοντας τον πύραυλο που αναρριχάται σε μεγάλο υψόμετρο. Πρόκειται για τυπικά χαρακτηριστικά κατά την εκτόξευση των πυραύλων του συγκεκριμένου ρωσικού οπλικού συστήματος.
Επισήμως, κανένα κρατικό μέσο, υπουργείο ή αξιωματούχος στην Τουρκία, δεν έχει ανακοινώσει ο,τιδήποτε σχετικώς με την δραστηριότητα. Βίντεο όμως από βολή πυραύλου δημοσιοποίησε στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως ο Uğur Giresun πρόεδρος της επαρχιακής οργανώσεως του κυβερνητικού κόμματος ΑΚΡ.
Στις ΗΠΑ, κανένα μέλος της κυβερνήσεως Τραμπ δεν τοποθετήθηκε επί του θέματος. Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών προέβη σε μια αναμενόμενη, μονότονη και περίπου “ουδέτερη” δήλωση: “Εφόσον επιβεβαιωθεί, θα καταδικάζαμε με τον ισχυρότερο τρόπο την εκτόξευση δοκιμής πυραύλου S-400 ως ασύμβατη με τις ευθύνες της Τουρκίας ως συμμάχου του ΝΑΤΟ και στρατηγικού εταίρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υπάρξει ξεκάθαρες στην προσδοκία να μην καταστεί επιχειρησιακό το σύστημα S-400“.
Σε ανάλογη δήλωση προέβη εκπρόσωπος του Υπουργείο Αμύνης: “Έχουμε υπάρξει σαφείς: ένα επιχειρησιακό σύστημα S-400 δεν συνάδει με τις δεσμεύσεις της Τουρκίας ως συμμάχου των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Αντιτασσόμαστε στην προμήθεια του συστήματος από την Τουρκία και ανησυχούμε βαθιά με τις αναφορές ότι η Τουρκία το θέτει σε λειτουργία“.
Εάν οι επίσημες τοποθετήσεις των Αμερικανών αφήνουν να υπονοηθεί πως οι εκπαιδευτικές βολές δεν σημαίνουν και ότι το σύστημα είναι επιχειρησιακό, ο πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουρίας ρεπουμπλικανός Jim Risch χαρακτήρισε την εξέλιξη “απαράδεκτη συμπεριφορά” και αφού υπενθύμισε την πρόβλεψη κυρώσεων από την νομοθεσία, κάλεσε την κυβέρνηση “να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η Τουρκία πρέπει να εκποιήσει το S-400“. Ο πρόεδρος των Δημοκρατικών γερουσιαστών στην επιτροπή Bob Menendez δήλωσε ότι “η Τουρκία πρέπει να υποστεί άμεσα κυρώσεις για την προμήθεια και χρήση αυτού του συστήματος” και χαρακτήρισε την στάση του προέδρου Τραμπ στο συγκεκριμένο ζήτημα ως “σοβαρή απειλή στην εθνική μας ασφάλεια και αυτή των συμμάχων του ΝΑΤΟ και των συνεργατών στην Ευρώπη“.
Στις 7 Οκτωβρίου, γερουσιαστές είχαν αποστείλει επιστολή στον υπουργό Εξωτερικών Mike Pombeo, εκφράζοντας την δυσαρέσκειά τους για την εξέλιξη του θέματος των S-400 και την διατήρηση της Τουρκίας ως προμηθεύτριας απαρτίων του μαχητικού F-35. Στην επιστολή ζητούσαν την απάντηση του υπουργού μέχρι την επομένη εβδομάδα.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Δεκέμβριο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είχε αναφέρει ότι σε περίπτωση επιβολής κυρώσεων από τις ΗΠΑ για το συγκεκριμένο ζήτημα, η Τουρκία θα μπορούσε να απαγορεύσει την πρόσβαση των Αμερικανών στις εγκαταστάσεις που διατηρούν στις αεροπορικές βάσεις του Ινσιρλίκ και του Κιουρετσίκ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το διάστημα της εξαγγελθείσας δοκιμής του S-400, τουρκικά δημοσιεύματα συντηρούσαν το ζήτημα της υπάρξεως στο οπλοστάσιο της Ελλάδας του ρωσικού συστήματος S-300.
Από επιχειρησιακής απόψεως, η συγκεκριμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα που διήρκεσε 10 ημέρες, μπορεί να θεωρηθεί ότι απετέλεσε την γενική δοκιμή της Σμηναρχίας S-400, σηματοδοτώντας την κήρυξη Πλήρους Επιχειρησιακής Ικανότητος (FOC). Η χρήση 10 ιπταμένων στόχων για τις ανάγκες της δραστηριότητος, σημαίνει ότι το σύστημα αξιολογήθηκε ως προς την ικανότητα εντοπισμού, προσκτήσεως και ιχνηλατήσεως πολλαπλών απειλών σε σειρά σεναρίων.
