Πλατφόρμες πυραύλων cruise και η επίθεση των Ουκρανών στα ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το χτύπημα στην Αεροπορία Μεγάλων Αποστάσεων (ADA) των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων (VKS) στις 1 Ιουνίου, από την Ειδική Επιχείρηση της ουκρανικής SBU, παρουσιάζει ενδιαφέρον όχι μόνο ως προς τα αποτελέσματα από πλευράς απωλειών αλλά και ως προς την διάσταση της αξιολογήσεως των επιλογών χρησιμοποιήσεως συγκεκριμένων όπλων στρατηγικής σημασίας.
Ως προς τις απώλειες, πέρα από τον ισχυρισμό των Ουκρανών για καταστροφή συνολικώς 41 αεροπλάνων διαφόρων τύπων, στοιχεία ανοικτών πηγών επιβεβαιώνουν μέχρι τώρα τουλάχιστον 8 Tu-95 και 4 Tu-22M3 εκτός δράσεως, στις δύο από τις τέσσερις αεροπορικές βάσεις που προσβλήθηκαν, αυτές της Μπελάγια και της Ολένια. Δεν είναι καθόλου αμελητέος ο αριθμός, δεδομένου ότι το επιχειρησιακώς διαθέσιμο δυναμικό της ADA, επί ονομαστικού συνόλου 130 περίπου στρατηγικών βομβαρδιστικών, εκτιμάται από ουκρανικές πηγές ότι κυμαίνεται στο 50% περίπου ενώ άλλες πηγές αναφέρουν ότι πρακτικώς, τα ανά πάσα στιγμή διαθέσιμα βομβαρδιστικά δεν υπερβαίνουν τα 20-30!
Το αποτέλεσμα όμως, θα πρέπει να εκτιμηθεί και ως προς τα μέσα, τον τύπο αεροπλάνων που χάθηκαν και τις δυνατότητες που προσέφερε. Αφήνοντας στην άκρη την συμβολή των στρατηγικών βομβαρδιστικών στην συνολική Πυρηνική Αποτροπή που εκπέμπει η Ρωσική Ομοσπονδία, μπορούμε να εξετάσουμε μία παράμετρο η οποία έχει ειδικότερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα: αυτή της χρησιμοποιήσεως των Tu-95 ως φορέων εκτοξεύσεως πυραύλων πλεύσεως (cruise) που είναι ένα από τα κύρια όπλα της Ρωσίας για την προσβολή στόχων υψηλής σημασίας.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast #105 – Όλεθρος στα ρωσικά Tupolev από νταλίκες με drone των Ουκρανών
Οι εκτιμήσεις των υπηρεσιών Πληροφοριών της Ουκρανίας, υποστηρίζουν ότι η Ρωσία κατασκευάζει πυραύλους μακρού πλήγματος διαφόρων τύπων, με ρυθμό 150 μηνιαίως περίπου. Για το 2025, αναφέρεται ως στόχος η παραγωγή 633 Kh-101, το εξειδικευμένο για εκτόξευση από αεροπλάνα όπλο cruise, που αποτελεί και τον τυπικό οπλισμό των Tu-95.
Παρατήρηση των ρωσικών επιθέσεων με συνδυασμό διαφόρων τύπων όπλων μακρού πλήγματος εναντίον της Ουκρανίας, αποκαλύπτει ότι από τις αρχές του 2025, αυτές εκτελούνται με ρυθμό μία ανά μήνα. Τέτοιες επιθέσεις εκτελέσθηκαν στις 15 Ιανουαρίου, 25 Φεβρουαρίου, 7 Μαρτίου, 24 Απριλίου και 25 Μαΐου. Από τα στοιχεία που έδωσαν οι Ουκρανοί, σε αυτές τις πέντε συνδυασμένες επιθέσεις, χρησιμοποιήθηκαν συνολικώς 191 πύραυλοι cruise, οι οποίοι εκτοξεύθηκαν από αεροπορικές, θαλάσσιες και χερσαίες πλατφόρμες. Ο αριθμός είναι σχετικώς μικρός, ιδίως εάν παρατηρηθεί και ότι ο συνολικός αριθμός πυραύλων cruise που εκτοξεύθηκαν σε δύο διαδοχικές ημέρες, δεν ξεπέρασε τους 64.
Αυτές οι παρατηρήσεις, οδηγούν σε υποθέσεις όπως ότι η Ρωσία επιδιώκει την διατήρηση υψηλού αποθέματος όπλων της συγκεκριμένης κατηγορίας ή ότι έχει υπερεκτιμηθεί η παραγωγική ικανότητα που αναφέρουν οι υπηρεσίες Πληροφοριών. Μία άλλη βάσιμη υπόθεση, είναι ότι οι διαθέσιμες πλατφόρμες για την εκτόξευση πυραύλων cruise, απλώς δεν είναι τόσο πολλές σε αριθμό.
Πράγματι, αν εξαιρέσουμε τα στρατηγικά βομβαρδιστικά της ADA, στις θαλάσσιες πλατφόρμες, λίγες είναι οι μονάδες κρούσεως του Στόλου Μαύρης Θάλασσας που μπορούν να εκτοξεύσουν τον πύραυλο ναυτικής κρούσεως Kalibr. Η θεωρητική δύναμη φρεγατών και κορβετών με την σχετική ικανότητα, δεν φαίνεται να ξεπερνά τις 10. Ως προς τις χερσαίες μονάδες πυρός, αυτές του συστήματος Iskander K, μπορούν να βάλουν 4 SSC-8 (9M729), έκδοση πυραύλου cruise για βολή από το έδαφος. Αμερικανικές πηγές, ανέφεραν ότι προ ετών, στην δύναμη του Ρωσικού Στρατού υπήρχαν δύο τάγματα των 4 εκτοξευτών με πυραύλους SSC-8 ενώ αργότερα, γερμανικές πηγές σημείωναν την προσθήκη δύο ακόμη ταγμάτων με το συγκεκριμένο όπλο. Αυτή η κατάσταση, οδηγεί στην θεωρητική διάθεση 16 μονάδων πυρός ικανών για βολή πυραύλων cruise από την ξηρά.
Επομένως, τα στρατηγικά βομβαρδιστικά αντιπροσωπεύουν πολύ σοβαρό ποσοστό ως προς το διαθέσιμο σύνολο σε πλατφόρμες παντός είδους εκτοξεύσεως πυραύλων cruise. Ακόμη και αν κάποια από τα Tupolev που καταστράφηκαν στο έδαφος στις 1 Ιουνίου δεν ήταν ενεργά, οι απώλειες στην επιχειρησιακώς διαθέσιμη δύναμη, επιβαρύνουν σοβαρά την ικανότητα συνεισφοράς της ADA στις συνδυασμένες επιθέσεις με όπλα μακρού πλήγματος εναντίον της Ουκρανίας.
Το υψηλό επίπεδο απειλών που αντιμετωπίζει ο Στόλος Μαύρης Θάλασσας, έχει οδηγήσει σε επιβολή σημαντικών περιορισμών στις επιχειρήσεις των μονάδων κρούσεως, επηρεάζοντας και την συμμετοχή σε συνδυασμένες επιθέσεις με πυραύλους cruise. Η επίθεση της 1ης Ιουνίου στις αεροπορικές βάσεις εξορμήσεως των στρατηγικών βομβαρδιστικών της ADA εξάλλου, ανέδειξε την τρωτότητα και αυτών, ανεξαρτήτως της μεγάλης αποστάσεως από την Ουκρανία.
Όλα τα παραπάνω ως ανάλυση, επιβεβαιώνουν ότι οι χερσαίες μονάδες πυρός για την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων ή και πυραύλων cruise που είναι φθηνότεροι ως όπλο, έχουν μεγαλύτερη επιβιωσιμότητα – χρησιμότητα, σε σχέση με τα αεροπλάνα και τα πολεμικά πλοία. Για χώρες όπως η Ελλάδα, που τα δυνητικά Θέατρα Επιχειρήσεων δεν είναι αχανή, η επένδυση στην δυνατότητα βολής πυραύλων cruise από λίγες πολύτιμες κύριες μονάδες κρούσεως, και μάλιστα συμβολική, δείχνει παρακινδυνευμένα περιττή. Πολύ περισσότερο δε, δεν μπορεί να αποβαίνει εις βάρος των αυξημένων δυνατοτήτων αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής που εξασφαλίζεται από την τεράστια επένδυση για την προμήθεια των φρεγατών FDI HN.
Τέλος, μία ακόμη διάσταση που πρέπει να προσεχθεί ως προς τις αεροπορικές πλατφόρμες, είναι ότι αφενός τα μαχητικά αεροπλάνα που επιχειρούν σε σχετικώς περιορισμένες περιοχές, μπορούν να βρεθούν σε αναμέτρηση με αντίπαλα μαχητικά, αφετέρου το απόθεμα πυραύλων cruise είναι πιο εύκολο να στοχοποιηθεί. Οι Ουκρανοί, επιδιώκοντας να υποβαθμίσουν την ικανότητα συμμετοχής της ADA σε συνδυασμένες επιθέσεις, χτύπησαν στις 20 Μαρτίου 2025 τις αποθήκες οπλισμού στην αεροπορική βάση Engels-2, από όπου επιχειρούν στρατηγικά βομβαρδιστικά. Η στοχευμένη επίθεση, απέφερε την καταστροφή 96 πυραύλων cruise που εξοπλίζουν τα βομβαρδιστικά, όπως υποστήριξαν οι Ουκρανοί.
Συνολικώς, εάν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις επιθυμούν την διακλαδική ενίσχυση των δυνατοτήτων επιθέσεων σε μεγάλο βάθος με όπλα ακριβείας, που σήμερα εξασφαλίζει η Πολεμική Αεροπορία με τον πύραυλο SCALP-EG, πιο ορθολογική κρίνεται η ανάπτυξη στρατηγικού πυραυλικού πυροβολικού από τον Ελληνικό Στρατό.
Είναι ο συνδυασμός FDI HN – MdCN η καλύτερη επιλογή για στρατηγικό πυραυλικό οπλοστάσιο;
