Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Και τώρα που ολοκληρώθηκε η άσκηση ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ (MAVI VATAN) πλήρης σιγή από τα ελληνικά ΜΜΕ και τις αναλύσεις τους, που εστίαζαν στο προφανές. Δηλαδή στο πολιτικό μήνυμα Αποτροπής, έναντι των ελληνικών, κατά βάση, σχεδιασμών για εκμετάλλευση του υποθαλασσίου πλούτου μεταξύ Αιγαίου και Κύπρου. Σε στρατιωτικό επίπεδο όμως, τίποτα ουσιώδες δεν αναλύθηκε.
Ασφαλώς, κανένα “ατύχημα” δεν συνέβη, υπό την έννοια που παρουσιαζόταν από τα ελληνικά ΜΜΕ, δηλαδή μιας προκλήσεως η οποία θα οδηγούσε ακόμη και σε ένοπλη αντιπαράθεση. Αυτό που αδυνατεί να αντιληφθεί η κοινή γνώμη, είναι ότι οι Τούρκοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι στο Αιγαίο έχουν απέναντί τους σύγχρονες και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, που δεν έχουν καμμία σχέση με στρατιωτικούς αντιπάλους όπως το Ιράκ ή η Συρία, ακόμη και όταν αυτοί ήταν σε καλή κατάσταση.
Κάθε φορά που οι Τούρκοι εκτελούν γυμνάσια, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τίθενται σε αυξημένη κατάσταση επαγρυπνήσεως, αεροπορικές, ναυτικές και στρατιωτικές δυνάμεις τελούν σε καθεστώς αυξημένης ετοιμότητος, με πλήρεις φόρτους πυρομαχικών, έτοιμες για άμεση επέμβαση και δεν είναι δυνατόν να πετύχουν κανενός είδους αιφνιδιασμό υπό τέτοιες συνθήκες. Επιπλέον, αντιλαμβάνονται ότι τις δραστηριότητές τους δεν παρακολουθεί μόνο η Ελλάδα αλλά και ολόκληρη η Συμμαχία, που μπορεί μεν να μην έχει καμμία διάθεση να παρέμβει στρατιωτικά, αισθάνεται όμως όλο και περισσότερο άβολα επειδή διαπιστώνει ότι ένα κομμάτι του στρατιωτικού της μηχανισμού, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, ισλαμοποιούνται όλο και περισσότερο, στοιχείο το οποίο υποβαθμίζει αυτομάτως την αξιοπιστία τους.
Ο ΥΕΘΑ Ευάγγελος Αποστολάκης επιχείρησε να υποβαθμίσει την άσκηση, χαρακτηρίζοντάς την “μια τυπική εκπαιδευτική δραστηριότητα των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων“. Ο χαρακτηρισμός “τυπική” δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι ήταν η πρώτη φορά που το Τουρκικό Ναυτικό πραγματοποίησε μια τόσο ευρεία άσκηση, σε αριθμούς μέσων και διαφορετικών θεάτρων. “Τυπική” θα είναι, από εδώ και πέρα, αφού όπως φαίνεται η άσκηση απετέλεσε τον προάγγελο της εκπαιδευτικής δραστηριότητος που θα καθιερωθεί με την ανάπτυξη του Τουρκικού Ναυτικού σε πρωτόγνωρα επίπεδα ισχύος, όπως μαρτυρούν τα φιλόδοξα εξοπλιστικά προγράμματα που υλοποιούνται.
Ο πολιτικός σκοπός της ασκήσεως δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη ανάλυση. Αλλά ο στρατιωτικός σκοπός είναι η εξάσκηση των διοικήσεων, η δοκιμή και η αξιολόγηση νέων δομών, μέσων, όπλων, τεχνικών και τακτικών, ώστε οι διαμορφούμενες νέες αντιλήψεις επιχειρήσεων που καλλιεργούνται, να ενταχθούν στο δόγμα επιχειρήσεων. Μέσα στους στρατιωτικούς στόχους, είναι ασφαλώς και η διατήρηση υψηλού ηθικού.
Όπως αναλύεται στο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ALMANAC 2017-2018, το 2015 είχε πραγματοποιηθεί αναδιοργάνωση της Δομής Διοικήσεως του Τουρκικού Ναυτικού, με την συγκρότηση της Διοικήσεως Πολεμικού Στόλου υπό την υφιστάμενη Διοίκηση Στόλου. Για να μεταφέρουμε τα πράγματα στα δικά μας δεδομένα, υπό το Αρχηγείο Στόλου συγκροτήθηκε μία νέα Διοίκηση, στην οποία ενοποιήθηκαν οι διοικήσεις φρεγατών, κορβετών και ΤΠΚ, δηλαδή το σύνολο των μονάδων επιφανείας κρούσεως. Προφανώς λοιπόν, μετά και τις εκτενείς εκκαθαρίσεις στις τάξεις των στελεχών, κατόπιν της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος του 2016, στην MAVI VATAN 2019 ασκήθηκε και αξιολογήθηκε στην πράξη αυτό το νέο επιτελείο, συνεργαζόμενο με τις λοιπές διοικήσεις και μάλιστα σε πολλαπλά θέατρα.
Σύμφωνα με την ενημέρωση που έγινε προ της ασκήσεως, στην άσκηση επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά ένα ηλεκτρονικό παίγνιο προσομοιώσεως ναυτικών επιχειρήσεων που αναπτύχθηκε εγχωρίως. Το βοήθημα αυτό, προφανώς αξιοποιήθηκε από το νεοσυσταθέν Κέντρο Ναυτικού Πολέμου (οργανόγραμμα 165 στελέχη) που επίσης αξιολογήθηκε στην άσκηση. Συνεπώς, δοκιμάσθηκε ένα νέο όργανο και εγκαινιάσθηκε ένα νέο στοιχείο στην εκπαίδευση των διοικήσεων και των επιτελών τους, που αυξάνει την αληθοφάνεια στην σχεδίαση και εκτέλεση επιχειρήσεων.
Ένα άλλο πολύ σοβαρό στοιχείο που αξιολογείται, είναι η εκτέλεση μεικτών και διακλαδικών επιχειρήσεων, δεδομένης της συμμετοχής περιορισμένου αριθμού μέσων της Τουρκικής Αεροπορίας. Η συμμετοχή των ΑΣΕΠΕ τύπου Ε-7Τ και μαχητικών F-16, συνεργαζόμενων μέσω ζεύξεων δεδομένων αλλά και με μέσα του Τουρκικού Ναυτικού, όπως εναέρια μέσα επιτηρήσεως και ναυτικές μονάδες επιφανείας, δοκίμασαν τις διαδικασίες δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων.
Ιδίως στην περιοχή του Αιγαίου, που εκ των πραγμάτων αποτελεί “ελληνικό γήπεδο”, είναι προφανές ότι δοκιμάσθηκαν οι υποδομές Διοικήσεως & Ελέγχου, οι Επικοινωνίες και τα μέσα συλλογής Πληροφοριών, σε δικτύωση ασφαλώς με κορυφαίους αισθητήρες – πολλαπλασιαστές ισχύος όπως τα ΑΣΕΠΕ. Πρωταγωνιστές πρέπει να θεωρούνται οι υποδομές του Ολοκληρωμένου Συστήματος Ναυτικής Επιτηρήσεως UZUN UFUK (ΜΑΚΡΥΣ ΟΡΙΖΟΝ) δηλαδή οι χερσαίοι σταθμοί ραντάρ και τα κέντρα συντονισμού. Πρόκειται για ένα δίκτυο που αναπτύσσεται με προφανή στόχο να αρθεί το σοβαρό μειονέκτημα για το Τουρκικό Ναυτικό, αυτό της ελλιπούς σύνθεσης εικόνος επιφανείας, δηλαδή της αποτυπώσεως των κινήσεων του ελληνικού Στόλου στο “κέντρο του γηπέδου”, εξαιτίας της παρεμβολής του νησιωτικού συμπλέγματος. Εικόνα θα προσφέρουν ραντάρ Υψηλής Συχνότητος Βραχέων Κυμάτων (HFSW) που εντοπίζουν εναέριους αλλά, κυρίως, στόχους επιφανείας, σε αποστάσεις πέραν του ορίζοντος (Over The Horizon).
Τα ραντάρ αυτά, σε πλήρη δικτύωση με ΑΣΕΠΕ αλλά και μη επανδρωμένα μέσα που προσφέρουν μικρότερο ίχνος, όπως τα Anka και Bayraktar που έχει προμηθευτεί το Τουρκικό Ναυτικό, θα αποτελέσουν τα “μάτια σε βάθος”, αποκαλύπτοντας εγκαίρως τις κινήσεις του ελληνικού Στόλου. Στην MAVI VATAN 2019 χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά ταυτοχρόνως σε ναυτική άσκηση, συστήματα Anka και Bayraktar. Τις ακριβείς εκδόσεις και τους αριθμούς αυτών των μέσων που αποκτά το Τουρκικό Ναυτικό, αναλύει το ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ALMANAC 2017-2018.
Τον περασμένο Οκτώβριο, έγινε γνωστό από τον τουρκικό Τύπο ότι άρχισε η δοκιμή του δικτύου 11 σταθμών ραντάρ παρακτίου επιτηρήσεως που έχουν εγκατασταθεί στο Αιγαίο, από το ύψος των Στενών μέχρι το Καστελόριζο. Το δίκτυο, υποτίθεται ότι σχετίζεται με την αντιμετώπιση παρανόμων δραστηριοτήτων αλλά είναι σαφής η αξία του για πολεμικούς σκοπούς και αυτονόητη η αξιοποίηση των δεδομένων του από το Τουρκικό Ναυτικό, συνεπώς θεωρείται δεδομένο ότι δοκιμάσθηκε ολοκληρωμένο στην MAVI VATAN 2019.
Νεοαποκτηθείσες επιχειρησιακές ικανότητες, είναι αυτονόητο ότι επίσης δοκιμάσθηκαν. Επί παραδείγματι, η ένταξη σε υπηρεσία εξειδικευμένων πλοίων διασώσεως πληρωμάτων υποβρυχίων παγιδευμένων στον βυθό, οι αυξημένες απαιτήσεις υποστηρίξεως τόσο μεγάλου αριθμού πλοίων σε ανάπτυξη και σε τόσο μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους, ενώ αξιολογήθηκαν νέα μέσα και όπλα. Στα τελευταία, μπορεί να αναφερθεί η νεότευκτη κορβέτα BURGAZADA (F513), ο αντιαρματικός πύραυλος UMTAS και η αντιαρματική ρουκέτα κατευθύνσεως λέιζερ Cirit. Τα τελευταία, χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά μαζί από επιθετικά ελικόπτερα Τ129 σε άσκηση του Τουρκικού Ναυτικού, για την υποστήριξη αμφιβίου επιχειρήσεως της Ταξιαρχίας Πεζοναυτών.
Συνοψίζοντας, τα παραπάνω, εάν συνδυαστούν με τα εν εξελίξει εξοπλιστικά προγράμματα, δείχνουν ότι η MAVI VATAN θα καθιερωθεί από το Τουρκικό Ναυτικό, για την εξάσκηση της ικανότητος διεξαγωγής επιχειρήσεων σε πολλαπλά θέατρα. Στο εγγύς μέλλον, με την ένταξη σε υπηρεσία του “μίνι αεροπλανοφόρου” ANADOLU (L400) από το οποίο σχεδιάζεται να επιχειρούν και μαχητικά stealth F-35B, το Τουρκικό Ναυτικό θα περάσει στην ικανότητα προβολής ισχύος σε ημι-παγκόσμιο επίπεδο.
Ειδικώς για την Ελλάδα, αυτή η επίδειξη ισχύος θα επιβεβαιώνει την ικανότητα διεξαγωγής επιχειρήσεων ταυτοχρόνως όχι μόνο σε Αιγαίο και Κύπρο αλλά ακόμη και πέραν του Ιονίου! Ενδεικτικώς, μία Ομάδα Μάχης με επικεφαλής το ANADOLU μεταξύ Ιταλίας – Λιβύης, θα μπορεί να εξαπολύσει αεροπορικές προσβολές με F-35Β από σχετική απόσταση ασφαλείας και μη αναμενόμενη κατεύθυνση.
Αντιθέτως, το Ελληνικό Ναυτικό, όντας “σχεδιασμένο” για το Αιγαίο, στερείται ικανότητος επιχειρήσεων ταυτοχρόνως σε Αιγαίο και Κύπρο. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός φρεγατών αλλά αυτό δεν περιλαμβάνεται στους στόχους καμμίας κυβερνήσεως. Μέχρι τότε, θα αποτελεί στρατηγική παγίδα για το Πολεμικό Ναυτικό εάν παρασυρθεί να εξέλθει του Αιγαίου, εκτός αποτελεσματικής αεροπορικής καλύψεως. Εκτός Αιγαίου, οι φρεγάτες Αντιαεροπορικού Πολέμου (AAW) που επιθυμεί να αποκτήσει το Πολεμικό Ναυτικό, θα μπορούν να συνεισφέρουν σοβαρά σε αεροναυτικές επιχειρήσεις υψηλής εντάσεως, μέχρι το όριο του Συμπλέγματος Μεγίστης.
Συνοψίζοντας, η ανάπτυξη του Τουρκικού Ναυτικού όπως διαφαίνεται και ήδη επιβεβαιώνεται μέσα και από την MAVI VATAN 2019, θέτει για το Πολεμικό Ναυτικό τις παρακάτω προκλήσεις που ζητούν απάντηση εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος:
- Βελτίωση του Παρακτίου Συστήματος Επιτηρήσεως σε όλο το Αιγαίο. Σήμερα, δυτικώς των ελληνικών νήσων στο Ανατολικό Αιγαίο, η κάλυψη από ναυτικά παρατηρητήρια πάσχει.
- Προμήθεια Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών από το Πολεμικό Ναυτικό. Μηδέν UAV σε υπηρεσία.
- Δημιουργία υποδομής Ραντάρ Over the Horizon για κάλυψη της περιοχής Κρήτη – Μεγίστη – Κύπρος.
- Βελτίωση των υποδομών δικτυοκεντρικών αεροναυτικών επιχειρήσεων μεταξύ Πολεμικού Ναυτικού και Πολεμικής Αεροπορίας. Δεν υφίσταται κουλτούρα διακλαδικών επιχειρήσεων, ούτε φυσικά εξοπλισμών υπό διακλαδική αντίληψη.
- Βελτίωση – ενίσχυση Παρακτίων Συστοιχιών Κατευθυνόμενων Βλημάτων επιφανείας – επιφανείας.
- Αναβάθμιση των ΑΣΕΠΕ ΕMB-145H.
- Πρόσκτηση τουλάχιστον δύο φρεγατών ΑAW.
