Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Οι δηλώσεις του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια για επιδίωξη περιορισμού της πολυτυπίας σε μαχητικά αεροπλάνα της Πολεμικής Αεροπορίας και η διερεύνηση της πιθανότητος μεταπωλήσεως κάποιων εξ αυτών, πυροδότησαν όπως ήταν φυσικό έντονο σχολιασμό. Είναι αυτονόητο ότι ο υπουργός δεν μίλησε εκφράζοντας προσωπική άποψη αλλά ο βασικός προβληματισμός με διερεύνηση διαφόρων ενδεχομένων έχει μεταφερθεί από την στρατιωτική ηγεσία.
Ένα από τα σημεία επικρίσεως των δηλώσεων ή εν πάση περιπτώσει της αντιλήψεως αποσύρσεως αριθμού μαχητικών, αφορούσε την πιθανότητα αντικαταστάσεως από μικρότερο αριθμό κάποιου πιο σύγχρονου τύπου. Στην περίπτωση δε των Mirage 2000-5Mk2, αντιμετωπίσθηκε ως “παράλογη”, η προοπτική αντικαταστάσεως με μόλις 6, όπως ακούστηκε, πιο σύγχρονα Rafale.
Συνηθίζουμε να αθροίζουμε αριθμούς, και μάλιστα να περιλαμβάνουμε σε αυτά και αεροπλάνα που έχουμε ήδη αποσύρει και ήδη αντικαταστήσει με νεώτερα! Αναφερόμαστε στα ήδη αποσυρθέντα 18 Mirage 2000EGM/BGM της 331 Μοίρας, η οποία θα παραλάβει συνολικώς 24 Rafale F3R!
Συνηθίζουμε επίσης, να αθροίζουμε αριθμούς, παραβλέποντας ότι ένας αριθμός αεροπλάνων από αυτά που διατηρούμε, είναι εδώ και πολλά χρόνια καθηλωμένα, επειδή έχουν χρησιμοποιηθεί για προσπορισμό ανταλλακτικών. Έτσι, μπορεί να υπάρχει ονομαστική δύναμη 24 Mirage 2000-5Mk2 αλλά πόσα εξ αυτών δεν πετάνε; Το ίδιο ισχύει και με τα 32 F-4E PI 2000. Αυτά τα αεροπλάνα δεν μπορούν να υπολογιστούν σε περίοδο επιχειρήσεων, όπως δεν μπορούσαν να υπολογιστούν και κατά την περίοδο της παρατεταμένης κρίσεως με την Τουρκία το 2020.
Αυτό σημαίνει ότι αν επιδιωχθεί η ανταλλαγή τους και μάλιστα με αεροπλάνα νεώτερου τύπου, πρακτικώς προσφέρεται κατά πολύ μικρότερος αριθμός εύχρηστων αεροπλάνων και είναι ακόμη πιο δύσκολη διεκδίκηση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού νεωτέρων. Πιθανή πώληση δε, συνεπάγεται δραστικώς μικρότερο αντίτιμο.
Το στοιχείο το οποίο έχει βελτιώσει τις πιθανότητες για μια ευμενέστερη συμφωνία μεταπωλήσεως ή ανταλλαγής αεροπλάνων, είναι όπως έχουμε σημειώσει εδώ και καιρό, ο παρατεινόμενος πόλεμος στην Ουκρανία. Δεν υφίσταται μόνο πιεστική ανάγκη της Ουκρανίας για ενίσχυση με νέα όπλα αλλά έχει αναπτυχθεί και ένα θετικό πλαίσιο σε επίπεδο Συμμαχίας, για την εξεύρεση αμοιβαίως επωφελών λύσεων με οικονομική στήριξη – ανταπόδωση.
Εν τούτοις, όπως έχει διακηρύξει η κυβέρνηση, παγίως δεν παραδίδονται εύχρηστα οπλικά συστήματα εάν πρώτα δεν αντικατασταθούν από άλλα αντίστοιχα ή και ανώτερα. Έχει δηλωθεί κατ’ επανάληψη για τα περίφημα ρωσικής προελεύσεως αντιαεροπορικά συστήματα, επομένως είναι άτοπο να θεωρεί κανείς ότι οι δηλώσεις Δένδια σημαίνουν πως η κυβέρνηση αρχίζει τον “αφοπλισμό” και σε αεροπλάνα, παραχωρώντας τα F-16 Block 30 στην Ουκρανία, όπως ήδη διασπείρει η φιλορωσική προπαγάνδα.
Ακριβώς λόγω του απαιτούμενου χρόνου υλοποιήσεως, όπως φάνηκε και στην περίπτωση των τεθωρακισμένων Marder 1A3, οι αρμόδιοι θα έπρεπε να έχουν κινηθεί ήδη έναν χρόνο πριν, εάν ήθελαν να εκμεταλλευθούν την δυναμική του ευμενούς περιβάλλοντος, λόγω Ουκρανίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι και τώρα δεν μπορούν να γίνουν ενέργειες ωστόσο, η απόδοση δεν μπορεί να αναμένεται παρά μόνο σε ένα ικανό βάθος χρόνου.
Καθώς η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει μαχητικά δύο διαφορετικών προελεύσεων, η παραχώρηση των Mirage 2000-5Mk2 και η ανταλλαγή με Rafale, δείχνει πιο εύκολη στην διαχείριση. Η Γαλλία, ως αποδεδειγμένως ευέλικτη, θα μπορούσε να παραχωρήσει μεταχειρισμένα αεροπλάνα, ώστε να καλυφθεί μια επείγουσα ανάγκη της Ελλάδας αλλά σε κάθε περίπτωση, η εκπαίδευση Ουκρανών απαιτεί χρόνο ενώ δεν είναι και γνωστό κατά πόσο κρίνεται θεμιτή η εκπαίδευση και σε δεύτερο τύπο μαχητικού, πέραν των F-16.
Η παραχώρηση Phantom θα μπορούσε να γίνει με μεγαλύτερη ευχέρεια για την Πολεμική Αεροπορία, λόγω μειωμένης συνολικής συμβολής αλλά δεν είναι γνωστό κατά πόσο ενδιαφέρει τους Ουκρανούτς τόσο μικρός αριθμός, ενός πιο πολύπλοκου αεροπλάνου. Φυσικά η υπόθεση ανταλλάγματος από τις ΗΠΑ, είναι ένα ακόμη συζητήσιμο στοιχείο. Ακόμη και αν εξεταζόταν η περίπτωση των F-16 Block 30, υπάρχουν περιορισμένα περιθώρια από αμερικανικής πλευράς στην εξεύρεση μαχητικών ανταλλαγής. Μια πιθανή παρέμβαση, θα μπορούσε να είναι προς την γραμμή παραγωγής F-16V, ώστε να ανατεθεί προμήθεια ενός αριθμού αλλά με τα ίδια χρήματα κι αντίληψη, θα ήταν ορθολογικότερη η αύξηση του αριθμού των F-35.
Απομένουν λύσεις άσχετες με την Ουκρανία, δηλαδή αποφάσεις σχετιζόμενες με την συγκέντρωση χρημάτων από μεταπώληση μαχητικών, ώστε να περιορισθεί μερικώς η δαπάνη για μία νέα προμήθεια, οπότε και δεν αναμένεται ταχύ αποτέλεσμα. Αλλά ποιες μπορεί να είναι οι ενδιαφερόμενες αεροπορίες;
Οι χρήστες Mirage 2000 είναι λίγοι και συρρικνώνονται. Θα επιθυμούσε κάποιος εξ αυτών να εντάξει στην δύναμή του έναν μικρό αριθμό αεροπλάνων διαφορετικής εκδόσεως, με προοπτική να επαναφέρει στην ενέργεια και τα υπόλοιπα;
Για τα F-4; Μάλλον αδύνατο.
Τα F-16 Block 30, έχουν αρκετά καλύτερες προοπτικές.
Φυσικά πέρα από τις ενδιαφερόμενες αεροπορίες, πιθανός αγοραστής θα μπορούσε να είναι κάποια ιδιωτική εταιρεία πάροχος υπηρεσιών “Red Air”. Αυτές όμως συνήθως ενδιαφέρονται για μικρό αριθμό αεροπλάνων και όχι για συνοδεία με πλήρη εξοπλισμό, με αποτέλεσμα το αντίτιμο να ορίζεται σχετικώς χαμηλά.
Εντός ή και εκτός πλαισίου Ουκρανίας, προσδοκία είναι η συγκέντρωση κάποιων χρημάτων, ώστε να περιορισθεί κάπως η δαπάνη για μία νέα προμήθεια, οπότε και παύει η προοπτική ταχείας αποδόσεως. Μια οποιαδήποτε συμφωνία σε κάποια από τα παραπάνω ενδεχόμενα, ρεαλιστικώς θα απαιτούσε χρονικό διάστημα αρκετών μηνών, απομακρύνοντας ακόμη περισσότερο τον χρόνο πιθανής αναθέσεως συμβάσεως και τον χρόνο παραδόσεως νέων αεροπλάνων. Το χρονικό ορόσημο του 2030 μπορεί να είναι εφικτό αλλά μια τέτοια εξέλιξη, θα αποτελέσει “σφήνα” στο εξοπλιστικό πρόγραμμα που μόλις έχει καταρτισθεί, απαιτώντας επικαιροποίηση και φυσικά απορρόφηση πόρων από τους προβλεφθέντες. Τα προϋπολογισθέντα κονδύλια για την Πολεμική Αεροπορία απλώς δεν επαρκούν. Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα και απαραίτητη προϋπόθεση, όποιο αντίτιμο κι αν εξασφαλισθεί από τυχόν μεταπώληση αεροπλάνων.
Συμπερασματικώς, δεν είναι τόσο απλό το εγχείρημα στο οποίο προσανατολίζεται η Πολεμική Αεροπορία, λόγω πολλών παραμέτρων. Μία από τις βασικές πάντως, είναι ότι τα 200 μαχητικά 4,5 και 5ης γενεάς το 2030 που διακήρυξε ο ΥΕΘΑ, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται παρά ως γενικός στόχος, του οποίου η επακριβής επίτευξη υποτάσσεται δεν μπορεί να προεξοφληθεί και γι’ αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται με σχετικά περιθώρια.
Το 2024, από πλευράς μαχητικών 4,5 γενιάς, η Πολεμική Αεροπορία θα έχει στην δύναμή της 24 Rafale και αριθμό από τα 82 F-16V ενώ πιθανώς να ανατεθεί σύμβαση για αναβάθμιση στο αυτό επίπεδο, των 38 F-16 Block 50. Στην διάρκεια του έτους επίσης, πιθανώς να ανατεθεί σύμβαση για μία Μοίρα F-35. Υπό την προϋπόθεση ότι θα αυξηθούν τα κονδύλια για την Πολεμική Αεροπορία, τότε μέχρι το 2030, εάν αυξηθεί ο αριθμός Rafale ή και αυτός της συμβάσεως των F-35, ανεξαρτήτως ακριβείας αριθμών, θα εξακολουθεί να υπάρχει η σημερινή δύναμη 10 Μοιρών αλλά με αεροπλάνα αυξημένων δυνατοτήτων και η Πολεμική Αεροπορία θα είναι ισχυρότερη.
Μειώνοντας την πολυτυπία μαχητικών – Πρόσφορο πεδίο λόγω Ουκρανίας
