Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε μελέτη εκπονήσεως προγράμματος προμήθειας Περιφερομένων Πυρομαχικών (Loitering Munition) έχουν προβεί σύμφωνα με πληροφορίες οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Η πρόβλεψη αφορά πρόγραμμα ύψους αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ καθώς, σύμφωνα με μη διασταυρωμένη πληροφορία, η μελέτη είναι διακλαδική αφού εξετάζει την συνολική κάλυψη αναγκών όλων των Κλάδων.
Τα Περιφερόμενα Πυρομαχικά γνωρίζουν όλο και μεγαλύτερη διάδοση καθώς η επιχειρησιακή τους αξία αναγνωρίζεται αλλά και αναδεικνύεται στα πρόσφατα πεδία μαχών όπως στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα να αλλάζουν σοβαρά την φυσιογνωμία των πολεμικών αναμετρήσεων. Το επιδειχθέν ελληνικό ενδιαφέρον, συμβαδίζει με την τάση και δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση το αν υφίσταται διακλαδικό ενδιαφέρον.
Εφόσον μία τέτοια εξέλιξη έχει δρομολογηθεί, προκύπτει ερώτημα για την σκοπιμότητα πλέον του προγράμματος προμήθειας Αντιαρματικών Πυραυλικών Συστημάτων Πολλαπλών Ρόλων Μεγάλου Βεληνεκούς SPIKE NLOS! Τα Loitering Munition υπερέχουν ως συνολική λύση, επειδή κατ’ ουσίαν αποτελούν συνδυασμό πυραύλου με UAV καθώς, εκτός σταθερών στόχων, προσφέρουν δυνατότητα αναγνώρισης μίας περιοχής και άμεσης προσβολής εντοπισθείσης απειλής. Αντιθέτως, για να εκτοξευθεί πύραυλος όπως ο SPIKE NLOS, προϋποθέτει τον εντοπισμό στόχου από κάποιο μέσον αναγνωρίσεως (UAV, όχημα αναγνωρίσεως, περίπολος, παρατηρητής) δηλαδή η ευελιξία ανταποκρίσεως είναι μικρότερη. Απλουστευτικά, το Loitering Munition εξαρτάται σε μικρότερο βαθμό από την ύπαρξη οργανικού μέσου αναγνωρίσεως, όπως UAV, ενώ υπό προϋποθέσεις είναι επαναχρησιμοποιήσιμο, στην περίπτωση που δεν εντοπισθεί στόχος.
Αντιπροσωπευτική εικόνα των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των Loitering Munition, όπως της οικογενείας HERO, ανέπτυξε ο διευθυντής πωλήσεως & μάρκετινγκ της ισραηλινής UVision κ. Dagan Lev Ari, σε ενημέρωση ομάδας Ευρωπαίων δημοσιογράφων στις 7 Δεκεμβρίου.
Κατά το υψηλόβαθμο στέλεχος, η μεγαλύτερη αυτονομία δράσεως των Loitering Munition, επιτρέπει καλύτερη εκμετάλλευση του χρόνου και την υλοποίηση απαιτητικών σεναρίων τακτικώς κρισίμων προσβολών, σε σχέση με τους κοινούς πυραύλους. Ο χειριστής τους δεν ασχολείται με την πτήση του μέχρι τον στόχο, καθώς αυτή προγραμματίζεται εξαρχής και εφόσον μιλάμε για ρευστές και δυναμικές καταστάσεις πεδίου, όπου οι στόχοι κινούνται ή βρισκονται σε θέση αποκρύψεως και παραλλαγής, περισσότερο απασχολεί ως έργο ο εντοπισμός στόχων, σε περιοχές που υπάρχει υποψία ότι βρίσκονται ή απαιτείται προληπτική αναγνώριση, χωρίς να υπάρχουν όμως άμεσα διαθέσιμα μέσα λόγω απωλειών, φυσικής αδυναμίας ή άλλων παραγόντων.
Πολύ σημαντική είναι η δυνατότητα εκτοξεύσεως του HERO από δεκάδες χιλιόμετρα μακριά και η ανάληψη του ελέγχου του από προωθημένο παρατηρητή ή περίπολο, που έχει εικόνα στόχου πίσω από φυσικά εμπόδια. Κατ’ αυτό τον τρόπο, χωρίς να επιβαρύνεται το προσωπικό από την μεταφορά πυρομαχικών αυξημένου βάρους, όπως είναι το HERO 120 (18 κιλά) μπορεί να εκμεταλλευθεί την αυξημένη φονικότητά του κι από απλός παρατηρητής να καταστεί το ίδιο “κυνηγός”, με πυρομαχικά που εκτοξεύονται με ασφάλεια, πολύ πιο πίσω από το Πρόσθιο Όριο Τοποθεσίας, οπότε και η μονάδα πυρός δεν διατρέχει κίνδυνο.
Εάν υπάρχουν εντοπισμένοι στόχοι από την αναγνώριση, τα Περιφερόμενα Πυρομαχικά αποτελούν φθηνότερη επιλογή σε σχέση με πυραύλους NLOS κι επιτρέπουν μεγαλύτερα περιθώρια επιλογής γωνίας προσβολής, αναλόγως της φύσεως του στόχου.
Τα Περιφερόμενα Πυρομαχικά έχουν όχι μόνο ικανότητα ματαιώσεως προσβολής, όπως ένας πύραυλος NLOS, εάν διαπιστωθεί εσφαλμένη αναγνώριση ή εμφανισθεί απροειδοποίητα παρουσία αμάχων, αλλά μπορούν να επιστρέψουν και να ανακτηθούν προσγειούμενα με αλεξίπτωτο. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, καθώς βασικό κριτήριο είναι η φερόμενη πολεμική κεφαλή και η πρόνοια προσαρμογής αλεξιπτώτου, πάντως το HERO 120, που θεωρείται ανάλογο του SPIKE NLOS για αντιαρματική ικανότητα, εντάσσεται σε αυτή την περίπτωση.
Το HERO 120 φέρει πολεμική κεφαλή 4,5 κιλών, έχει εμβέλεια άνω των 60 χλμ. και αυτονομία πτήσεως 60 λεπτών. Χωρίς να υπολείπεται σοβαρά σε επιδόσεις, από πλευράς κόστους, αυτό κυμαίνεται στο 80% περίπου του κόστους ενός πυραύλου SPIKE NLOS, καθώς δεν φέρει πυραυλοκινητήρα αλλά ηλεκτροκινητήρα. Το τελευταίο σημαίνει ότι το HERO 120 αναπτύσσει μικρότερη ταχύτητα και καλύπτει την απόσταση μέχρι τον στόχο σε περισσότερο χρόνο. Αυτό όμως δεν είναι κρίσιμο όταν δεν έχουν αναγνωριστεί στόχοι ενώ, επιπλέον, η μικρότερη ταχύτητα επιτρέπει μεγαλύτερη άνεση χειρισμών, παρατηρήσεως, διορθώσεων, εναλλαγής στόχων, σε σχέση με το ταχύτερο SPIKE NLOS που απαιτεί μεγαλύτερη επιδεξιότητα – εμπειρία και φυσικά δεν έχει καμμία δυνατότητα παραμονής πάνω από περιοχή ενδιαφέροντος.
Η εκπαίδευση εξάλλου στο HERO 120 είναι συντομότερη. Σε διάστημα μιάμιση εβδομάδας, γίνεται πλήρης εκπαίδευση με την χρήση και εξομοιωτών. Το απαιτούμενο επίπεδο δεξιοτεχνίας, είναι ανάλογο με αυτό της χρήσεως ενός smart phone ενώ το πρόγραμμα περιλαμβάνει και πραγματικές βολές, με το πυρομαχικό να ανακτάται και να είναι διαθέσιμο για επαναχρησιμοποίηση.
Στην παρούσα φάση, αναπτύσσονται διάφοροι τύποι πολεμικών κεφαλών για την οικογένεια HERO, ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες του χρήστη. Επιπλέον όμως, το Περιφερόμενο Πυρομαχικό μπορεί να προσαρμοστεί επακριβώς στις ανάγκες του χρήστη, δηλαδή να διατεθεί το ίδιο μοντέλο με διαφορετική πολεμική κεφαλή και δυνατότητα ή όχι αλεξιπτώτου περισυλλογής. Ενδεικτικώς αναφέρεται η απαίτηση αμερικανικού επιχειρησιακού χρήστη για προσαρμογή της ελαφρύτερης (2,5 κιλά) πολεμικής κεφαλής του αντιαρματικού βλήματος Javelin. Γενικώς, το Περιφερόμενο Πυρομαχικό μπορεί να φέρει πολεμική κεφαλή αντιαρματική ή κατά προσωπικού. Για μεγαλύτερα μοντέλα, όπως το HERO 400, διατίθεται πολεμική κεφαλή για διάτρηση τσιμέντινου τοίχου.
Από πλευράς συντηρήσεως, το Περιφερόμενο Πυρομαχικό μπορεί να παραμείνει στον περιλήπτη του, με ανάγκη ελέγχων – αντικατάστασης συσσωρευτού, κάθε 6-7 έτη ενδεικτικώς.
Η διάδοση των Περιφερομένων Πυρομαχικών για τον εξοπλισμό περιπόλων (πεζών ή εποχουμένων), διαφόρων χερσαίων πλατφορμών αλλά και ναυτικών, είναι όλο και μεγαλύτερη. Ειδικώς για τις ναυτικές μονάδες, η δυνατότητα αναγνωρίσεως που προσφέρουν, κρίνεται πολύτιμη σε παράκτια περιβάλλοντα όπου το νησιωτικό περιβάλλον κρύβει απειλές και απαιτεί την έρευνα και αναγνώριση για την ασφαλή πλεύση των πολεμικών μονάδων και την έγκαιρη αντιμετώπιση απειλών σε απόκρυψη, είτε στην θάλασσα, είτε στην παράκτια ζώνη. Η UVision υποστηρίζει ότι η ολοκλήρωση σε αεροπορικές πλατφόρμες, ιδίως ελικόπτερα, είναι ευχερής και πολλά υποσχόμενη.
Συνοψίζοντας, σύμφωνα με τον κ. Dagan Lev Ari, η διεθνής εμπειρία συνηγορεί στην διαπίστωση ότι ιδίως για το πεζικό, τα Περιφερόμενα Πυρομαχικά θεωρούνται το μέλλον ενώ οι πύραυλοι αποτελούν το χθες. Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει και να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν ώστε να αξιολογηθεί δεόντως, ως προς το επιδειχθέν ελληνικό ενδιαφέρον για το SPIKE NLOS. Αν το συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπονήθηκε βάσει των υπαρχόντων δεδομένων και εμπειρίας, μήπως αυτά πλέον έχουν αρχίσει να ξεπερνιούνται από την τεχνολογική και οπλική εξέλιξη, που θέτουν τα Περιφερόμενα Πυρομαχικά; Είναι τυχαία άραγε η όλο και μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία Περιφερομένων Πυρομαχικών όπως η σειρά HERO σε προηγμένους στρατούς, που αποκαλύπτει σαφώς την τάση, εν σχέσει με το SPIKE NLOS;
Ιδίως στην περίπτωση του Ελληνικού Πεζικού, που προορίζεται να είναι και ο κυριότερος χρήστης του SPIKE NLOS, μπορεί να απασχολήσει ιδιαίτερα η προϋπόθεση υπάρξεως οργανικών UAV στα συστήματα που θα ενταχθούν στους Λόχους Αντιαρματικών (ΛΑΤ). Συγκριτικώς, η εναλλακτική της εντάξεως Περιφερομένων Πυρομαχικών όπως το HERO 120, δεν θα απαιτούσε κάτι τέτοιο ως προϋπόθεση αφού αφενός έχουν αυτόνομη ικανότητα έρευνας, αφετέρου η όλο και μεγαλύτερη διάχυση των drone και τακτικών UAV στα κλιμάκια των πρόσω, επιτρέπει την ευχερή μεταβίβαση πληροφοριών περί εντοπισμού απειλών στον ΛΑΤ, ακόμη και με συνεργατική εμπλοκή.
Αντί οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να στραφούν αποκλειστικώς σε μία συγκεκριμένη επιλογή και να σπεύδουν σε αυτήν για άλλη μία απευθείας ανάθεση σαν να μην υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές, θα ήταν παραγωγικότερο και ορθολογικότερο να προκηρυχθεί διαγωνιστική διαδικασία για υποβολή προτάσεων και συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ τους, ώστε να εξαχθούν τα ασφαλέστερα συμπεράσματα. Έτσι, θα διασφαλιζόταν και η απουσία επικαλύψεων μεταξύ προγραμμάτων, η οποία θα οδηγούσε σε δαπάνες διπλάσιας τάξεως για το ίδιο, πρακτικώς, αποτέλεσμα.
Εποχούμενο σύστημα περιφερόμενου πυρομαχικού Hero 120 για τους Αμερικανούς Πεζοναύτες
ν
